Skipta um
tungumál
Play audiofilede
Fotosyntesa - rein luft!
Fotosynthese - Saubere Luft!

Thomas Buhl og Vivi Mærsk

þýtt á Þýska frá Kea Kröber
3
4

Fotosyntesan er ein tilgongd, har plantan ger sólarljósið til orku og reint súrevni.

Fotosynthese ist ein Prozess, indem eine Pflanze Sonnenlicht zu Energie und reinem Sauerstoff umwandelt.


Play audiofile 5
6

Fotosynustesa fer fram í plantum. Av tí at sólarljós skal til, fer fotosyntesan ikki fram um náttina.

Fotosynthese findet nur in Pflanzen statt. Weil dies Sonnenlicht braucht, findet keine Fotosynthese in der Nacht statt.


Play audiofile 7
8

Í kyknunum hjá plantunum eru “grønkorn”. Tað eru tey, sum gera plantuna grøna. Tað er í grønkornunum, at fotosyntesan fer fram.

In Pflanzens Zellen gibt es “Choroplasten”. Das sind die, die die Pflanze grün machen. In den Choroplasten findet die Fotosynthese statt.


Play audiofile 9
10

Fotosyntesan byrjar við, at plantan tekur vatn úr rótini (H₂0), ljós frá sólini og koltvísúrni (CO₂) úr luftini.

Es startet damit, dass Pflanzen Wasser aus den Wurzeln (H₂O), Licht von der Sonne und Kohlendioxid (CO₂) aus der Luft aufnimmt.


Play audiofile 11
12

Koltvísúrni kemur inn í plantuna við hjálp frá varrakyknum, sum eru smá hol í blaðnum á plantuni.

Kohlendioxid kommt in die Pflanze mit Hilfe von Schließzellen, welche kleine Öffnungen im Pflanzenblatt sind.


Play audiofile 13
14

Í grønkornunum verður sólarljós, koltvísúrni og vatn gjørt til sukurevni og súrevni. Sukurevni vera eisini nevnd kolhydrat. Súrevni verður latið út í luftina, soleiðis at vit kunnu anda fríska luft.

In den Choroplasten wird Sonnenlicht, Kohlendioxid und Wasser zu Zucker und Sauerstoff umgewandelt. Zucker wird auch Kohlenhydrat genannt. Der Sauerstoff wird in die Luft freigesetzt, welche wir als saubere Luft einatmen.


Play audiofile 15
16

Av tí at tað eru plantur, sum gera súrevni til luftina, so verður regnskógurin ofta kallaður fyri “jarðarinnar lungu”.

Da es Pflanzen sind, die den Sauerstoff der Luft schaffen, werden Regenwälder auch oft als “die Lungen der Erde” bezeichnet.


Play audiofile 17
18

Í náttúrulærugreinunum kann fotosynutesan skrivast soleiðis: koltvísúrni + vatn + sólarljós = súrevni + sukurevni.

In naturwissenschaftlichen Fächer kann man das auch auf diese Weise schreiben: Kohlendioxid + Wasser + Sonnenlicht = Sauerstoff + Zucker.


Play audiofile 19
20

15. heimsmálið er um “lívið á landi” - um at varðveita nattúruna. Tað merkir millum annað, at vit skulu gróðurseta fleiri trø, enn vit fella, soleiðis at luftin verður reinsað fyri koltvísúrevni, og at vit fáa meira súrevni og reinari luft. Sostatt fotosyntesan!

Das Weltziel 15 handelt von dem “Leben auf dem Land” - darum die Natur zu bewahren. Das bedeutet u.a., dass wir auf mehr Bäume pflanzen sollen als sie zu fällen, sodass die Luft gereinigt wird von Kohlendioxid und wir mehr Sauerstoff und saubere Luft bekommen. Also Fotosynthese!


Play audiofile 21
22

Heldur tú, at blóðbók (reyðbók) hevur grønkorn?

Glaubst du auch, dass eine Blutbuche (Rotbuche) Choroplasten hat?


Play audiofile 23
Fotosyntesa - rein luft!

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Marek Kokeš - pixabay.com S4: Flaticon.com S6: Adrian Pelletier - pixnio.com S8: Hajnalka Mahler - pixabay.com S10: Markéta Machová - pixabay.com S12: Marc Pascual - pixabay.com S14: Pxhere.com S16: Ben Britten - flickr.com S18: Stefan Nielsen S20: Globalgoals.org S22: Hubertus - wikimedia.org
Forrige side Næste side
X