lt
Tilbage til søgning
Skift
sprog
sprog
ltBūti mokiniu su disleksija Danijoje
Að vera lesblindur nemandi í Danmörku
Buster Adam Valeur Madsen, Elias Beyer Crosby & Signe Elmstrøm
Oversat til íslensku af Helga Dögg Sverrisdóttir
4
Ši knygelė parašyta mokiniams, kuriems neseniai buvo nustatyta disleksija, jų klasės draugams, tėvams ir mokytojams. Knygelė parašyta bendradarbiaujant su dviem disleksija sergančiais mokiniais ir vienu mokytoju, turinčiu žinių apie disleksiją.
Bókin er skrifuð til nemenda sem hafa nýlega greinst með lesblindu, skólafélaga, foreldra og kennara. Hún er skrifuð sem samvinnuverkefni tveggja lesblindra nemenda og lesráðgjafa með þekkingu á lesblindu.
6
Disleksija gali būti apibrėžiama, kaip ,,nuolatinis rašomosios kalbos sutrikimas, kurį sąlygoja fonologinės sistemos nebuvimas. Kai turite disleksiją, tampa sunkiau mokytis skaityti ir rašyti, nes smegenims sunku susieti raides su garsais.
Lesblinda kallast líka dyslexía og hægt að skilgreina hana svona ,,viðvarandi truflun í kóðun ritmáls, sem orsakast af veikleika í taugakerfinu.” Þegar maður er lesblindur er erfiðara að læra að lesa og stafa því heilinn á í vandræðum með að tengja stafi við hljóð.
8
Disleksija neturi nieko bendro su intelektu. Disleksija dažnai yra paveldima ir gali būti neišgydoma. Tačiau daugelis disleksikų gali treniruotis, kad taptų gerais skaitytojais. Danijoje yra apie 7% disleksikų. Tai yra maždaug po 2 kiekvienoje klasėje.
Lesblinda hefur ekkert með gáfur að gera. Lesblinda erfist oft og ekki er hægt að lækna hana. Margir lesblindir geta þjálfað sig til að verða góðir lesarar. Það er ca. 7% lesblindir í Danmörku. Það eru u.þ.b. tveir í hverjum bekk.
10
Kiekvienas asmuo turi teisę į vieną disleksijos testą per mokyklos metus, jei yra įtariama disleksija. Danijoje testas gali būti atliekamas tik nuo 3 klasės. Naudojamas nacionalinis disleksijos testas, kuris laikomas pas mokyklos skaitymo instruktorių.
Allir eiga rétt á að taka lesblindupróf á skólagöngunni leiki grunur á lesblindu. Í Danmörku er hægt að prófa mann frá 3. bekk. Notað er alþjóðlegt lesblindupróf sem ráðgjafi skólans leggur fyrir.
12
Danijoje mokiniams su disleksija mokykla suteikia galimybę naudotis skaitymo ir rašymo technika (SRT), taip pat įvadinį kursą, kaip naudotis šia technika, gauti papildomo laiko per egzaminums. SRT technika - tai telefonas, planšetinis kompiuteris ar kompiuteris su įdiegtomis programomis, kurios skaito balsu, pasiūlo žodžių, kai rašoma.
Í Danmörku hafa lesblindir nemendur möguleika að fá tæki (LST) fyrir lestur og skrift, námskeið um notkunina og sækja um lengri próftíma. LST er t.d. sími, tafla eða tölva með forrit sem les og kemur með tillögu að orðum þegar maður skrifar.
14
SRT gali padėti ir skaityti ir rašyti. Rašyti ir skaityti su SRT reikia šiek tiek ilgiau ir tai gali erzinti ir būti sunkiau naudotis. Dėl to tai reikalauja mokėjimo naudotis SRT. Tačiau malonu,kad ir mokytojai ir bendraamžiai ir tėvai žino, kas tai yra ir gali padėti.
LST getur hjálpað þegar maður les og skrifar. Það tekur lengri tíma að skrifa og lesa með LST, stundum veldur það erfiðleikum og erfitt að nota. Það þarfnast þjálfunar að nota LST. Það er gott þegar kennarinn, vinirnir og foreldrarnir vita hvað LST er og geta hjálpað.
16
Ne visada malonu, kai tau sako, jog turi disleksiją. Kai kurie dėl to labai nusimenai, o kiti jaučia palengvėjimą, nes sužino priežastį, dėl ko yra sunku išmokti rašyti ar skaityti. Supranti, kad nesi kvailas, o tiesiog turi įgimtą problemą.
Það er ekki alltaf notalegt að fá að vita að maður sé lesblindur. Sumir verða leiðir og finnst þeir einmanna. Öðrum léttir að vita hvaða ástæða sé fyrir að maður eigi erfitt með að læra að lesa og stafa. Fólk uppgötvar að það sé ekki heimskt.
