kl
Tillbaka till sökning
Skift
språk
språk
klMoskusoksin
Umimmak
Annelise Christoffersen Kall
4
Moskusoksin er súgdjór. Hann livir í fjøllunum í Grønlandi. Moskusneyt liva í Vestur-, Norður- og í Landnyrðingsgrønlandi.
Umimmak miluumasuuvoq. Kalaallit Nunaanni qaqqani uumasuulluni. Kalaallit Nunaata kitaani, avannaarsuani kiisalu Tunup avannaani uumasuuvoq.
6
Moskusoksin kann gerast 2,5 m langur. Hann kann viga upp til 350 kg. Hann hevur síðan feld. Á feldinum sæst, hvussu gamal oksin er. Feldurin lívir móti kulda.
Umimmak 2,5 m-inngorsinnaavoq 350 kg.-millu oqimaatsigilersinnaalluni. Takisuunik Meqqoqarpoq. Meqquatigullu takuneqarsinnaalluni qanoq utoqqaatiginersoq. Meqquilu nillermut illersuutaapput.
8
Moskusoksin er í ætt við geitir og seyð - ikki við neyt. Hann livir av grasi, runnum, pílasprotum og ymiskum urtum.
Umimmaap savaasat savallu ilaqutarai nersussuillu ilaqutarinngilai. Nerisaraallu ivikkat, avaalaqissat, orpikkat naarlaavi kiisalu naasut assigiinngitsut.
10
Vanliga liva moskusneyt í fylgjum upp til eini 60 djór. Verða tey álopin av rovdjórum, stilla tey seg í ring fyri at verja kálvarnar.
Umimmaat ataatsimoortukkaarlutik uumasuupput. Ilaatigut 60-it angullugit ataatsimoorsinnaasarput. Kiisortunit saassunneqaraangamik piaqqat iloqqasunngorlutik ungusarpaat illersorniarlugit.
12
Tá moskusoksin skal verja seg, brúkar hann hornini at ræða við. Tá kalldýrini berjast um kvenndýrini, stanga teir hvør annan, til annar hevur vunnið. Tað kann taka umleið ein hálvan tíma.
Umimmak imminut illersorniaraangami qunusaarisinnaasarpoq nassunilu sakkugisinnaasarlugit. Angutivissat arnavissat pillugit kamaassinnaasarput, nassummigaattarput ajugaasoqarnissaata tungaanut. Halv tiimillu tungaanut kamaassinnaasarput.
14
Tann elsti í flokkinum verður rikin burtur úr flokkinum, um hann viknar og má lúta í einum bardaga.
Umimmanni Utoqqaanersaq ataatsimoortuniit peertitaasarpoq. Pisinnaajunnaariartortarneri kiisalu nassummigaannermi ajorsartitaaneri pillugit.
16
Um summarið og um veturin er loyvt at veiða eitt avmarkað tal av moskusoksum. Tað krevst eitt loyvi fyri at sleppa at skjóta. Loyvt er at skjóta í mesta lagi 1000 oksar árliga fyri at halda skipanina niðri.
Umimmak killilimmik piniagaasarpoq aasakkut ukiukkullu. Piniarnissaanullu akuersissummik peqartariaqarpoq. Ukiumut umimmaat 1000-it kisimik pisarisinnaatitaapput piujuartuarnissaat pillugu.
18
Tann, sum ætlar sær at skjóta ein moskusoksa, má fyrst fara við báti til tað økið, har teir eru. Ofta er eisini neyðugt at ganga langar teinar fyri at finna ein oksa.
Umimmanniarniaraanni asimut umiatsiarlutik aallartarput. Umimmanniaraanni sivisuumik pisussinnaasariaqartarput.
20
Ilisimasaqarpit allanik umimmaqarnersoq Kalaallit Nunaata avataani?
Moskusoksin
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+4: ©Dan Bach Kristensen - Visit Greenland
S6+8: ©Magnus Elander - Visit Greenland
S10: Mottafied.com
S12: Bjorn - flickr.com
S14: Kirill Ignatyev - flickr.com
S16: Carl Christian Koldewey (1837-1908) - commons.wikimedia.org
S18: ©Mads Pihl / Air Zafari - Visit Greenland
S20: Algkalv - commons.wikimedia.org
© 2019 atlantbib.org
X