Aftur í leit
Skipta um
tungumál
tungumál
Åarjel-saemiej skuvle -”lulli sámpmelažžaid skuvla”
Åarjel-saemiej skuvle – “skóli Suður-Sama”
5.- 7. kl Åarjel-saemiej skuvlesne
þýtt á íslensku frá Svanhvít Hreinsdóttir
4
Åarjel-saemiej skuvle er samískur skóli í Snåsa, sem er í miðjum Noregi.
6
Åarjel-saemiej skuvla lea unna skuvllaš. Čákčat 2019`gis ledje 17 oahppi skuvllas . 1-4 luohkkat leat seamma luohkka lánjas ja 5-7 luohkkat leat ges eara luohkkalánjas.
Åarjel-saemiej skuvle er lítill skóli. Haustið 2019 eru 17 nemendur í skólanum. 1.-4. bekkur er í sömu kennslustofu og 5.-7. bekkur er í annarri kennslustofu.
8
Oahppit bohtet iešguđetge báikiin miehta Norgga ja Ruoŧa. Dalle muhtin mánát orrot internáhtas go leat skuvllas. Internáhta šadda dego ruoktu mánáide. Juohkehaččas lea iežas látnja ja doppe ožžot biepmu ja ovdamorraša.
Nemendurnir koma frá mismunandi stöðum í Noregi og sumir líka frá Svíþjóð. Þessvegna búa sum börnin á heimavist meðan þau eru í skólanum. Heimavistin er eins og heimili fyrir börnin. Þau hafa hvert sitt herbergi og þar fá þau mat og umhyggju.
10
Jági 1961`as mearriduvvui ahte galget sámi skuvlla Snåasai ásahit. Internáhta válbmanii 1968`is. Vuostaš jágiid ledje luohkkalánjat Vinjeskuvllas.
Árið 1961 var ákveðið að stofna samískan skóla í Snåsa. Heimavistin var tilbúin 1968. Fyrstu árin notuðu þau kennslustofur í Vinje skóla.
12
Juovlamánu nuppibeaivve 1977`as lei Åarjel-saemiej skuvle válmmas, ja mii oaččuimet iežamet skuvlla. Mánjel lea sihkke skuvla ja internáhta stuoriduvvon.
2. desember 1977 var Åarjel-saemiej skuvle tilbúin og við fengum okkar eiginn skóla. Síðan þá hefur bæði skólinn og heimavistin verið stækkuð.
14
Ella Holm Bull lei vuosttaš rektor Åarjel-saemiej skuvllas. Ella barggai lullisámegielain olles eallenági ja čáli máŋga oahppogirjji ja lávlaga. Jágiid 1989-1993 lei son sámediggelahttu.
Ella Holm Bull var fyrsti skólastjórinn í Åarjel-saemiej skuvle. Ella vann með suður- samiska tungumálið allt sitt líf og hún skrifaði margar kennslubækur og söngva. Árin 1989-1993 sat hún á Samaþinginu.
16
Lassin dábálaš fágaide nu go matemahtihkka,lášmmohallan, dárogiella ja eŋgelasgiella, de lea mis lullisámegiella juogo vuostaš dahje nubbin giellan. Muhtin ohppiin lea maid davvisámegiella. Min oahpaheadjit hupmet sihkke dárogiela ja sámegiela. Duedtie lea sámi giehta duodji.
Til viðbótar við hefðbundnar kennslugreinar eins og stærðfræði, leikfimi, norsku og ensku höfum við suður-samísku sem fyrsta eða annað tungumál. Sumir nemendur læra líka norður-samisku. Kennararnir okkar tala bæði samísku og norsku. “Duedtie” er samiskt handverk.
18
Åarjel-saemiej skuvla fállá sámegiel gáiddusoahpahusa ohppiide geat vázzet eara skuvllain. Dat oahppit bohtet min skuvlii go mis leat guossevahkkut.