18
Yra gerai, kad bendraamžiai ir mokytojai žino, jei kažkuris mokinys turi dislekciją. Kartais tokiam žmogui reikia daugiau laiko atlikti užduotį. Ne visada malonu paaiškinti vaduojančiam mokytojui, kai jis nežino, kad sergi disleksija. Tačiau kad ir kaip gėdingai gali jaustis, visada svarbu paaiškinti savo situaciją.
Það er gott þegar vinir og kennari vita að maður sé lesblindur. Oft er þörf að fá lengri tíma til að vinna verkefni. Það er ekki alltaf gott að hafa afleysingakennara sem veit ekki að maður er lesblindur því þá þarf að útskýra það. En það er mikilvægt að segja frá þó maður verði skömmustulegur.
20
Daugelis mokyklų Danijoje turi ,,disleksijos patrulius”, kurie susitinka su mokiniais ir pasidalina žiniomis apie pvz. naujausias programėles, jų funkcijas garsiai skaitant arba įgarsinant tekstus. Patruliai taip pat skaito pranešimus kitiems mokiniams, mokytojams ir tėvams, kad jie įgytų daugiau žinių apie disleksiją.
Margir skólar í Danmörku hafa ,,Lesblindustöðvar”, þar sem lesblindir nemendur hittast og deila þekkingu t.d. um nýjustu öppin og hvað er nýjast í upplesningu eða tala- til ritunar. Á stöðvunum eru líka erindi til annarra nemenda, kennara og foreldra þannig að fleiri öðlist þekkingu um lesblindu.
22
Danijoje yra apie 20 dirbančių su dislekcija mokyklų, kur mokiniai, turintys tokių sutrikimų, gali gyventi 9 ir 10 klasėje. Čia mokytojai žino viską apie disleksiją ir atsižvelgia į ją mokydami bei ruošdami brandos egzaminams.
Í Danmörku er um 20 heimavistarskólar fyrir lesblinda þar sem lesblindur nemandi getur búið og verið í 9. eða 10. bekk. Þar vita kennarar allt um lesblindu og taka tillit til þess í kennslu og á lokaprófunum.
24
Svarbiausias kitų turinčių disleksiją patarimas yra: ,,Tikėkite savimi ir pripažinkite, kad turite dislekcinių sutrikimų. Jūs galite viską padaryti lygiai taip pat kaip ir visi kiti”.
(Buster ir Elias - disleksiją turintys mokiniai)
Mikilvægasta ráð annarra lesblindra er að ,,Trúðu á sjálfan þig og viðurkenndu að þú ert lesblindur. Þú getur- eins og aðrir í heiminum” (Buster og Elias - lesblindir nemendur).
26
Yra daug žinomų žmonių, kurie turėjo ar turi dislekciją, pvz: Leonardo da Vinčis, H.C. Andersenas, Albertas Einšteinas, Bilas Geitsas, Tomas Blachmanas ir Wilas Smitas.
Margir þekktir einstaklingar voru og eru lesblindir og má þar nefna Leonardo da Vinchi, H.C. Andersen, Albert Einstein, Bill Gates, Thomas Blachman og Will Smith.
28
JT Darnaus pasaulio vystymo 4-asis tikslas yra jog visi turėtų vienodas galimybes gauti išsilavinimą, net jei jiems reikia pagalbos. Ką mes visi galime padaryti ir kaip padėti, kad mūsų klasės draugas su disleksija nesijaustų vienas ar sutrikęs dėl savo disleksiškumo.
Heimsmarkmið SÞ nr. 4 fjallar um að allir eigi að hafa jafnan aðgang að menntun- líka þegar maður þarf hjálpartæki. Hvað getum við gert til að hjálpa, þannig að samnemanda finnist hann ekki aleinn eða skammast sín fyrir að vera lesblindur?
Būti mokiniu su disleksija Danijoje
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Pluslexia.com + S4: Peggy und Marco Lachmann-Anke - pixabay.com
S6: Willard5 - commons.wikimedia.org + S7: Høien & Lundberg, 2015
S8: Gerd Altmann - pixabay.com + S9: Kilde: nota.dk
S10: ©ordblindetest.nu
S12+16: Piqsels.com
S14: ©Vitec MV
S18+24: Signe Elmstrøm
S20: ©ordblindepatruljen.dk
S22: S. Nielsen
S26: Commons.wikimedia.org + S27: Kilde: etlivsomordblind.dk
S28: ©globalgoals.org
Man kan læse mere om ordblindhed på www.ordblindeforeningen.dk
www.elmstroem.dk
© 2020 atlantbib.org
X