tungumál
Freja Nicolajsen, Emma Gade og Stine Sørensen - Vonsild Skole
Plast elvir til stórar trupulleikar í heimshøvunum. Umleið 8 milliónir tons av plasti verða latin út í havið um árið. Hildið verður, at um 10 ár verður nøgdin økt til 16 milliónir árliga.
Plastik er et stort problem i verdenshavene. Der er cirka 8 millioner ton plastik, der ender i havet hvert år. Man forventer, at der om 10 år vil udledes 16 millioner ton om året.
Av hesum 8 milliónum tonsunum av plasti, sum enda í havinum um árið, søkka 70% til botns. Tað kann skjótt enda við, at meiri plast verður í havinum enn fiskar.
Af de 8 millioner ton plastik, der ender i havet årligt, synker 70% af det til bunden. Snart kan der være mere plastik end fisk i havet.
Á jýsku vestursrondini í Danmark skola yvir 1000 tons av plasti á land hvørt ár.
På den jyske vestkyst i Danmark skyller der over 1000 ton plast i land hvert år.
Tá plast rekur í havinum, gera UV-geislarnir frá sólini plastið moyrt. Síðani brotnar plastið í smærri og smærri petti, og at enda verður tað til mikroplast, sum er so smátt, at tað ikki sæst, men tað fer ongantíð burtur.
Når plastik ligger i havet gør solens UV stråler plastikken sprød. Så går plastikken nemt i stykker og bliver til sidst til mikroplast, som man ikke kan se. Det forsvinder aldrig.
Long tíð gongur, til plast verður til mikroplast. Okkurt plast verður ikki til mikroplast fyrr enn 500 ár seinni.
Plastik holder i lang tid, før det bliver til mikroplast. Noget plastik holder i 500 år, før det bliver til mikroplast.
Áleið 100.000 súgdjór og skjaldbøkur og 1 millión sjófuglar doyggja hvørt ár, orsaka av plasti. Djórini halda ofta, at plast er matur. 95% av øllum sjófuglum hava evarska lítil plastpetti í maganum.
Omkring 100.000 pattedyr og skildpadder og 1 millioner havfugle dør hvert år på grund af plast. De tror tit, at plastik er mad. 95% af alle havfugle har bitte små stykker plastik i maven.
Mikroplast er nógv vandamiklari, enn tá ið tað eru stór stykki av plast. Øll djór í havinum eta tað mikroplastið, sum er í sjónum.
Mikroplast er meget farligere end når det er store stykker plastik. Alle dyr i havet kommer nemlig til at optage mikroplast fra vandet.
Tá djór eta plast, kemur mikroplast i tann matin, vit eta úr havinum. Tað merkir, at tað plast, vit blaka í náttúruna, í ringasta fall kemur í tann matin, vit eta.
Når dyr spiser plast ender mikroplasten i den mad vi spiser fra havet. Derved kommer den plast vi smider på jorden, i værste fald, til at ende i vores egne maver.
Granskarar hava funnið fram til, at plast ofta kemur frá menniskjum, sum búgva 50 km frá strondini, tí plast fýkur og endar í havinum.
Forskere har fundet ud af, at plastik ofte kommer fra mennesker, der bor 50 km fra kysten, fordi plastikken blæser rundt og ned i havet.
Heimsmál nr.14 er millum annað um at minka dálkingina av høvunum. Hugsar tú um, hvat tú gert við títt plastburturkast, tá ið tú beinir tað burtur?
Verdensmål 14 handler bl.a. om at reducere forurening af havet. Tænker du over, hvad du gør af dit plastikaffald, når du smider det væk?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: photolib.noaa.gov S4: Brian Merrill - pixabay.com S6: Kevin Krejci - flickr.com S8: Sandra Altherr - pixabay.com S10: Kein - commons.wikimedia.org S12: MaxPixel.net S14:Stefan Leijon - flickr.com S16: Thue - commons.wikimedia.org S18: John Brookes - pixabay.com S20: RitaE - pixabay.com S22: Globalgoals.org