gïele
Kea Kröber
Jarkoestamme Agapeta Skifte JensenKórónavírus er ný vírus sem var uppgötvaður í Kína 2019. Hann varð að faraldri þar. Vírusinn líkist kransi og heitir þess vegna ,,Kóróna.” það er latneskt heiti fyrir ,,krans” eða ,,króna.”
Coronavirus, virusi nutaaq 2019- mi Kinami naammattoorneqarpoq. Tasamani tuniluuttorsuanngorpoq. Virusi nigalittut isikkorami “Coronamik” taagorneqalerpoq. Tassa latinerit nigalimmut oqaasiat.
Þegar Kórónavírusinn gerir okkur veik heitir hann COVID-19. Það er enska styttingin á ,,Corona virus disease 2019.” Bóluefni finnst ekki enn sem komið er.
Coronavirusip napparsimatilerpatigut, taaneqartalersarpoq COVID-19. Taanna tuluit oqaasiannit naalisagaavoq “Corona virus disease 2019”. Suli akiuusutissaqartinneqanngilaq.
Kórónavirusinn dreifði sér hratt til Evrópu og um allan heim. Þess vegna heitir það faraldur. Margt fólk verður veikt. Sumir fá engin einkenni, flestir fá væg einkenni og aðrir verða alvarlega veikir.
Coronavirus sukkasoorujussuarmik Europami nunarsuullu sinnerani siaruapallappoq. Inuppassuit napparsimalerput. Inuit ilaasa maluginagu tunillatsissimasarput, ilai napparsimalaaginnartarlutik allallu napparsimarujussuarlutik.
Börn eru ekki í áhættuhópi. Gamalt fólk og þeir sem eru með undirliggjandi sjúkdóma geta orðið alvarlega veikir. Einkennin líkjast inflúensu eins og hósti, hiti og öndunarerfiðleikar.
Meeqqat aarlerinartumiinngillat. Inuilli utoqqaat allallu nappaamminnik allamik peqquteqartumik sanngiinnerusut napparsimarujussuaatigilersinnaavaat. Nappaatip ilisarnaatigivai soorlu nualluni, quersorluni, kissarninilluni anersaartorniarnikkullu iluaalliulerluni.
Einstaklingar sem greinast með Kórónavírus fara í einangrun. Það vill segja að þau eiga annað hvort að vera heima hjá sér eða fara annað.
Inuit coronamik tunillatsissimallutik paasineqartut mattunneqartarput. Tassa imaappoq angerlarsimaannartariaqartut imaluunniit allami kisimiisillugit inissinneqartariaqartut.
Við getum verndað okkur sjálf og aðra gegn smiti með því að fara eftir einföldum reglum.
Immitsinnut inuillu allat tunillatsinnginnissaannut maleruaqqusat ajornanngitsut malikkutsigit siaruatsaaliuissaagut.
Maður á að þvo hendur mjög vel með sápu í a.m.k. 20-30 sek. (Ísland). Syngdu lagið ,,Meistari Jakob” tvisvar á meðan. Það á að þvo hendur fyrir og eftir mat, salernisferðir og eftir að maður snýtir sér.
Qaqorsaaserluarlugu errortorluartarutta 30 sek.- ni assagullu spritertarutsigit. Errortornermi “Piitaq uuma” marloriarlugu erinarsorneqarsinnaavoq. Nerinnginnermi nereernermi, perusuersareersimanermi kakkereersimanemilu errortorluartoqartassaaq.
Maður á að hósta og hnerra í olbogabótina og taka tillit til annarra með því að halda fjarlægð frá hvort öðru.
Quersorniaruttalu ikusitta peqiffianut quersortassaagut, inuillu qanippallaarnaveersaarluta.
Forðist að snerta aðra t.d. með handabandi, koss á kinn og faðmlagi. Gera þarf oftar hreint þar sem fólk fer um.
Assamminnerit, kunissinerit eqitaarnerillu atorneqarnaveersaartariaqarput. Inuillu amerlasuut aqqusaartagaat eqqiluisaarneqartariaqarput.
Ef manni finnst maður vera veikur á að vera heima og hringja á í lækni ef hitinn verður hár og fær öndunarerfiðleika.
Napparsimaleraanni kissarneqalerlunilu anersaartorniarnikkullu ajornartorsiuteqaleraanni angerlarsimaannartariaqarpoq nakorsamullu sianerluni.
Í mars 2020 lokuðu skólar í mörgum löndum, barnheimili og búðir og bannað var að safnast saman. Það var gert til að seinka því að sjúkdómurinn myndi breiðast út.
Martsimi 2020- mi nunarpassuarni atuarfiit, meeqqeriviit pisiniarfippassuillu matoorarneqarput. Inuillu amerlasuunngorlutik eqiteruteqqusaajunnaarput. Tunillaassuuttoqannginniassammat.
Veiktust allir á sama tíma er ekki pláss á sjúkrahúsunum. Landamærin á milli margra landa var líka lokað.
Inuppassuit ataatsikkut napparsimalissagaluarpata napparsimavinni inissaarutissapput. Nunarpassuit aamma killeqarfitik matoorarpaat.
Heimsmarkmið SÞ nr.3 heitir ,,Heilsa og vellíðan” og fjallar um að tryggja öllum í heiminum góða heilsu fyrir 2030. COVID-19 er bara einn af mörgum faröldrum í heiminum. Þess vegna er mikilvægt að lyf séu alltaf ódýr fyrir alla.
Nunarsuarmioqatigiit anguniagaat nr. 3 ateqartoq “peqqinneq atugarissaarnerlu” isumaqarpoq nunarsuarmioqatigiit ukioq 2030 angutinnagu peqqissuunissaat. COVID-19 nunarsuarmi tuniluuttorpassuit ilagivaat. Taamaattumik nakorsaatit kikkunnut tamanut akikitsuusariaqarneri pingaaruteqarpoq.
Þrátt fyrir að kreppan sé óhugnanleg er mikilvægt að halda trúnni á að allt verði gott aftur. Það er mikilvægt að tala við einhvern fullorðinn um hugsanir sínar.
Tuniluussuunnera amiilaarnaraluartoq pingaaruteqarpoq eqqissisimanissaq, ajorunnaarumaarnissaalu upperalugu. Inersimasumut eqqarsaatinik oqaloqateqartarnissaq pingaaruteqarpoq.
Hugsar þú um á hvern hátt þú getur passað þig og aðra? Þekkir þú annað lag sem tekur um 30 sek sem maður getur sungið á meðan hendurnar er þvegnar.
Eqqarsaatigisarpiuk imminut allallu qanoq illersorsinnaanerlugit? Erinarsuummik nalunngisaqarpit 30 sek.- tut sivisutigisumik, errortornermi erinarsorneqarsinnaasumik?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Photo:
S1+4: iXimus - pixabay.com + NIAID - flickr.com
S6: U.S. Air Force Graphic by Rosario "Charo" Gutierrez - minot.af.mil
S8+24: Alexey Hulsov - pixabay.com
S10: Alexandra Koch - pixabay.com
S12: Congerdesign - pixabay.com
S14: sst.dk
S16: Hatice EROL - pixabay.com
S18: Clogsilk - flickr.com
S20: CDZ - pixabay.com
S22+30: Mohamed Hassan - pxhere.com
S26: besser-im-blick.de
S28: Globalgoals.org
S32: Succo - pixabay.com