Bååstede ohtsedh
Tjaeledh
gïele
gïele
Smá ræktun - þinn eigin garður í gluggakistunni
Mikrogrønt - tín urtagarður í vindeygakarminum
Mette Lindemark - Special Center Vonsild
Jarkoestamme Asta Wolles
4
Smáræktun eru kímplöntur sem eru ræktaðar í gluggkistunni. Það þarf bakka, bómull og vatn - og að sjálfsögðu fræ! Maður sáir, vökvar, uppsker og borðar afurðina. Þú þekkir ábyggilega karsið á eggjabrauðinu þínu.
Mikrogrønt eru spírar, sum verða aldir í vindeygakarminum. Tær nýtist bara ein bakka, vatt og vatn - og sjálvandi eisini fræ! Tú sáðar, gevur vatn, heystar og etur spírarnar. Ivaleyst hevur tú etið karsu omaná eina breyðflís við eggi.
6
Til eru margs konar fræ - t.d. radísur, rúkkóla, chia, refasmári, brokkóli, kryddjurt og margt annað. Karsi er algengast. Þú getur verið með smáræktun allt árið. Það gengur hægar á veturnar en á sumrin þegar dagsljósið er meira.
Tað eru mong ymisk sløg av fræi - til dømis radisufræ, rukkola, chia, lusernu, brokkoli og mong onnur. Karsa er tað vanligasta fræið. Tú kanst dyrka mikrogrønt alt árið. Um veturin gongur tað eitt sindur seinni enn um summarið, tá tað er leingi ljóst.
8
Það er gaman að prófa sig áfram með ólík fræ. Þau bragðast mismunandi. Fyrir alla smáræktun gildir að hún er skemmtileg og mjög hollt að fá heimaræktuð vistfræðilega vítamín.
Tað er stuttligt at royna seg við ymiskum sløgum av fræi. Tey smakka ymiskt. Mikrogrønt er ein bæði stuttligur og sunnur máti at fáa sínar egnu vistfrøðiligu vitaminir.
10
Lítil fræ eins og karsi, chia, radísa og önnur svipuð á að sá beint í votan bómull. Stærri fræ eins og t.d. hörfræ, sólblómafræ og baunir getur þú lagt í vatn í 1-2 daga áður en þú sáir þeim. Þá gengur það aðeins hraðar.
Smá fræ sum karsi, chia, radisur og líknandi verða sádd beinleiðis niður á tað vætaða vattið. Størri fræ sum hørfræ, sólblómufræ og ertrar kunnu fyrst leggjast á blot í vatni 1-2 dagar, áðrenn tey verða sádd. So vaksa tey skjótari.
12
Eftir sáningu verður þú að muna að vökva einu sinni til tvisvar á dag annars þorna þau eða spíra. Þá verður þeim ekki bjargað. Ef þú ert ekki heima í tvo daga getur þú sett bakkann í ísskápinn. Þá stoppar ferlið. Þá vaxa þau ekki og þurfa ekki vatn.
Tá fræini eru sádd, er umráðandi, at tú vætir vattið eina til tvær ferðir um dagin, soleiðis at fræini ella spírarnir ikki torna upp. Tá fara tey fyri einki. Um tú ikki ert við hús nakrar dagar, ber til at seta bakkan í køliskápið. Tá steðgar vakstrartilgongdin, og tí tørvar teimum ikki vatn.
14
Sáir þú tveimur mismunandi tegundum í einn bakka getur þú farið í ræktunarkeppni. Eins og á myndinni - Chia eða karsi - hvor vinnur?
Um tú sáðar tvey ymisk sløg av fræi í sama bakka, kanst tú hava eina spírikapping. Sum á myndini - chia ella karsa - hvør vinnur?
16
Rétt getið! Karsi er fljótari - alltaf! Sennilega þess vegna er það vinsælt. Hörfræ vaxa hægt- en á móti eru þau mjög flott.
Púra rætt! Karsan er kvikast - altíð! Tað man eisini vera tí, at hon er tann best umtókta. Hørfræ vaksa sera seint, men tey eru sera vøkur.
18
Þú getur borðað eigin ræktunun ofan á brauð með áleggi - en hún er líka góð í salat eða punt á kvöldmatinn.
Tú kanst eta spírarnar oman á viðskera, men teir smakka eisini væl í eina salat ella sum prýði aftur við døgurðanum.
20
Þú getur keypt öll algengustu fræin í stórmörkuðum. Það eru líka til vefverslanir þar sem þú getur keypt alls konar fræ í smáræktun. Á netinu getur þú líka lesið meira um smáræktun.
Tey vanligastu fræini fáast til keyps í størru matvøruhandlunum. Til ber eisini at keypa øll møgulig sløg av fræi á netinum. Har kanst tú eisini kunna teg betur um at ala mikrogrønt.
22
Prófaðu að gera spírukeppni milli tveggja tegunda. Þekkir þú önnur fræ sem þú gæti hugsað þér að rækta í gluggakistunni?
Ger eina spírikapping millum tvey sløg av fræi. Veitst tú um onnur sløg av fræi, sum til ber at fáa at vaksa í vindeygakarminum?
Smá ræktun - þinn eigin garður í gluggakistunni
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Photo:
S1-24: Mette Lindemark
© 2020 atlantbib.org
X