Tilbake til søk
Skift
språk
språk
Kan biler kjøre på alger? - fra alger til biodisel
Geta bílar keyrt á þörungum? frá þörungum til lífeldsneytis
Rebekka Hardonk Nielsen
Omsett til íslensku av Helga Dögg Sverrisdóttir
4
Vanligvis når man fyller drivstoff på bilen, bruker man bensin eller diesel, som er olje fra under bakken. Dette kalles fossilt brennstoff. Denne formen for energi er ikke bra for den globale oppvarmingen, fordi det slippes ut mye CO₂.
Þegar fyllt er á bílinn notar maður oftast bensín eða díselolíu, sem er jarðeldsneyti. Það kallast jarðefnaeldsneyti. Sú tegund af orku er ekki góð vegna hlýnunar jarðar, þar sem losun á CO₂ er mikil.
6
Man kan også lage diesel av raps, soyabønner og sukkerroer. Det heter 1. generasjons biodiesel. Men problemet er at disse også brukes som mat. Det betyr at prisen på mat stiger.
Hægt er að gera dísel úr repju, sojabaunum og sykurreyr. Það heitir fyrsta kynslóð lífefnadísels. Gallinn er að það er líka notað sem matvæli. Afleiðingin er að matarverðið hækkar.
8
Utover det kan man lage diesel av resprodukter, bl.a. gammel frityrolje, halm, og noe så spesielt som alger. Dette kalles 2. generasjons biodiesel. Biodiesel slipper ikke ut CO₂. Derfor er biodiesel mye bedre for miljøet.
Að auki er hægt að búa til dísel úr afgöngum m.a. gamalli steikarolíu, hálmi og úr sérstöku efni eins og þörungum. Þetta kallast önnur kynslóð lífeldsneytis. Lífeldsneyti losar ekki CO₂ og því er það miklu betra fyrir umhverfið.
10
Alger finnes overalt i naturen. F.eks. kommer det alger i sjøer og i havet om sommeren, når det er varmt og vindstille. Alger danner olje inne i cellene. For å få oljen ut av cellene må algene kvernes, slik at oljen kan renne ut.
Þörungar finnst alls staðar í umhvefinu. Sem dæmi eru þörungar í vötnum og hafinu á sumrin þegar heitt er og lygnt. Þörungar búa til olíu inni í frumunum. Til að fá olíuna út úr þeim þarf að kremja þær svo olían leki úr.
12
Man kan dyrke alger i store tanker, inntil de er blitt mange og større. Algene er veldig små, og derfor må man tilsette kjemikalier, slik at de klumper seg sammen og faller til bunnen. Nå er det lettere å høste dem.
Hægt er að geyma þörunga í stórum tönkum þar til mikill fjöldi er kominn og þeir stærri. Þörungar eru mjög litlir og þess vegna þarf að setja efni saman við þá þannig að þeir hlaupi í kekki og falli á botninn. Þá er auðveldara að hirða þá.
14
Etter at algene er høstet skal de presses. Dette kan man gjøre i en pressemaskin. Man kverner algene, slik at oljen kan renne ut av cellene. I algenes olje er det også et sukkerholdig alkohol som heter glyserin. Man tilsetter kjemikalier for å fjerne glyserin, og så har man olje som kan brukes som biodiesel.
Eftir að þörungarnir eru hirtir þarf að pressa þá. Það getur maður gert í pressuvél. Þörungarnir eru kramdir þannig að olían renni út úr frumunum. Í olíu þörunganna finnst sykrað alkahól sem kallast glyserín. Efnablöndur eru settar í til að fjarlægja glyserínið og þá er komin olía sem má nota sem lífeldsneyti.
16
Biodiesel kan helles direkte i en vanlig dieseltank. Dieselen er CO₂-nøytral, og er derfor en god erstatning for vanlig diesel.
Lífeldsneyti er hægt að hella ofan í venjulegan díseltank. Díselinn er CO₂-hlutlaus og þess vegna gott fyrir venjulegan dísel.
18
Men biodiesel er mye dyrere enn vanlig diesel, og derfor er det ikke mye brukt. Det er dyrere fordi det kreves mange maskiner for å utvinne oljen.
Lífeldsneyti er miklu dýrara en venjulegur dísel og þess vegna lítið notað. Það er dýrara því það krefur margar vélar sem geta unnið olíuna.
20
Verdensmål 7 handler om å utvikle bærekraftig energi, som alle kan få tilgang til innen 2030. Her er 2. generasjons biodiesel laget av alger en god mulighet, hvis det kan bli billigere å produsere.
Heimsmarkmið 7 fjallar um að þróa sjálfbæra orku sem allir hafa aðgang að fyrir 2030. Hér er önnur kynslóð lífeldsneytis búið til úr þörungum góður möguleiki ef hægt væri að framleiða það á ódýrari hátt.
22
Kjenner du til noen andre energikilder, eller har du andre ideer til måter å skaffe klimavennlig energi på?
Þekkir þú aðra orkugjafa, eða hefur aðrar hugmyndir um hvernig hægt sé að útvega umhverfisvæna orku?
Kan biler kjøre på alger? - fra alger til biodisel
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+4: Piqsels.com
S6: Hippopx.com
S8+14: ©Rebekka Hardonk Nielsen
S10: ChadoNihi - pixabay.com
S12: Sandia Labs - flickr.com
S16: Mitra Sahara - flickr.com
S18: United Soybean Board - flickr.com
S20: Verdemsaal.org
S22: DavidRockDesign - pixabay.com
Se mere på:
Globalgoals.org
© 2021 atlantbib.org
X