sprog
Connie Isabell Kristiansen
Það eru u.þ.b. 7000 tungumál í heiminum. Mest talaða tungumálið er mandarín kínverska. Það tala um það bil 1,2 miljarðar manna.
Det finnes omtrent 7000 språk i verden. Verdens mest talte språk er mandarin- kinesisk. Det snakkes av cirka 1,2 milliarder mennesker.
Noregur hefur tvö opinber tungumál. Norsku og samísku. Minnihlutamálið er samíska og það nota samar. Aðal tungumálið í Noregi er norska.
Norge har to offisielle språk: Norsk og samisk. Minoritetsspråket er samisk, og brukes av samer. Majoritetsspråket i Norge er norsk.
Norska, danska, sænska, færeyska og íslenska eru tungumál sem líkjast mjög hvert öðru. Það er af því að þau eru náskyld hvert öðru.
Norsk, dansk, svensk, færøysk og islandsk er språk som ligner mye på hverandre. Det er fordi de er nært i slekt med hverandre.
Norska, sænska og danska eru svo lík tungumál að við eigum auðvelt með að skilja hvert annað, þó að við tölum ólík tungumál.
Norsk, svensk og dansk språk er så likt at vi lett kan forstå hverandre, selv om vi alle taler ulike språk.
Innan landamæranna tölum við mismunandi mállýskur. Mállýska er hvernig maður talar á ákveðnu landfræðilegu svæði.
Innenfor nasjonale grenser snakker vi ulike dialekter. En dialekt er en måte å snakke på innenfor et geografisk område.
Mállýskur eru stöðugri þróun. Þær geta verið mismunandi innan landfræðilegra svæða og þróast í gengnum tíðina.
Dialektene er i stadig utvikling. De kan variere innenfor geografiske områder, og utvikler seg over tid.
Innan mállýska höfum við eitthvað sem kallast félagsleg mállýska. Félagsleg mállýska eru félagsleg afbrigði af mállýsku.
Innenfor dialekter har vi noe vi kaller for sosiolekter. Sosiolekt er sosiale varianter av samme dialekt.
Það er ómögulegt að segja til nákvæmlega hversu margar mállýskur við höfum í Noregi. En við skiptum oft mállýskunum upp í fjóra hópa: Norðurnorsku, þrándheimsku, vesturnorsku og austurnorsku.
Det er umulig å fastslå helt presist hvor mange dialekter vi har i Norge. Men vi deler ofte dialektene inn i fire hovedgrupper: Nordnorsk, trøndsk, vestnorsk og østnorsk.
Norðurnorska er sú tegund mállýsku sem er töluð í Norður-Noregi. Her getum við sagt: “Hei! Æ e fra Harstad og snakke nordnorsk”.
Nordnorsk er den type dialekt man snakker i Nord-Norge. Her kan vi si: “Hei! Æ e fra Harstad og snakke nordnorsk”.
Þrándheimsku talar maður í miðjum Noregi. Hér getum við sagt: “Hei! Æ e fra Klæbu og snakke trøndersk”.
Trøndsk snakker man midt i Norge. Her kan vi si: “Hei! Æ e fra Klæbu og snakke trøndersk”.
Vesturnorsku talar maður mest í Vestur-Noregi. Hér getur maður sagt: “Hei. Ej e frå Møre og Romsdal og snakka vestnorsk.”
Vestnorsk snakker man vest i Norge. Her kan vi si: “Hei. Ej e frå Møre og Romsdal og snakka vestnorsk."
Austurnorsku talar maður í suð-austur Noregi. Her getur maður sagt: “Hei! Jei er fra Oslo og snakker østnorsk.”
Østnorsk snakker man sørøst i Norge. Her kan vi si: “Hei! Jei er fra Oslo og snakker østnorsk."
Margir segja að mállýskurnar séu við það að deyja út - sumar hverfa á meðan aðrar dreifa sér.
Mange sier at dialektene er i ferd med å dø ut - noen forsvinner, mens noen sprer seg.
Norsku mállýskurnar munu alltaf vera í þróun. Fólk sem hefur mikil samskipti við hvort annað mun þróa talmálið saman. Þetta er ein af ástæðunum fyrir því að talmálið mun alltaf vera að breytast.
De norske dialektene vil alltid være i utvikling. Folk som har mye kontakt med hverandre vil utvikle talespråket sammen. Dette er en av årsakene til at talespråket alltid vil være i endring.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1+12+20+22+24+26: commons.wikimedia.com/ SN S4: Johannes Jansson - norden.org S6+8+28: Connie Isabell Kristiansen S10: Søren Sigfusson - commons.wikimedia.org S14+16: Gerd Altmann - Pixabay.com S18: Pajast - commons.wikimedia.org