Aftur í leit
Skipta um
tungumál
tungumál
Gealhkabïenje – Kruanalaanten-bïenje
Sledehunden - Grønlandshunden
Hanne Christensen
þýtt á bókmál frá Anita Dunfjeld Aagård
4
Gealhkabïenje barre Kruanalaantesne gååvnese – Polargievlien noerhtelen. Sisimiuten raejeste bæjjese Siorapalukese noerhtelisnie Kruanalaantesne jïh Luvlie-kruanalaantesne.
Sledehunden finnes bare på Nordgrønland – nord for Polarsirkelen. Fra Sisimiut og opp til Siorapaluk i den nordligste delen av Grønland og på Østgrønland.
6
En Grønlandshund er i familie med Chow Chow-hunden og Sibirsk Husky.
8
Noerhtelisnie Kruanalaantesne mearoe galma. Dejpeli bïenje-gealhkine vöölkin gosse edtjin vijredh jallh jïengen rastah vuelkedh.
I den nordlige delen av Grønland fryser havet til is. I gamle dager dro man med hundeslede for å jakte eller reise over isen.
10
Skoerhtje aalka beapmoem bårredh gosse medtie 3-4 våhkoen båeries. Skoerhtje mij 4 askh seamma jïjnjem bårra goh stoerre bïenje. Jeenemes nåerviem jïh gueliem burrieh.
En valp begynner å spise fôr når den er omkring 3-4 uker. En stor valp på 4 måneder spiser like mye som en voksen hund. Hundene spiser mest sel og fisk.
12
Bïenjh maehtieh 20 jaepien båeries sjïdtedh. Dah leah stoerre jïh 25-45 tjahtah vïekesjieh.
Hundene kan bli opptil 20 år gamle. De er store og kan veie mellom 25-45 kg.
14
Bïenjh mah 6 askh tjuerieh vïedteldahkesne årrodh jïh bïenjesijjiem utnedh. Tjuara bijjelen 16 jaepien båeries årrodh aktem bïenjesijjiem åadtjodh.
Hunder over 6 måneder skal være i band og ha en hundeplass. Man må være over 16 år for å få en hundeplass.
16
Skoerhtje mij lea 5-6 askh bïenje-raajroem dåerede. Gosse akten jaepien båeries maahta giesedh.
En stor valp på 5-6 måneder løper med i hundespannet. Når den er 1 år kan den trekke.
18
Akte jallh gellie bïenjh maehtieh bïenjegealhkam giesedh. Men gosse maana sæjhta lïeredh bïenjegealhkine vuejedh, bööremes aktine bïenjine.
For å trekke en hundeslede kan det være én eller flere hunder. Men når et barn vil lære å kjøre hundeslede bruker man helst én hund som trekker.
20
Jis ij leah jïjtsh smaave skoerhtjh maahta geerve årrodh dejgujmie stååkedidh juktie ietnemes dejtie vaarjele.
Hvis man ikke eier små valper er det veldig vanskelig å leke med dem fordi moren deres er i nærheten og beskytter dem.
22
Ij edtjh stoerre bïenjide geatskanidh juktie dah maehtieh almetjidie låevtedh juktie jïjtjemse vaarjelidh.
De store hundene må man ikke komme i nærheten av da de kan angripe folk for å beskytt seg selv.
24
Vijrijh medtie bieliem bïenjijste utnieh. Mubpie bieliem bïenjijste almetjh eejehtallemisnie nuhtjieh.
Cirka halvparten av hundene eies av jegere. Den andre halvparten eies av folk som har dem som fritidsinteresse.
26
På den sørligste delen av Grønland er det normalt å ha andre hunderaser som kjæledyr inne i husene.
28
Har du sett en sledehund? Har du kjørt med hundeslede?
Gealhkabïenje – Kruanalaanten-bïenje
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Hanne Christensen S4: CIA World Fact Book - commons.wikimedia.org S6+12: Greenland Travel - flickr.com S8: Carl Rasmussen (1841–1893) S10+20: Chmee2/Valtameri - commons.wikimedia.org S14+28: Kim Hansen - commons.wikimedia.org S16: Thomas Ritter - pixabay.com S18: Af.mil S22: Taken - pixabay.com S24: Naalakkersuisut S26: Pxhere.com
© 2019 atlantbib.org
X