sprog
Linus Bratt och Jakob Norberg, Frösakullsskolan
Oversat til færøsk af Karin Krouthén og Aggi Ásgerð ÁsgeirsdóttirAlmannaréttur þýðir að maður geti ferðast um náttúru Svíþjóðar, bæði á landi og vötnum. Sýna þarf ábyrgð, bæði fyrir náttúrunni og dýralífi og sýna landeigendum tillitsemi.
Almannarætturin merkir, at mann kann ganga frítt í svensku náttúruni, bæði á landi og í vatni. Mann skal taka ábyrgd fyri náttúru og djóralívi og vísa umhugsni mótvegis jarðareigarum.
Maður má tína blóm, ber og ávexti í skóginum. Það má ekki höggva niður né skemma tré, tína friðlýst blóm eða tína hnetur eða akarn. Það er bannað.
Mann kann heinta blómur, ber og fruktir í skóginum. Ein kann ikki høgga ella skaða trø, heinta friðaðar blómur ella heinta nøtur og akarn. Hetta er ikki bannað!
Leyfilegt er að hjóla á stígum í náttúrunni. Maður má ekki hjóla yfir trjágarða, gróðursetningar í skógi eða garði, né á ökrum.
At súkkla í náttúruni og á einvegis vegi er loyvt. Mann kann ikki súkkla yvir grasvøllar, teigar í skógi, í viðarlundum ella á økrum.
Farðu með hundinn út í náttúruna en hann má ekki raska ró spendýra og fugla.Hundar mega vera lausir, að hámarki 1 metra frá eiganda sínum, á tímabilinu 1. mars - 20. ágúst.
Tak gjarna ein hund við tær út í náttúruna, men hann skal vera í bandi fyri ikki at órógva súgdjór og fuglar. Væl tamdir hundar kunnu ganga leysir í mesta lagi 1 metur frá eigaranum frá 1 mars - 20 august.
Þú mátt baða þig við strendur, róa næstum allstaðar á báti og leggja við akkeri, fyrir utan einstaka strönd. Krafan er að sýna tillitsemi- ekki raska neinu og ekki trufla.
Tú kanst baða við strendir, sigla við báti og leggja at nærum allastaðni, utttan á oyðnum strondum. Kravið er at vísa atlit - ikki at larma ! og ikki at órógva!
Það er leyfilegt að elda í náttúrunni ef farið er varlega með eld þannig að engin hætta myndist sem getur eyðilegt engi, skaðað dýr og plöntur. Þegar þurrt er í veðri er bannað að kveikja eld.
Mann kann kynda eld í náttúruni um mann vísir varsemi, soleiðis, at eldurin ikki er í vanda fyri at spjaða seg, skaða lendi, ella skaða djór og vøkstur. Í turrum veðri og við stórum eldvága er brenniforboð.
Þú mátt tjalda í nokkra daga í náttúrunni. Það má ekki tjalda þar sem gróðursett er, á beitilandi eða nálægt býlum.
Tú kanst búgva í telti nøkur døgn úti í náttúruni. Tað er ikki loyvt at sláa telt upp á teigum, á beiti ella tætt við bústøðum.
Það er leyfilegt að skíða næstum alls staðar í náttúrunni fyrir utan þar sem gróðursett er, í eignarlöndum eða á golfvöllum. Þegar jörðin er frosin eða þakin snjó máttu fara um á skíðum, jafnvel fyrir akur.
Mann kann ganga ella standa á skíð nærum allastaðni í náttúruni, uttan á teigum, á húsgørðum ella yvirfyri einum golfvølli. Tá markin er fryst ella kavaklødd, kanst tú standa á skíðum eisini á akursmørkum.
Samkvæmt almannarétti er leyfilegt er að klifra allt árið. Trufli klifrið hreiðurfugl átt þú að gera hlé á því.
Almannarættin at klintra hevur tú alt árið. Men um tú órógvar fuglar í paringstíð, mást tú bróta av tína klintring.
Þú mátt ríða út í náttúrunni en þyngd hests getur skaðað skóg, land eða veg. Spurðu eiganda hvort þú megir ríða út í landinu hans.
Tú kanst ríða í náttúruna, men tyngdin av hestinum kann skaða skóg, vøllin ella vegin. Spyr jarðareigarin um loyvi, um tú vilt ríða á teirru ong.
Skotveiði og fiskveiðar eru ekki leyfðar í almennarétti. Þú veður að hafa leyfi landeigenda til að bera vopn eða veiðarfæri í náttúrunni.
Veiða og at fiska er ikki partur av almannasrættinum. Tú mást hava loyvi frá jarðaraeigaranum til at nýta vápn ella annað reiðskap at fanga við í náttúruni.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Ron Mader - flickr.com S4: Pasi Mämmelä - flickr.com S6: Sanna Jågas - pixabay.com S8+18: pxhere.com S10: Eileen Stroup - pixabay.com S12: 12019 - pixabay.com S14: Frajjdejj - pixabay.com S16+24: pixabay.com S20: Spencer Stewart - pixabay.com S22: Strecosa - pixabay.com S26: Barbara Matthijs - pixabay.com