da
Bååstede ohtsedh
Tjaeledh
gïele
gïele
daSæler
Selir
Helga Dögg Sverrisdóttir
4
Sæler findes i alverdens have. Det kommer an på arten, hvor de befinder sig. Nogle arter holder til ved stranden i Island.
Selir finnast víða í höfum heims. Misjafnt er eftir tegunum hvar þeir halda sig. Nokkrar tegundir halda sig við strendur Íslannds.
6
Sæler er store dyr. Det er arten, som bestemmer, hvor lange og tunge de er. Hannen i Island hedder “brimill” og hunnen hedder “urta”. Når hunnen føder unger hedder det at “kæpa” på islandsk. Ungen hedder “kópur”.
Selar eru stór dýr. Fer eftir tegund hve langir og þungir þeir eru. Karldýrið heitir brimill og kvendýri urta. Þegar kvendýrið fæðir eignast afkvæmi heitir það að kæpa. Afkvæmið heitir kópur.
8
Hvert år tæller man sæler i Island. Museet for sæler, "Selasetrið", har opsyn med tællingen. Frivillige kommer fra hele verden og tæller dyrene.
Talning sela fer fram árlega á Íslandi. Selasetrið á Hvammstanga hefur umsjón með talningunni. Sjálboðaliðar sjá um talninguna en þeir koma frá ýmsum löndum.
10
Spættet sæl. Hannen bliver 1,5 til 2 m lang og vejer omkring 100-150 kilo. Hunnen er lidt mindre. Sælen lever på norddelen af Stillehavet, Nordatlanterhavet og Østersøen. Den er den mest almindelige sælart i Island.
Landselur, (Phoca vitulina). Brimlarnir verða um 1,5 til 2 m á lengd og vega um 100-150 kíló. Urturnar eru ívið minni. Selurinn lifir í Norðurhluta kyrrahafs, Norður- Atlantshafi og Eystrasalti. Þetta er algengasta selategundin við strendur Íslands.
12
Ringsæl er udbredt på begge sider af Nordatlanterhavet. Den er tit forbi Island. Den er omkring 120-130 cm og kan blive op til 100 kg. Hannen er større end hunnen.
Hringanóri, (Phoca hispida). er útbreiddur báðum megin Norður-Atlantshafsins. Hann er algengur flækingur við Íslandsstrendur. Lengd hringanóra er á bilinu 120-130 cm og þeir geta orðið allt að 100 kg. Brimillinn er heldur stærri en urtan.
14
Gråsælen er en stor sæl. Den findes på begge sider af Nordatlanterhavet. Gråsælen findes i Island. En voksen gråsæl kan blive op til 3 m lang og 300 kg, men hunnen bliver højst 2 m lang og 180 kg.
Útselur, (Halichoerus grypus), er stór selur. Hann er útbreiddur báðum megin Norður-Atlantshafsins. Útselur finnst við stendur Íslands. Fullorðinn brimill getur náð yfir þriggja metra lengd og orðið 300 kg að þyngd en urturnar verða sem stærstar um 2 m lengd og 180 kg.
16
Grønlandssælen er ca. 170-180 cm lang, når den er fuldvoksen og 120-140 kg tung. Grønlandssælen opdeles i tre arter alt efter, hvor de føder ungerne. Størstedelen holder til ved Labrador, Newfoundland og St. Lawrence bugt.
Vöðuselur, (Phoca groenlandica), er um 170 til 180 cm langur fullvaxinn og 120 til 140 kg á þyngd.Vöðuselurinn skiptist í þrjá stóra stofna eftir kæpingarsvæðum. Stærsti hluti þeirra heldur sig við Labrador, Nýfundnalands og einnig í St. Lawrence flóa.
18
Klapmydsen. En voksen han er 2,5 til 3 m lang og vejer op til 300-400 kg, men hunnen er mindre, 2-2,4 m og vejer 160-230 kg. Klapmydsen er en havsæl og kommer kun i land, når den er syg.
Blöðruselur, (Cystophora christata). Fullvaxnir brimlar eru 2,5 til 3 metrar á lengd og eru 300 til 400 kg á þyngd, fullvaxnar urtur eru minni, 2 til 2,4 metrar á lengd og vega 160 til 230 kg. Blöðruselur er úthafsselur og kemur bara á land ef hann er veikur.
20
Remmesæl kaldes også “granselur” eller “kampur” på islandsk. Den er 2-2,5 m lang og op til 360 kg tung. Den ses sjældent ved Island. Remmesæl holder sig i den nordlige halvkugle.
Kampselur, (Erignathus barbatus), er stundum nefndur granselur eða kampur. Selurinn er 2 til 2,5 m á lengd og 200 og allt að 360 kg á þyngd. Sjaldgæfur við strendur Íslands. Heldur sig mest á norðurhveli jarðar.
22
Hefur þú séð sel með eigin augum?
Heitir kópur, urta og brimill eitthvað hjá ykkur?
Sæler
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Carsten Strecker - commons.wikimedia.org
S4: Boyd Amanda, USFWS - pixnio.com
S6: François Xavier TESTU - flickr.com
S8: Yummifruitbat - commons.wikimedia.org
S10: Marcel Burkhard - commons.wikimedia.org
S12: NOAA Fisheries - commons.wikimedia.org
S14: Trisha M Shears - commons.wikimedia.org
S16: Cephas - commons.wikimedia.org
S18: Ziko van Dijk - commons.wikimedia.org
S20: Allan Hopkins - flickr.com
S22: Oarranzli - flickr.com
© 2022 atlantbib.org
X