Tillbaka till sökning
Skift
språk
språk
Nerisassanik eqqaaneq unitsilli!
Stopp matsvinn!
Buster Adam Valeur Madsen, Clara Grandt Larsen, Emilie Møller Carlsen & Emma Grønne - Vonsild Skole
Översatt till bokmål av Isabell Kristiansen
4
Nerisassanik eqqaaneq nunarsuarmi silaannarmik ajornartorsiortitsivoq. 2008-p kingorna nerisassanik eqqaaneq eqqumaffiginiarneqalerpoq. FN-p nunarsuarmi anguniagassatut siunniuppaa 2030- mi nerisassanik eqqaaneq aaffaannanngortinniarneqarpoq.
Matsvinn har blitt et kjempestort klimaproblem i verden. Matsvinn har vært i fokus siden 2008. Nå har det blitt et FN verdensmål; å halvere matsvinn med 50 % innen 2030.
6
Nerisassanik eqqaneq pinngortitamut ajoqutaasorujussuuvoq. Nerisassat ikuallakkaanni CO₂ aniatinneqartartarpoq. Silaannaq CO₂-qarpallaaleruni kiatsissaaq, taamaalilluni sikuijuitsut aakkiartorneri sukkanerulissallutik.
Matsvinn er en stor miljøbelastning. Hvis man brenner opp mat, kommer det CO₂ ut. Hvis vi slipper for mye CO₂ ut, stiger temperaturen på jorda og isen på polene smelter raskere.
8
Nerisassanik eeqqaangikkaanni CO₂- mik aniatitsinikinnerusoqassaaq aamma aningaasanik sipaartoqassaaq. Danskit angerlarsimaffiinit 2011- mi nerisassat 261.000 tonsit iginneqarsimapput. 2017- mi 247.000- nut appariarsimapput.
Man sparer både CO₂ og penger på å ikke kaste mat i søpla. Til sammen kastet danske husholdninger 261 000 tonn mat i søpla i 2011. Det falt til 247 000 tonn mat i 2017.
10
Nunarsuaq tamakkerlugu sekundimut nerisassat 66 tons iginneqartarput. Ukiut tamaasa 1,6 milliardit tonsit. Uffa ullormut inuit 870 milliuunit kaattut. Allannguisoqartariaqarpoq!
For hvert sekund kastes det 66 tonn mat rundt om i verden. Hvert år kastes det 1,6 milliarder tonn med mat. Samtidig sulter 870 millioner mennesker, hver dag. Dette må endres på!
12
Nerisassat iginneqarajunnerit angerlarsimaffinniit niuertarfinniillu tassaapput paarnat, naatitat, immuit neqillu.
Maten som kastes hyppigst er frukt, grønnsaker, melk, brød og kjøtt. Det skjer både i husholdninger og i butikker.
14
Danmarkimi eqqagarsiortoqartarpoq. Tassa niuertarfiit eqqaaviini nerisassarsiortunik. Niuertarfiit ilaat matugaangamik nerisassanik igitassaraluaminnik suli nerineqarsinnaasunik puunik silatiminnut ilisisarput. Taamaalillutik akissaqanngitsut akeqanngitsunik nerisassaqarniassammata.
Noen mennesker i Danmark “søppeldykker” etter mat. Det betyr at de finner mat i dagligvarebutikkenes containere. Noen butikker setter frem en sekk etter stengetid, med den maten som fortsatt fint kan spises. Så kan fattige få gratis mat.
16
Danmarkimi 2018-mi app-imik nassaartoqarpoq, qanoq ilioraanni nerisassanik eqqaasoqannginnissamik ikiuisumik. “Too good to go”-mik taaguuteqarpoq. Inuit ileqquminnik allannguisinnaanerannik assersuutitaqarpoq. Maannakkullu nerisassat neriniartarfinni tunineqanngitsoornikut akikinninngorlugit pisisoqarsinnaalernikuupput.
I 2018 ble det funnet opp en app i Danmark, som skal hjelpe til med å unngå matsvinn. Den heter “Too good to go”, Det er et eksempel på en måte å endre vaner. Man kan nå bestille mat, som ikke blir solgt fra en restaurant, billigere.
18
Allat namminneerlutik naatitsillutik nerisassanik tuniniaaneq misilittarpaat, taamaalilluni nunarsuup illuatungaaniit nerisassanik nassiussuisoqannginniassammat.
Andre prøver å dyrke og selge matvarer lokalt, slik at man ikke skal sende mat fra den andre siden av jorda og helt til Danmark, når man selv kan dyrke det.
20
FN-p nunarsuaq tamakkerlugu siunniussaani nr. 2-mi kattoqarunnaarnissaa anguniarneqarpoq aamma nr. 12-mi atorsinnaasat sinnerlugit sanaartortoqannginnissaq anguniarneqassasoq, taamaalilluta eeqqaaneq annikilliniassammat. Ulluinnarni illit qanoq ilillutik nerisassanik eqqaanikillinissat iliuuseqarfigisinnaaviuk?
FNs verdensmål nr. 2 handler om å stoppe sult i verden. Mål nr. 12 handler om at vi ikke skal produsere mer mat enn vi bruker, slik at vi ikke kaster unødvendig mye mat. Hva kan du gjøre for å unngå å kaste mat i hverdagen din?
Nerisassanik eqqaaneq unitsilli!
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: globalgoals.org + publicdomainvectors.org + Taz - commons.wikimedia.org
S4: Taz - commons.wikimedia.org
S6: Emilian Robert Vicol + Gerd Altmann - pixabay.com
S8+14: Sigurdas - commons.wikimedia.org
S10: Piqsels.com
S12: Ukendt
S16: Toogoodtogo.dk
S18: Pxhere.com
S20: Globalgoals.org
Globalgoals.org
© 2020 atlantbib.org
X