nb
Aftur í leit
Skipta um
tungumál
tungumál
nbSeler
Puisit
Helga Dögg Sverrisdóttir
þýtt á grænlenska frá Agapeta Skifte
4
Seler finnes i alle verdens hav. Det kommer an på arten hvor de befinner seg. Noen arter holder til ved stranden på Island.
Imarpassuarni puiseqarpoq. Sorliuneri suminngaaneernerisa paasinarsisittarpai. Puisit ilai Islandimi sissamiittarput.
6
Seler er store dyr. Hvor lange og tunge de er, kommer an på arten. Hannen på Island heter “brimill”, og hunnen heter “urta”. Når hunnen føder unger heter det “kæpa” på islandsk. Ungen heter “kópur”.
Puisit angisuujusarput. Sorliuneri apeqqutaallutik qanoq angitigineri qanorlu oqimaatsigineri paasineqartarput. Islandimi angutiviaq “brimill”immik taaguuteqarpoq arnaviarlu “urta”. Arnaviaq piaqqigaangat taasarpaat “kæpa”. Piariaq taaneqartarpoq “Kópur”.
8
Hvert år teller man seler på Island. Museet for seler, Selasetrið, har oppsyn med tellingen. Frivillige kommer fra hele verden og teller dyrene.
Islandimi ukiut tamaasa puisinik kisitsisoqartarpoq. Katersugaasiviup Selasetrió kisitsineq isumagisarpaa. Nunani allaniik piumassutsiminnik kisitseqataajartortut takkuttarput.
10
Steinkobbe. Hannen blir 1,5 til 2 m lang, og veier ca. 100 - 150 kilo. Hunnen er litt mindre. Selen lever i det nordlige Stillehavet, Nordatlanteren og Østersjøen. Den er den vanligste selarten på Island.
Allattooq. Angutiviaq 1,5-miit 2 m takisitigilertarpoq 100-150 kg miss oqimaatsigilertarpoq. Arnavissat mikinerusarput. Manerassuup avannarpasissuani najugaqarput, Atlantikup avannaani aamma Østersømi. Taanna puisi Islandimi nalinginnaavoq.
12
Ringsel er utbredt på begge sider av Nordatlanterhavet. Den er ofte forbi Island. Den er ca. 120 - 130 cm, og kan bli opp til 100 kg. Hannen er større en hunnen.
Ussuk Atlantikup avannaani siammarsimavoq. Islandi eqqaqquttaqaa. 120 -130 cm takitigisarpoq 100 kg-nik oqimaatsigilersinnaalluni. Angutiviaq arnavissaminngaaniit anginerusarpoq.
14
Gråselen er en stor sel. Den finnes på begge sider av Nordatlanteren. Gråselen finnes på Island. En voksen gråsel kan bli opp til 3 m lang og 300 kg, men hunnen blir maks 2 m lang og 180 kg.
Puisi qasertoq. Atlantikup avannaani uumasuuvoq. Islandimi takussaavoq. Inersimasoq 3 m tikillugu takissuseqarsinnaavoq 300 kg-nillu oqimaatsigilersinnaalluni, arnaviarli annerpaamik 2 m angissuseqarsinnaavoq 180kg-illu oqimaatsigilersinnaalluni.
16
Grønlandsselen er ca. 170 - 180 cm lang når den er fullvoksen, og 120 - 140 kg tung. Grønnlandsselen deles i tre arter, alt etter hvor de føder unger. De fleste holder til ved Labrador, Newfoundland og St. Lawrencebukta.
Aataarsuit 170-180 cm takitigilersinnaapput, inerilluaraangamik 120-140 kg-nik oqimaatsigilersinnaallutik. Aataarsuit pingasunngorlugit aggulunneqartarput, sumi piaqqisarneri apeqqutaallutik. Amerlanerpaat Labradori missaaniittarput, Newfoundland aamma St.Lawrence kangerliumanerani.
18
Klappmyss. En voksen hann er 2,5 til 3 m lang, og veier opp til 300-400 kg, men hunnen er mindre, 2 - 2,5 m og veier 160 - 230 kg. Klappmyssen er en havsel, og kommer hun til land når den er syk.
Natsersuaq. Angutiviaq inersimasoq 2,5-3 m takitigilersinnaavoq, arnaviaq mikineruvoq, 2-2,4 m. 160-230kg-nik oqimaatsigilersinnaalluni. Immami uumasuuvoq, napparsimaleraangamili nunamut qaqisarpoq.
20
Storkobbe, også kalt “granselur” eller “kampur” på islandsk. Den er 2 - 2,5 m lang, og opp til 360 kg tung. Den ses sjeldent på Island. Storkobbe holder seg på den nordlige halvkule.
Ussuk. Islandimiusut “granselur” imal. ”Kampur” taaneqartarpoq. 2-2,5 m takitigisinnaavoq 360 kg-nik oqimaatsigilersarluni. Islandip sineriaani akuttusuumik takuneqartarpoq. Ussuk nunarsuup avannarpiaani najugaqarpoq.
22
Illit nammineerlutit puisimik takunikuuit? Puisit angutivissat, arnavissat piaqqalluunniit illit nunanni taaguuteqarpat?
Seler
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Carsten Strecker - commons.wikimedia.org
S4: Boyd Amanda, USFWS - pixnio.com
S6: François Xavier TESTU - flickr.com
S8: Yummifruitbat - commons.wikimedia.org
S10: Marcel Burkhard - commons.wikimedia.org
S12: NOAA Fisheries - commons.wikimedia.org
S14: Trisha M Shears - commons.wikimedia.org
S16: Cephas - commons.wikimedia.org
S18: Ziko van Dijk - commons.wikimedia.org
S20: Allan Hopkins - flickr.com
S22: Oarranzli - flickr.com
© 2022 atlantbib.org
X