språk
5. a Vonsild Skole
Översatt till íslensku av Ellý Sæunn Ingudóttir, Sóley Karlsdóttir og Rakel María E. ÓttarsKartoflen blev opdaget af indianerne i Andesbjergene i Peru og Chile. Kartoffelplanten er en 25-100 cm høj urt, der er dyrket for sine stivelsesholdige rodknolde.
Kartaflan var uppgvötuð af indjánunum í Andesfjöllum í Perú og Chile. Kartöfluplantan er um 25-100 cm há jurt, sem er ræktuð vegna rótarávaxtar sem er mjölvainnihaldsríkur.
Kartoflen kom til Europa i 1537. Det var de spanske soldater, udsendt af Kejser Karl af Spanien, der bragte den med hjem sammen med stjålen inka-guld.
Kartaflan kom til Evrópu árið 1537. Það voru spænskir hermenn sendir af Karli Spánarkeisara sem komu með hana heim ásamt stolnu inka-gulli.
Í kringum 1700 var kartaflan orðin þekkt á Norðurlöndunum.
I 1845 angreb en meget farlig svampesygdom alle kartofler i Irland. Hele kartoffelhøsten slog fejl og det gav hungersnød, hvor ca. 1 million mennesker døde.
Árið 1845 sýkti mjög hættulegur sveppasjúkdómur allar kartöflur í Írlandi. Öll kartöfluuppskeran sýktist sem leiddi til hungursneyðar, þar sem u.þ.b 1 milljón manna lést.
Árið 2013 borðuðu um það bil 68,1 prósent af jarðarbúum kartöflur.
Kartoflen er den tredje mest dyrkede afgrøde lige efter ris og hvede. De overjordiske dele af planten er giftige og kan derfor ikke spises.
Kartaflan er þriðja mest ræktaða jurt heimsins á eftir hrísgrónum og hveiti. Kartöflugrasið er eitrað og þess vegna má ekki borða það.
Man kan bruge kartofler til at lave kogte kartofler, chips, pomfritter, kartoffelmos, brændevin og meget mere.
Hægt er að nota kartöflur til að gera soðnar kartöflur, kartöfluflögur, franskar, brennivín og margt fleira.
Kartofler har stor næringsværdi og indeholder næsten alle vitaminer. Specielt er de en vigtig kilde til C-vitamin og kostfibre.
Kartöflur hafa mikið næringargildi og innihalda næstum öll vítamín. Þær innihalda sérstaklega mikið magn af C-vítamíni og trefjum.
Kartofler indeholder kun halvt så mange kalorier som ris og pasta og feder derfor ikke ligeså meget.
Kartöflur innihalda aðeins helminginn af kaloríunum sem eru í hrísgrjónum og pasta og þess vegna er hún ekki jafn fitandi.
Árið 2010 borðaði hver dani að meðaltali 200 kg af kartöflum á ári.
I Danmark findes der både et kartoffelmuseum og et Kartoffelråd. Der bliver også afholdt Danmarksmesterskab i kartoffeldyrkning.
Í Danmörku er bæði kartöflu safn og kartöfluráð. Í Danmörku er haldin landsmeistarakeppni í kartöluræktun.
I 2014 blev “stegt flæsk med persillesovs” kåret som Danmarks nationalret. Hertil serveres der altid kartofler.
Árið 2014 varð „steikt svínakjöt með steinseljusósu“ að þjóðarrétti Danmerkur. Kartöflur eru alltaf hafðar sem meðlæti.
I Danmark er der en talemåde, der hedder: “Du er en heldig kartoffel”. Det betyder, at man er meget heldig.
Í Danmörku er orðatiltæki sem segir: „Þú ert heppin kartafla”. Það þýðir að þú sért mjög heppinn.
Heimsins stærsta kartafla, samkvæmt heimsmetabók Guinness, vegur 4,98 kg.
Finnst þér kartöflur góðar? Hvernig kartröfluréttir finnst þér bestir?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Christos Giakkas - pixabay.com
S4: Skeeze - pixabay.com
S6: Tiziano Vecelli (1490-1576) - commons.wikimedia.org
S8: Hazhk - commons.wikimedia.org
S10: Clemson University - commons.wikimedia.org
S12: Keeper667 - pixabay.com
S14: Amédée Masclef 1891 - commons.wikimedia.org
S16:Hans Braxmeier - pixabay.com
S18: Silvia & Frank - Pixabay.com
S20: Condesign - pixabay.com
S22: Taken - pixabay.com
S24: Meganelford - pixabay.com
S26: Nillerdk - commons.wikimedia.org
S28: Åsen Teater - åsen.dk
S30: Commons.wikimedia.org
S32: Ilina - pixabay.com