tungumál
Connie Isabell Kristiansen
þýtt á íslensku frá Kristín Helgadóttir, Rakel Jóhannsdóttir, Sara Baldursdóttir og Steinunn AtladóttirDet finns omkring 7000 språk i världen. Världens mest talade språk är mandarin- kinesiska. Det talas av cirka 1,2 miljarder människor.
Það eru u.þ.b. 7000 tungumál í heiminum. Mest talaða tungumálið er mandarín kínverska. Það tala um það bil 1,2 miljarðar manna.
Norge har två officiella språk: Norska och samiska. Minoritetsspråk är samiska och som används av samerna. Majoritetsspråket i Norge är norska.
Noregur hefur tvö opinber tungumál. Norsku og samísku. Minnihlutamálið er samíska og það nota samar. Aðal tungumálið í Noregi er norska.
Norska, danska, svenska, färöiska och isländska språken är mycket lika. Det beror på att de är nära besläktade med varandra.
Norska, danska, sænska, færeyska og íslenska eru tungumál sem líkjast mjög hvert öðru. Það er af því að þau eru náskyld hvert öðru.
Norska, svenska och danska är så lika att vi lätt kan förstå varandra även om vi alla talar olika språk.
Norska, sænska og danska eru svo lík tungumál að við eigum auðvelt með að skilja hvert annað, þó að við tölum ólík tungumál.
Inom nationsgränser talar vi olika dialekter. En dialekt är ett sätt att tala inom ett geografiskt område.
Innan landamæranna tölum við mismunandi mállýskur. Mállýska er hvernig maður talar á ákveðnu landfræðilegu svæði.
Dialekterna utvecklas hela tiden. De kan variera inom geografiska områden och utvecklas med tiden.
Mállýskur eru stöðugri þróun. Þær geta verið mismunandi innan landfræðilegra svæða og þróast í gengnum tíðina.
Inom dialekter har vi något som vi kallar för sociolekter. Sociolekt är sociala varianter av samma dialekt.
Innan mállýska höfum við eitthvað sem kallast félagsleg mállýska. Félagsleg mállýska eru félagsleg afbrigði af mállýsku.
Det är omöjligt att avgöra exakt hur många dialekter vi har i Norge. Men vi delar ofta in dialekter i fyra huvudgrupper: nordnorska, tröndska, västnorska och östnorska.
Það er ómögulegt að segja til nákvæmlega hversu margar mállýskur við höfum í Noregi. En við skiptum oft mállýskunum upp í fjóra hópa: Norðurnorsku, þrándheimsku, vesturnorsku og austurnorsku.
Nordnorska är den typ av dialekt de talar i Nord-Norge. Här kan vi säga: “Hej! Jag är från Harstad och talar nordnorska ".
Norðurnorska er sú tegund mállýsku sem er töluð í Norður-Noregi. Her getum við sagt: “Hei! Æ e fra Harstad og snakke nordnorsk”.
Tröndska pratar man i mitten av Norge. Här kan vi säga: “Hej! Jag är från Klæbu och pratar tröndska ".
Þrándheimsku talar maður í miðjum Noregi. Hér getum við sagt: “Hei! Æ e fra Klæbu og snakke trøndersk”.
Västnorska pratar man i västra Norge. Här kan vi säga: "Hei. Ej e frå Møre og Romsdal og snakka vestnorsk".
Vesturnorsku talar maður mest í Vestur-Noregi. Hér getur maður sagt: “Hei. Ej e frå Møre og Romsdal og snakka vestnorsk.”
Östnorska pratas i sydöstra Norge. Här kan vi säga: "Hei! Jei er fra Oslo og snakker østnorsk".
Austurnorsku talar maður í suð-austur Noregi. Her getur maður sagt: “Hei! Jei er fra Oslo og snakker østnorsk.”
Många säger att dialekterna är på väg att dö ut - några försvinner, medan vissa sprider sig.
Margir segja að mállýskurnar séu við það að deyja út - sumar hverfa á meðan aðrar dreifa sér.
De norska dialekter kommer alltid att utvecklas. Människor som har mycket kontakt med varandra kommer att utveckla talspråket tillsammans. Detta är en av anledningarna till att talspråket alltid kommer att förändras.
Norsku mállýskurnar munu alltaf vera í þróun. Fólk sem hefur mikil samskipti við hvort annað mun þróa talmálið saman. Þetta er ein af ástæðunum fyrir því að talmálið mun alltaf vera að breytast.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1+12+20+22+24+26: commons.wikimedia.com/ SN S4: Johannes Jansson - norden.org S6+8+28: Connie Isabell Kristiansen S10: Søren Sigfusson - commons.wikimedia.org S14+16: Gerd Altmann - Pixabay.com S18: Pajast - commons.wikimedia.org