sprog
Tóra Bærentsen, Gabriella Dakovic, Rakel Khouri, Nicholas Simson - 5. kl. Filipskolen, Amager
Oversat til færøsk af Sára, Oddvør Alberta, Bodil, Oddvør, Olivia, Rókur, Henry, Sigfríður, Ejnar, Samson og Niclas - 6. flokkur - Skúlin við Streymin 2024Saga hjólsins er frá árinu 1800 þar sem Carl von Dreis frá Þýskalandi fann upp hjól, sem maður ýtti með fótunum, 1817. Það var síðar þróað af Skota, Englendingi og Frakka.
Søgan um súkkluna byrjar í 1800-talinum, tá Carl von Dreis, ið var úr Týsklandi, uppfann sparkisúkkluna. Hon bleiv víðari ment av einum skota, einum onglendingi og ein fransmanni.
Fyrsta hjólið með pedölum kom til Danmerkur 1869. Framhjólið var stærra en afturhjólið og því erfitt að halda jafnvægi, því fékk það viðurnefnið ,,Veltipétur.”
Tann fyrtsa súkklan við pedalum kom til Danmarkar í 1869. Fremra hjólið var størri enn tað aftara hjólið og tað var ringt at javnviga, og tí var tað at súkklan fekk navnið ”Væltepeter”.
Í dag eru til margar gerðir af hjólum. Venjuleg hjól, fjallahjól, keppnishjól, rafhjól og hjól til flutninga.
Í dag eru nógv ymisk sløg av súkklum. Vanligar súkklir, fjallasúkklur, kappssúkklur, el-súkklur og kassasúkklur.
Það eru 5,7 milljónir manna í Danmörku og 4 milljónir sem hjóla. Árlega seljast 1,5 milljónir hjóla í Danmörku. Danir hjóla um það bil 2,3 milljónir kílómetra á ári.
Tað eru 5,7 milliónir. fólk í Danmark og 4 miliónir sum súkkla. Árliga verða seldar 1,5 millónir súkklur í Danmark. Danir súkkla umleið 2,3 milliónir kilometrar um árið.
Danmörk er annað besta land til hjólreiða í Evrópu, bara Holland er betra. Danir hjóla í allt 2.531.799 hjólaferðir. Að meðaltali 3,1 km. í ferð sem jafngildir 71.500 sinnum í kringum jörðina.
Danmark er tað næstbesta súkklulandið í Europa - tað er bara Holland sum er betri. Danir súkkla samanlagt 2.531,799 súkkllutúrar. Í miðal 3,1 km pr. túr sum svarar til 71.500 ferðir runt um jørðina.
,,Öll börn hjóla” er dönsk herferð sem haldin er árlega. Hún fær börn til að hjóla meira. Maður fær stig, ef nemandi hjólar í skólann- og auka, ef þau hjóla með reiðhjólahjálm. Þau bestu geta unnið góð verðlaun.
”Øll børn súkkla” er eitt danskt átak sum er einaferð um árið. Endamálið er, at fáa børn at súkkla enn meira. Næmingar fáa stig um teir súkkla í skúla – og eykastig um teir brúka hjálm.Teir bestu vinna eina góða virðisløn.
Á hjóli má maður aldrei hjóla yfir gangbraut eða gangstétt, hjóla í gagnstæða átt á hjólastíg eða hjóla án þess að hafa hendur á stýrinu. Sekt getur numið allt að 700 kr.
Tá ein súkklar er ikki loyvt at súkkla yvir um fótgangarateig ella á gongubreytini, súkkla í ímót ferðsluni á súkklubreytini, ella at súkkla uttan at halda í róðrinum. Tá kann ein fáa eina bót upp til 700 kr.
Maður má aldrei keyra á móti rauðu ljósi, nota farsíma eða brjóta gegn vikreglu. Sekt getur numið allt að 1000 kr.
Tað er ikki loyvt at súkkla út fyri reytt, halda fartelefonini í hondini ella at bróta treytaleysu víkiskyldina. Tá kann ein fáa eina bót – svarandi til 1000 kr.
Góð ráð: -Notið hjólahjálm -Rétta höndina út þegar beygt er -Hjólaðu með ljós í myrkvri -Hjólið aldrei á móti rauðu ljósi
Góð ráð: - Brúka hjálm. - Rætt hondina út, tá tú skal venda. - Brúka ljós í myrkri. - Súkkla ongantíð út fyri reytt.
Danmörk á marga þekkta hjólreiðamenn. Þekktastur er Bjarne Riis sem vann Tour de Fance 1996 og nú Jakob Fuglesang, sem var meðal þeirra bestu á þjóðvegi. (Sigurvegari Tour de France 2022 og 2023: Jonas Vingegaard)
Danir eiga nógvar kendar súkklara. Teir kendastu eru Bjarne Riis, sum vann Tour de Franc í 1996 og Jacob Fuglesang sum er í millum teir bestu í landavegsúkkling. (Harafturat kemur Jonas Vingegaard sum vann Tour de France í 2022 og 2023).
Eigur tú eina súkklu?
Hvat brúkar tú hana til?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1:Tony Webster - commons.wikimedia.org S4: Andreas Praefcke - commons.wikimedia.org S6: Eric Michelat - pixabay.com S8: WorkCycles - commons.wikimedia.org S10: Pexels - pixabay.com S12: Cyklistforbundet.dk S14: Silje Bergum Kinsten - commons.wikimedia.org S16: Howard Lake - flickr.com S18: U.S. Air Force/ Staff Sgt. Debbie Lockhart S20: Marco Ullrich - commons.wikimedia.org S22: Pxhere.com