Aftur í leit
Skipta um
tungumál
tungumál
Biili quajaatinik ingerlateqarsinnaava? Quajaatiniik biodieselimut
Geta bílar keyrt á þörungum? frá þörungum til lífeldsneytis
Rebekka Hardonk Nielsen
þýtt á íslensku frá Helga Dögg Sverrisdóttir
4
Biilit nalinginnaasumik benzinamik dieselimilluunniit orserneqartarput, taakku oliamit pilersinneqartarput. Taaneqarsinnaallunilu ikummatissaq nunap iluani sinnikoq. Taakkulu ikummatissat silaannaap kissatsikkiartorneranut iluaqutaanatik, tassa CO₂-mik aniatitsisarmata.
Þegar fyllt er á bílinn notar maður oftast bensín eða díselolíu, sem er jarðeldsneyti. Það kallast jarðefnaeldsneyti. Sú tegund af orku er ekki góð vegna hlýnunar jarðar, þar sem losun á CO₂ er mikil.
6
Dieseliliortoqarsinnaavoq rapsit, sojat kingunissat aamma sukkerroit atorlugit. Taaneqarput kinguaariit siulliit biodieseliannik. Ajoqutaa tassa nerisassanut ilaammata, taamaalilluni nerisassat akiinik qaffatsinermik kinguneqarsinnaammat.
Hægt er að gera dísel úr repju, sojabaunum og sykurreyr. Það heitir fyrsta kynslóð lífefnadísels. Gallinn er að það er líka notað sem matvæli. Afleiðingin er að matarverðið hækkar.
8
Aamma sinnikunik allanik dieseliliortoqarsinnaavoq, soorlu qalunermut uutsivikoq, karrit allaat quajaatit. Taakkua taaneqartarput kinguaariit tulliisa biodieseliat. Biodiesel silaannarmut CO₂-mik aniatitsineq ajorpoq. Biodiesel pinngortitamut ajunnginnerujussuuvoq.
Að auki er hægt að búa til dísel úr afgöngum m.a. gamalli steikarolíu, hálmi og úr sérstöku efni eins og þörungum. Þetta kallast önnur kynslóð lífeldsneytis. Lífeldsneyti losar ekki CO₂ og því er það miklu betra fyrir umhverfið.
10
Quajaatit sumi tamaani takussaapput. Soorlu tatsini aasamilu immami, kiatsilluni anorikilligaangat pinngortarput. Quajaatit sannaminni oliamik pilersitsisarput. Oliataalu atussagaanni naqinnerisigut aniatinneqarsinnaalluni.
Þörungar finnst alls staðar í umhvefinu. Sem dæmi eru þörungar í vötnum og hafinu á sumrin þegar heitt er og lygnt. Þörungar búa til olíu inni í frumunum. Til að fá olíuna út úr þeim þarf að kremja þær svo olían leki úr.
12
Quajaatit tankini angisuuni nakkutigineqarsinnaapput allitsiineqarlutik. Quajaatit mikisuararsuugamik taamaattumik akuutissamik akuneqartariaqarput ataatsimoorlutik kivinissaat tikillugit. Taamalillutik katersorneqarsinnaalissammata.
Hægt er að geyma þörunga í stórum tönkum þar til mikill fjöldi er kominn og þeir stærri. Þörungar eru mjög litlir og þess vegna þarf að setja efni saman við þá þannig að þeir hlaupi í kekki og falli á botninn. Þá er auðveldara að hirða þá.
14
Quajaatit katersorneqareeraangata naqinneqartussanngortarput. Naqitsissummik naqinneqartarput oliaat aniasarpoq. Oliaa aamma tungusunnitsumik aalakoornartumik akoqarpoq glyserinimik atilimmik. Akuutisammik akullugu peerneqartarpoq. Taava biodiesel piareerpoq.
Eftir að þörungarnir eru hirtir þarf að pressa þá. Það getur maður gert í pressuvél. Þörungarnir eru kramdir þannig að olían renni út úr frumunum. Í olíu þörunganna finnst sykrað alkahól sem kallast glyserín. Efnablöndur eru settar í til að fjarlægja glyserínið og þá er komin olía sem má nota sem lífeldsneyti.
16
Biodisel nappartanut maqinneqartarpoq. Dieselilu taanna CO₂-mik pilersitsineq ajorpoq, orsussanut allamut nalinginnarnut taartaasinnaalluarluni.
Lífeldsneyti er hægt að hella ofan í venjulegan díseltank. Díselinn er CO₂-hlutlaus og þess vegna gott fyrir venjulegan dísel.
18
Biodiesel orsussanik nalinginnarniik akisunervoq, taamaattumik atorneqarpallaanngilaq. Akisunerussutigivaa maskinarpassuit atorlugit oliap pilersinniarneqarnerani atorneqartarmata.
Lífeldsneyti er miklu dýrara en venjulegur dísel og þess vegna lítið notað. Það er dýrara því það krefur margar vélar sem geta unnið olíuna.
20
Nunarsuamioqatigiit anguniagaanni nr 7-mi allaqqavoq piujuartitsinermik tunngavilimmik ineriartortitsissasugut. 2030 tikitsinnagu. Aajunalu kinguaariit aappaasa biodieseliliaat quajaatinik sanaaq periarfissatsialassuaq, akisuallaanngitsumik sananeqarsinnaalersimasuuguni.
Heimsmarkmið 7 fjallar um að þróa sjálfbæra orku sem allir hafa aðgang að fyrir 2030. Hér er önnur kynslóð lífeldsneytis búið til úr þörungum góður möguleiki ef hægt væri að framleiða það á ódýrari hátt.
22
Nalunngisaqarpit imaluunniit isumassarsiaqarpit qanoq ililluta pinngortitamut akornutaavallaanngitsunik nukissanik pilersitsinernik?
Þekkir þú aðra orkugjafa, eða hefur aðrar hugmyndir um hvernig hægt sé að útvega umhverfisvæna orku?
Biili quajaatinik ingerlateqarsinnaava? Quajaatiniik biodieselimut
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+4: Piqsels.com
S6: Hippopx.com
S8+14: ©Rebekka Hardonk Nielsen
S10: ChadoNihi - pixabay.com
S12: Sandia Labs - flickr.com
S16: Mitra Sahara - flickr.com
S18: United Soybean Board - flickr.com
S20: Verdemsaal.org
S22: DavidRockDesign - pixabay.com
Se mere på:
Globalgoals.org
© 2021 atlantbib.org
X