Aftur til leiting
Broyt
mál
mál
Danmarkimi Downs-syndromeqarluni inuuneq
Lífið með Downs-heilkenni í Danmörku
Centerklasserne - Vester Mariendal skole
Týtt: Helga Dögg Sverrisdottir
4
Ineriartornikkut kinguarsimanermi nalinginnaanerpaajuvoq Downs syndromeqarneq. Downs syndromeqartut inummiit inummut assigiinngitsutigut ilungersuuteqartarput.
Downs heilkenni er algengasta orsök þroskaskerðingar. Að vera með Downs heilkenni gefur ólíkar áskoranir og er mismunandi frá einum aðila til annars.
6
Downs syndromeqartut assigeequtigivaat tarnimikkut ineriartornerat kinguarsimasuummat. (Sianissutsimikkut appasissut). Amerlasuut ummatimikkut ajoquteqartarput (40-50%), naamikkut erlavimmikkullu innorluuteqartarlutik, arrortitsisinnaanerat appasilluni, isigisarlullutik tusaaniarnerlullutik nappaatinullu illersorsinnaanerat appasillutik.
Sameiginlegt með Downs heilkenni er andleg þroskaskerðing (lægri greindarvísitala). Að auki getur verið vandamál með hjartað (40-50%), vansköpun í maga og þörmum, húðvandamál, lækkuð efnaskipti, lélegri sjón og heyrn og skerðing á varnarkerfi líkamans.
8
Timimikkut ineriartornerat aalaatsimikkullu malussarniarsinnaassusiallu kiingusissuusarput. Oqqarluttuusarlutillu.
Einnig er hægt að hafa skerðingu á hreyfigetu og skynfærum, mikil vandræði með tal, sérstakleg í framburði og skilning.
10
Inuit Downs syndromimik innarluutillit inuupput nuannaartut qanilaartullu. Piuminartuullutillu inuit akornanniinnissaminnik nuannarisallit. Imminnut tatigisut. Naleqartittut imminnullu upperisut.
Fólk með Downs eru oft hlýir einstaklingar og lífsglaðir. Þeir eru sjarmerandi, hirspurslausir og félagslyndir. Sjálfsmynd þeirra og sjálfsvirðing er í lagi og þau trúa á sig.
12
Downs syndromeqartoqartarpoq inuup sananeqaataani kromosomimik ataatsimik amerlavallaamik peqaraanni. Taanna kromosomi ataaseq inuup ineriartorneranik allannguisarpoq. Inuk nalinginnaasoq 46-nik kromosomeqartarpoq. Downs-syndromilik 47-nik kromosomeqartarpoq.
Maður fær Downs heilkenni ef auka litningur er til staðar í frumunum. Þessi auka litningur getur orsakað villu í þroska og þróun taugakerfisins, höfuðkúpunni, hjartanu, maganum, augum, eyrum og öðrum líffærum. Í staðinn fyrir 46 litninga er Downs með 47.
14
Downs-syndromeqartut ilisariuminartuupput. Niaqukinnerullutillu pukusui manissuugamik aamma siutaat mikinerupput kiinaasalu assigiiaarneri aalariaasiilu.
Downs heilkennið er sýnileg fötlun, því ummál höfuðsins er minna og hnakkinn flatur og eyrun lítil. Greina má sameiginlegt andlitsfall og látbragð hjá þessu fólki.
16
Downs-syndomeqaraanni ajorunnaartoqarsinnaanngilaq, ikiorserneqarsinnaavorli tapersersorneqarlunilu. Ajunngitsumik isumaqarluartumillu inuuneqarnissamik.
Ekki er hægt að lækna Downs heilkennið en það er hægt að meðhöndla, styðja og hjálpa barni til að lifa góðu og innihaldsríku lífi.
18
Danmarkimi 2000-t missaani Downs syndromemik innarluuteqartoqarpoq. Ukiumut 20-25 taamaattut inunngortarput. Down syndrom kingornuttagaanngilaq.
Það er um 2000 manns með Downs heilkenni í Danmörku. Þar fæðast um 25-30 á hverju ári. Downs heilkenni er ekki arfgengt.
20
Downs syndromeqaraanni taava innarluuteqartoqartarpoq. Taamaattumik immikkut atuartinneqartarput, meeqqat allat immikkut ikiortariallit ilagalugit.
Þeir sem eru með Downs heilkenni eru fatlaðir. Það þýðir líka að maður fer í sérbekk með öðrum börnum sem glíma við fötlun.
22
Immikkut atuartitsineq ingerlanneqartarpoq atuartunut immikkut ilikkarniarnermikkut ineriartornermikkullu tapersersorneqarnissamik pisariaqartitsisunut. Meeqqat Downs syndromeqartut Danmarkimi atuarfinni nalinginnaasuni immikkut klassilerlugit atuartinneqartarput.
Sérbekkur er fyrir börn og ungmenni sem hafa þörf fyrir sérstaka ramma til að styðja við nám, þroska og velferð þeirra. Börn með Downs í Danmörku eru í venjulegum grunnskóla en í sérbekk.
24
Downs sydromeqaraanni assersuutigalugu assammik arsariartoqarsinnaavoq. Klubbimut Lykkeligamik atilimmut. Lykkeliga assammik arsaattartoqarpoq assigiinngitsunik innarluutilinnut. Kikkut tamarmik lykkeligamut tikilluaqqusaapput.
Þegar maður er með Downs getur viðkomandi m.a. stundað handbolta með félagi sem heitir Hamingjusama. Félagið er hanboltafélag fyrir börn með alls konar fötlun. Í Hamingjusama félaginu er pláss fyrir alla.
26
Lykkeligamukaraanni sapaatip akunneranut ataaseriarluni naapittoqartarpoq, tassa meeqqat allat allanik innarluutillit, assigiinngitsunillu pisariaqartitsisut ilagalugit assammik arsartoqartamat. Ukiumut ataasiarluni LykkeCup ingerlanneqartarpoq, tassani ulloq pingaartinneqartarpoq assammik arsaannertaqarlunilu nipilersortulerluni nuannattoqartarmat.
Meðlimir í Hamingjusama félaginu hittast einu sinni í viku og æfa handbolta með öðrum börnum með sérþarfir, áskorunum og styrk. Einu sinni á ári er haldið mót, LykkeCup sem er stór dagur með handbolta, tónleikum og veislu.
28
Ukiut tamaasa 21. marts nunarsuaq tamakkerlugu Down syndromeqartut ullorsiorfigisarpaat. Nalunngisaqarpit Down syndromeqartumik?
Þann 21. mars er alþjóðadagur Downs heilkenni. Þekkir þú einhvern með heilkennið?
Danmarkimi Downs-syndromeqarluni inuuneq
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Lykkeliga.dk + MissLunaRose12 – commons.wikimedia.org
S4+8+18+24+26: ©Lykkeliga.dk
S6+28: freesvg.org
S10+14+16+20+22: Vester Mariendal skole
S12: ndla.no
Læs mere på
Down.dk
&
Lykkeliga.dk
© 2022 atlantbib.org
X