IS
LSM
Skift
sprog
Tunglið
IS
LSM
2
Mánno

Sigrid Söderqvist, Cornelia Maley, Majken Santesson, Stella Jongmans - Frösakullsskolan

Oversat til lulesamisk af Gun Aira
3
4

Tunglið er mjög stór steinn. Tunglið hringsólar í kringum jörðina. Það tekur um mánuð að fara hringinn í kringum jörðina.

Mánno l iehkeva stuor giergge. Mánno ednama birra jålåt. Mános válldá mánov  ednama birra jålådit.

5
6

Á tunglinu finnst ekki gróður eða líf, þar eru bara steinar. Það finnast um 100 000 gróp á fleti tunglsins. Latneska heitið á tunglinu er Luna.

Mánon älla sjatto ja älla iellema. Gájkka l ber giergge. Máno ålgodisán li birrusin 100 000 råkke. Mánno latijnna giellaj la  Luna.

7
8

Snúningskraftur dregur tunglið að jörðinni. Tunglið lýsir ekki nema sólin skíni á það.

Mánno ednama vuossti gässu ednama gässumfámos. Mánno ij iesj tjuovgá ájnat dat la biejvve mij mánnuj tjuovggá.

9
10

Tunglið hefur ólíka fasa. Við sjáum bara þann hluta tunglsins sem sólin skín á. Fasar tunglsins heita: tunglkoma, hálft tungl, fullt tungl og minnkandi tungl.

Mánon la umasse gávda. Vuojnnep ber dav oasev mános gåsi biejvve tjuovggá. Máno gávda li: sjaddemánno, lahkkemánno, dievvamánno ja nåhkkemánno.

11
12

Það er bjart á tunglinu. Þú getur hrópað hátt á þess að það heyrist. Það finnst hvorki loft né vindur til að flytja hljóðið áfram.

Dat la ållu jasska mánon. Dån máhtá riek tjavgga ruodjat ja ij gullut. Ij gávnnu ilmme jali biegga mij máhttá jienav doalvvot.

13
14

Tunglið hefur áhrif á stöðu vatnsins á jörðinni. Snúningskraftur tunglsins dregur að sér hafið og staða vatnsins breytist. Þetta heitir flóð og fjara.

Mánno ulláv ednamin vájkut. Máno giessedumfábmo gässu sevvaj ja ahttse rievddá. Dat gåhtjoduvvá ullán ja tsoagen.

15
16

Þegar tunglið er fullt getur orðið tunglmyrkvi. Þá er sólin, jörðin og tunglið í einni röð. Þegar jörðin skyggir á tunglið er talað um tunglmyrkva. Þegar rauða ljósið frá sólinni fer fram hjá jörðinni kemur fyrirbærið blóðtungl fyrir.

Gå l dievvamánno de máhttá bårrålibme sjaddat. De biejvve, ednam ja mánno li buohtalakkoj. Gå ednam ålles mánov sieges de bårrålibme sjaddá. Gå ber ruoppsis tjuovgga biejves ednama ájmov vássá de ruoppsis mánno ilmmá.

17
18

Þegar fyrsti maður flaug til tunglsins, 1969, sáu margir það í beinni útsendingu í sjónvarpinu. Neil Armstrong var fyrsti maðurinn sem fór til tunglsins.

Gå da vuostasj ulmutja 1969 mánnuj háledin, de moattes dav dalánagi TV:an vuojnnin. Vuostasj ulmusj mánon lij Neil Armstrong.

19
20

Myndir þú vilja ferðast til tunglsins?

Tunglið

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Pixnio.com
S4: Jon Sullivan - pixnio.com
S6: CharlVera - pixabay.com
S8+12: Pxhere.com
S10: Wallpaperflare.com
S14: Rengel - pixabay.com
S16: Frauke Riether - pixabay.com
S18: GPA Photo Archive - flickr.com
S20: Harrison H. Schmitt - NASA
Forrige side Næste side
X