Skift
språk
Play audiofileis
Dönsk jól
Donsk jól

Laura Høj Christensen og Mikkeline Askebjerg Meyer Mærsk - Vonsild Skole

Omsett til færøysk av June-Eyð Joensen
3
4

Við höldum jól þann 24. desember um kvöldið til að fagna fæðingu Jesú, daginn fyrir jóladag.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Í Danmark halda vit jól um kvøldið 24. desembur fyri at minnast Jesu føðing, dagin fyri jóladag.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
5
6

Orðið jól var fyrst notað á víkinga öld sem jól. Jólin voru veisla þar sem maður fagnaði miðvetri (stysti dagur ársins). Um 1100 innleiddi kirkjan ,,jólafrið” í Danmörku, sem urðu jólin til að fagna fæðingu Jesú.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Orðið ”jól” varð brúkt longu í víkingatíðini. Jólini vóru ein veitsla, har víkingarnir hátíðarhildu hávetur (stytsta dag í árinum). Kirkjan setti ”jólafrið” í gildi í Danmark um ár 1100, sum seinni gjørdist til jólini, ið fagna minninum um Jesu føðing.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
7
8

Fram að jólum kveikir maður á dagatalakerti. Það er gert frá 1. til 24. desember. Þetta er ný jólahefð. Um 1900 varð algengt að telja dagana niður í skólanum.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Fram til jóla tendra nógv kalendaraljós. Tað verður gjørt frá 1. til 24. desembur. Hetta er nýggjur jólasiður. Fyrst í 1900 gjørdist tað vanligt í skúlunum at telja dagarnar til jóla.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
9
10

Í skólanum er föndurdagur haldinn árlega í byrjun desember. Þá er skólinn skreyttur með stjörnum, englum, jólatrjám og óróa.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Í skúlunum er “klippidagur” fyrst í desembur. Tá verða skúlarnir prýddir við stjørnum, einglum, jólatrøum og pappírsketum.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
11
12

Þann 13. desember fara margir nemendur í Sankt Lucia skrúðgöngu í skólanum. Þetta er hefð í Danmörku frá seinni heimstyrjöldinni. Hefðin koma frá Svíþjóð.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

13. desembur ganga nógvir næmingar lusiugongu í skúlunum. Tað er siðvenja, sum tók seg upp í Danmark undir seinna veraldarbardaga. Siðvenjan kemur úr Svøríki.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
13
14

Í jólamánuðnum bakar maður oft vanilluhringi, piparkökur, kleinur, brúnkökur og gyðingakökur.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Í jólamánaðinum baka vit ofta vaniljukransar, piparnøtir, kleynur, siropskøkur og jødakøkur.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
15
16

Á jólunum skreyta margir með til dæmis jólatrjám, kertum, jólakúlum, englum, stjörnum, jólasveinum, snjókörlum, jólasveinahúfum og hreindýrum.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Til jóla prýða vit við eitt nú jólatrøum, ljósum, jólakúlum, einglum, stjørnum, vættrum, kavamonnum, nissuhúgvum og reindýrum.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
17
18

Á jólunum kemur jólasveinninn. Hann kemur á suma staði með gjafir handa börnum. Í mörgum bæjum getur maður hitt jólasveininn í desember.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Jólamaðurin kemur á jólum. Hjá summum kemur hann við gávum til børnini. Nógvastaðni ber til at hitta jólamannin í desemburmánaði.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
19
20

Margir skólar fara í kirkju þegar líður að jólum og margt fólk fer á aðfangadagskvöld. Þennan eina dag á árinu fyllast kirkjur landsins.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Nógvir skúlar fara í kirkju beint fyri jól, og nógv fólk fara í kirkju jólaaftan. Hendan dagin í árinum fyllast kirkjurnar um alt landið.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
21
22

Á aðfangadag er oft borðuð önd eða svínasteik með soðnum kartöflum, brúnni sósu, rauðkáli og sykurbrúnuðum kartöflum. Í eftirrétt er oft grjónagrautur með möndlu í. Sá sem fær möndluna vinnur gjöf.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Jólaaftan eta nógv dunnu ella fleskasteik og hava kókað epli, brúna sós, reyðkál og brúnkað epli afturvið. Omaná eta nógv rísalamang við mandlu í. Tann, sum fær mandluna, vinnur eina gávu.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
23
24

Fyrsta jólatréð í Danmörku var tendrað árið 1811. Hefðin kom frá Þýskalandi. Maður dansar í kringum jólatréð og syngur t.d. “Hátt frá græna toppi trésins” eða ”Barn er fætt í Betlehem.”


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Fyrsta jólatræið varð tendrað í Danmark í 1811. Siðvenjan kom úr Týsklandi. Vit dansa um jólatræið og syngja millum annað ”Højt fra træets grønne top” og ”Eitt barn er føtt Betlehem”.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
25
26

Á Aðfangadag fær maður gjafir. Þær eiga að liggja undir jólatrénu. Þegar búið er að dansað í kringum jólatréð opnar maður pakkana. Flestir fullorðnir kaupa gjafir og flest börn búa til heimagerðar gjafir.


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Jólaaftan fáa vit gávur. Tær liggja undir jólatrænum. Tá ið vit hava dansað jólatræ, pakka vit gávur upp. Flestu vaksnu keypa gávur, meðan flestu børn gera gávur sjálvi.

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
27
28

Það fagna ekki allir jólunum í Danmörku. Jólin eru haldin á mismunandi hátt. Eru haldin jól í þinni fjöldskyldu? Ef þið gerið það, hverning haldið þið jól?


Play audiofile
IS
DA NB NN SV LV LT DE

Øll halda ikki jól í Danmark, og jól verða hildin á ymiskan hátt. Halda tit jól í tykkara familju? Um ja, hvussu halda tit jól?

DA NB NN IS SV LV LT DE
FO
DA NB NN SV LV LT DE
29
Dönsk jól

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1+24: Malene Thyssen - commons.wikimedia.org S4+6+8+16+26: pxhere.com S10: Mikkeline Askebjerg Meyer Mærsk 12+28: Stefan Nielsen S14: Sindum - commons.wikimedia.org S18: Circ OD - pixabay.com S20: Bococo - commons.wikimedia.org 22: Nillerdk - commons.wikimedia.org
© 2017 atlantbib.org
Forrige side Næste side
X