Åarjel-saemiej skuvle er með fjarkennslu í samísku fyrir nemendur sem eru í öðrum skólum. Þessir nemendur koma í skólann þegar við erum með heimsóknarvikur.
20
Juohke jági leat mis 4 guossevahkku, 2 ovdal juovllaid ja 2 maŋŋel juovllaid. Dalle mii bargat iešguđetgelágan fáddáidguin nu go ovdamearka dihte. giđđajohttin, duodji, muitalusat ja áviisaidguin.
Á hverju ári höfum við fjórar heimsóknarvikur, tvær fyrir jól og tvær eftir jól. Þá höfum við mismunandi þemu til dæmis, vorflutningar hreindýra, samísk smíði, ævintýri og dagblaðavika.
22
Measta juohke beaivvi mii borrat beaiveborramuša internáhtas. Dalle mii guossut guoli, bánnogáhkuid, pasta, bohccobierggu ja ollu eara.
Næstum því á hverjum degi borðum við hádegismat á heimavistinni. Þar er boðið upp á fisk, pönnukökur, pasta, hreindýrakjöt og margt annað.
24
Čákčat mii mannat njuovvagárddiide iešguđetbáikiin. Mii oahppit veahkehit njuovvat niestebohcco skuvlii.
Á haustin förum við á mismunandi hreindýrasvæði þegar það er hreindýraslátrun. Nemendur eru með og hjálpa til við að fá hreindýrakjöt fyrir skólann.
26
Juohke jági lea mis okta biebmobeaivi. Dalle mii málestit juogo sámiborramušaid dahje eara riikaid biepmuid. Dalle mii maid bovdet váhnemiid, oappáid ja vieljaid mállásiidda.
Á hverju ári höfum við matardag. Þá gerum við samískan mat eða alþjóðlegan mat. Þá bjóðum við foreldrum og systkinum í mat.
28
Juohkenuppi čávčča mii vuolgit Plassjii “Raasten Rastah” kultur festiválai. Doppe mii beassat váljjet leat mielde iešguđetgelágan bargobájiin nu go duodji, lášmohallan, giellain stoahkat, musihkka ja nu ain viidaset.
Annað hvert haust förum við til Røros á samísku menningarhátíðina Raasten Rastah. Þar getum við valið okkur mismunandi vinnustofur eins og handverk, íþróttir, tungumálaleiki, tónlist og margt fleira.
30
Skuvlla vuolit gearddis lea sámi mánáidgárdi man namma lea Suaja maanagïerte. Skuvlas ja mánáidgárddis leat muhtin barggut ovttas. Nu go ovdamearka dihte mis leat oktasaš olgotuvrrat, sámi álbmotbeaivvi doalut jnv.
Á neðri hæð skólans er samíski leikskólinn sem heitir Suaja maanagïerte. Skólinn og leikskólinn gera margt saman. Við förum t.d. saman í ferðir, höldum upp á samíska þjóðhátíðardaginn o.s.f.
32
Jági 2018 gis lei skuvllas stuora ávvudeapmi go ávvudii ahte skuvla šaddai 50 jági. Dalle bohte guossin sihke ovddeš oahppit, oahpaheadjit ja eara guosit. Stuora ávvudeapmi lei konseartain, čájáhusain, njálgga biepmuiguin ja vel ollu eara.
Árið 2018 hélt Åarjel-saemiej skuvle mikla hátíð þegar skólinn varð 50. ára. Þá komu gamlir nemendur, kennarar og aðrir gestir. Þetta var mikil veisla með tónleikum, sýningum, góðum mat og einnig margt fleira.
34
Mannstu haða tungumál við lærum í skólanum?
Åarjel-saemiej skuvle -”lulli sámpmelažžaid skuvla”
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1-34: Åarjel-saemiej skuvle
S12: Jens Søraa
www.aarjelsaemiejskuvle.com
© 2020 atlantbib.org
X