da
Bååstede ohtsedh
Tjaeledh
gïele
gïele
daLusia - ein svensk siðvenja
Lucia - en svensk tradition
Lisa Borgström & Susanne Arvidson
Jarkoestamme 3. b Vonsild Skole
4
Lusiudagur er ein svensk høgtíð, sum verður hildin 13. desember. Lusiuhøgtíðin í nýggjari tíð tók seg upp í Vestursvøríki millum fólk av betra slagnum.
Lucia er en svensk højtid, som fejres den 13. december. Fejringen af Lucia i nyere tid startede i Vestsverige i den rige overklasse.
6
Í Svøríki fagna vit minninum um eina kvinnu úr sisilska býnum Syrakusa. Hon gjørdist kristin pínslarváttur í ár 304. Hon verður nevnd sankta Lusia og er orsøkin til ljóshøgtíðina í okkara tíð.
I Sverige mindes vi kvinden fra den sicilianske by Siracusa. Hun blev en kristen martyr i år 304. Hun kaldes for Sankta Lucia og er grunden til nutidens lysfest.
8
Lusia stavar frá latínska orðinum “lux”, sum merkir ljós. Á Sisilia merkir navnið, Lusia, Hin ljósa.
Lucia kommer af det latinske ord “lux”, som betyder lys. På Sicilien er Lucia et navn, som betyder “Den lysende”.
10
Lusia vaks upp í einari ríkari familju, men gav alt, ið hon átti, frá sær, tí longu tá ið hon var barn, gav hon lyfti um at liva ógift. Hon er halgimenni og verjir tey, ið eru blind og síggja illa.
Lucia kom fra en rig familie, men gav alt det hun ejede væk. Allerede som barn aflagde hun et løfte om at leve som jomfru. Hun er skytsengel for blinde og svagtseende.
12
Í 1927 skipaði avísin “Stockholms Dagblad” fyri einum tiltaki, har tey skuldu velja eina svenska Lusiu. Tey høvdu eina lusiugongu, sum fór runt í høvuðsstaðinum.
I 1927 arrangerede avisen Stockholms Dagblad en udvælgelse til Sveriges Lucia. De lavede et optog gennem hovedstaden.
14
Í flestu svensku býunum fóru vit at halda lusiudag. Allir býir vildu hava sína egnu Lusiu. At halda lusiudag tók seg upp í skúlum og á arbeiðsplássum.
Vi begyndte at fejre Lucia i de fleste svenske byer. Alle byer ville have sit eget Lucia. Højtiden begyndte at blive fejret i skoler og på arbejdspladser.
16
Í fyrstuni gekk Lusia einsamøll. Nú hevur Lusia sum oftast eitt fylgi av ternum, stjørnudreingjum, piparkøkumonnum og jólamonnum í hølunum, sum syngja sangir um Lusiu, Stefan og jól.
Forrest går Lucia alene. Et normalt luciaoptog består af piger i hvide kjoler, drenge med stjerner, peberkage-drenge og julemænd, som synger om Lucia, Sankt Stefan og jul.
18
Tað er siður at eta “lussekatter” og piparkøkur á lusiudegnum. Ein “lussekatt” er ein gulur hveitibolli við saffrani í.
Traditionen tro spiser man “Lussekatte” og peberkager på Luciadag. En lussekat er en bolle af hvededej, som er gullig på grund af safran.
20
Italski tónasmiðurin Teodoro Cottrau hevur gjørt lagið til “Natten går tunga fjät”. Svenska tekstin skrivaði Arvid Rosén í 1928.
Den italienske komponist Teodoro Cottrau har skrevet musikken til “Natten går tunga fjät” (Luciasangen). Den svenske tekst er skrevet af Arvid Rosén i 1928.
22
Náttin er myrk og long, stilli um tún og garð, alt liggur deytt og kvirt, skuggar um djúpan dal. Tá inn um durin vár, stígur við ljós í hár sankta Lusia, sankta Lusia.
“Natten går med tunge skridt, på gård og i stue.
På jorden solen har forladt, skyggerne hersker.
I vort mørke hus, stiger med tændte lys
Sankta Lucia, Sankta Lucia.”
24
26
Lusia - ein svensk siðvenja
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1+26: Christina Zetterberg - pixabay.com S4: Frida Gabot - pixabay.com S6: Commons.wikimedia.org S8: Sailko - commons.wikimedia.org S10: Pxhere.com S12: Stockholms Dagblad - commons.wikimedia.org S14: Flickr.com S16+20: Forslunds Gymnasium - flickr.com S18: Elaine Ashton - flickr.com S22: Teodoro Cottrau - commons.wikimedia.org S24: Claudia Gründer - commons.wikimedia.org
© 2018 atlantbib.org
X