Tjaeledh
gïele
Play audiofilekl
Play audiofileda
Nanoq - Kalaallit Nunaata inuiaqatigiittut uumasuni ilisarnaataat
2
Isbjørnen - Grønlands nationaldyr

Paarnannguaq Møller Svendsen - Efterskolen Kildevæld

Jarkoestamme Hanne Christensen
3
4

Nanoq Kalaallit Nunaata inuiaqatigiit uumasoraat aamma Kalaallit Nunaata ilisarnaataaniippoq. Canadami, Svalbardimi kiisalu Ruslandimittaaq nanoqarpoq.


Play audiofile

Isbjørnen er Grønlands nationaldyr og ses på Grønlands våbenskjold. Isbjørnen findes også i Canada, Svalbard og Rusland.


Play audiofile 5
6

Nanoq 3 meterip missaani takissuseqalertarpoq, 1,4 meterimillu portussuseqarsinnaasarluni. 500 kg missaanilu oqimaatsigilersinnaasarpoq aammalu nunarsuarmi nanoqatigiinni tamanit anginersaalluni. Pinngortitamilu ukiunik 30-nik utoqqaassuseqalersinnaalluni.


Play audiofile

En isbjørn kan blive op til 3 m lang og 1,4 m høj. Den kan veje op til 500 kg og er den største bjørneart i verden. Den kan blive op til 30 år gammel i naturen.


Play audiofile 7
8

Nanoq inunngoraangami sivikitsumik paarineqartarpoq anaanaminit. Kingornalu namminiilertussaavoq.


Play audiofile

Når isbjørnen bliver født, bliver den kun passet i kort tid af sin mor. Derefter skal den klare sig selv.


Play audiofile 9
10

Nanoq inunngornerminiit qanorluunniit qallorfissatigut qaqisinnaajunnaarluni artorsartigigaluarpat nammineertinneqartarpoq. Taamaasilluni anaanaminit nukkassarneqartarpoq ilinniartinneqartarlunilu.


Play audiofile

Isbjørnen bliver fra fødslen trænet af sin mor til at overleve. Derfor må den selv klatre op, selvom det er hårdt.


Play audiofile 11
12

Nannut inunnit uumasuniillu uloriagineqartarput. Perlileraangamik nerisassarsiorlutik illoqarfinnukarsinnaasaramik. Pulagaangata inuit illoqarfimmi aneqqusaajunnaartarput.


Play audiofile

Mennesker og dyr anser isbjørnen som farlig. Når de er sultne, kan de komme ind til byerne for at finde mad. Så skal menneskene holde sig indendøre.


Play audiofile 13
14

Nannut illoqarfinni takussallugit qaqutigoortuupput. Kalaallit Nunaata Avannaani naliginnaapput takussallugit.


Play audiofile

Isbjørne er sjældne gæster i de fleste byer. Men I den nordlige del af Grønland er det normalt at se isbjørne.


Play audiofile 15
16

Nannut sikup qaavaniitgtarput uumasunik piniagassaminnik ujarlerlutik. Piniagassaminillu naammattuuigaangami pisarinissaata tungaanut piniartarpai.


Play audiofile

Isbjørnen plejer at være ude på havisen for at jage. Når den endelig møder et bytte, bliver den ved med at jage til den fanger det.


Play audiofile 17
18

Nannut amerlanertigut puisitornerusarput, ukallit aammalu teriannissat. Aasakkut kuummi eqalunnik pisaqarniartarput.


Play audiofile

Isbjørne spiser for det meste sæler, sneharer og polarræve. Om sommeren prøver de at fange ørreder ved elve.


Play audiofile 19
20

Nannut piniagaanerisigut  nungukkiartunngillat. Mingutitsinerulliuna, Kiisalu nannut piniarfissai annikilliartorneratigut, tamanna pissuteqarpoq nunarsuup kiatsikkiartorneranik taamaasilluni  Kalaallit Nunaata sermersua aakkiartulersimammat ukiumiit ukiumut.


Play audiofile

Isbjørnen trues ikke af jagt, men derimod af miljøforurening. Polarisen smelter på grund af klimaændringer, hvilket betyder, at isbjørnens fangstområder bliver mindre år for år.


Play audiofile 21
22

FN-ip nunarsuarmi anguniagaani normu 15-imi anguniagaavoq illersugaaneq “inuuneq nunami” Nanoq taannaaginnarpoq assoruuttoq. Qanoq eqqarsarpit qanoq iliorluta sikup nungulluni aatsinnaveersaarnissaanik?


Play audiofile

FNs verdensmål nummer 15 handler om at beskytte “Livet på land”. Isbjørnen er bare én art, som har det svært. Hvad tænker du, vi kan gøre for at undgå isen smelter helt væk?


Play audiofile 23
Nanoq - Kalaallit Nunaata inuiaqatigiittut uumasuni ilisarnaataat

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Robynm - pixabay.com + globalgoals.org
S4: Commons.wikimedia.org
S6+18: Andreas Weith - commons.wikimedia.org
S8: Steve Amstrup - commons.wikimedia.org
S10: Alan D. Wilson - commons.wikimedia.org
S12: Monica Aulich - pixabay.com
S14: Arturo de Frias Marques - commons.wikimedia.org
S16: Peter Prokosch - flickr.com
S20: Kongelig Post - 1938
S22: Globalgoals.org

Globalgoals.org
Forrige side Næste side
X