Skift
sprog
Guovsagis
2
Norðurljós

Solveig Støbakk Eggen - Snåsa skole

Oversat til íslensku af Helga Dögg Sverrisdottir
3
4

Guovsagis ilmmá gå elfámo lieddidum partihkala biejves båhti ednama magnehtabájkkáj. Bájkke jåhtå partihkalijt  birra ednama magnetikalasj gietjijt.

Norðurljós verða til vegna rafhlaðinna agna sem koma frá sólinni inn í lofthjúp jarðar. Agnirnar fara inn á svæði í kringum segulskauti jarðar.

5
6

Guovsagis la moattes umasse láhkáj. Guovsagisá bájno li sáhtsospektrum mij  ålles guovlov gåbttjå.

Norðurljós eru margvísleg. Litirnir í norðurljósunum eru skarpar aðskildar línur sem þekur stór svæði.

7
8

Guovsagis latijna giellaj la aurora borealis. Sämmi tjuovgga gåtjoduvvá Oarjjetjuovggan, jali aurora australis, gå l oarjje lahkkejårbbådisán, ja aktisasj báhko goappatjijda l polárraguojttem.

Latneska heiti norðurljósanna er ,,aurora borealis.” Sama ljósafyrirbæri kallast suðurljós eða ,,aurora australis”, þegar það kemur fyrir á suðurheimskautinu. Samnefnari fyrir suður- og norðurljós er segulljós.

9
10

Guovsagis  bajep pollárailmen ilmmá, gassko 80 km ja vuorjjáj 500 km badjel ednamgiera badjel.

Norðurljósin myndast í segulhvolfinu á um 80 kílómetrum yfir jörðinni en sjaldan yfir 500 kílómetrum.

11
12

Frederik Carl Mülertz Størmer lij vissjalis vuona guovsagisåtsådiddje gut njunjunusa bargov dagáj gå guovsagisá alladisáv guoradaláj.

Frederik Carl Mülertz Størmer var virkur norskur norðurljósakönnuður og var frumkvöðull í að kortleggja hæð norðurljósanna.

13
14

Dålen, gå guovsagis almen lippsjoj, nievres dåbddo bådij. Sáme guovsagisáv jáhkkin lij jábbmema sielo ja danen ittjij galggam dan birra ságastit.

Áður fyrr, þegar norðurljósin dönsuðu á himninum var því tekið sem aðvörun um eitthvað slæmt. Samarnir trúðu að norðurljósin væru sál dauðans og þess vegna átti ekki að tala um þau.

15
16

Vuojnnuj aj váralasj jus säjvoj, sjnjurkoj jali lávloj gå guovagis lij. De guovsagis máhtij árvvedit danna lidji, almatja usjudallin.

Það var líka talið hættulegt ef maður vinkaði, flautaði eða söng undir norðurljósunum. Þá gátu norðurljósin fundið að maður var þarna, taldi fólk.

17
18

Guovsagisáv dávk ienemusát váset nuortta guovlon Skandinavian, Nuortta-Gárjjelin, Alaskan ja nuortta guovlon Canadan, Ruonáednamin, Islánndan ja Färsuollun.

Það er líklegast að upplifa norðurljós í norðurhluta Skandinavíu, Norður- Rússlandi, Alaska og norðurhluta Kanada, á Grænlandi, Íslandi og í Færeyjum.

19
20
Guovsagis

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Bjørn Jørgensen, Samfoto, NTB scanpix
S4+8: PXhere.com
S6: Dag Endre Opedal - flickr.com
S10: Svalbardblues.com
S12: Carl Størmer (1874-1957) - Nasjonalbiblioteket - commons.wikimedia.org
S14: Geralt - pixabay.com
S16: Rawpixel.com
S18: NASA - ndla.no
S20: TheDigitalArtist - pixabay.com
Forrige side Næste side
X