Tjaeledh
gïele
Varandi orka
Erneuerbare Energie

4. c Brændkjærskolen - Kolding

Jarkoestamme Niklas Redel Lyth u. Kea Kröber
3
4

Varandi orka er el og hiti, sum kann vara í ævir. Tað er orka, sum ikki dálkar umhvørvið.

Erneuerbare Energie ist Elektrizität und Wärme, die für immer währt. Das ist Energie, die nicht die Umwelt verschmutzt.

5
6

Varandi orka verður eisini nevnd alternativ orka. Tað kann til dømis vera sólsellur, vindmyllur, vatnorka, biogass og jarðhiti.

Erneuerbare Energie wird auch Alternative Energie genannt. Das kann zum Beispiel Solarzellen, Windkraftanlagen, Wasserkraft, Biogas Biokraftstoffe oder Erdwärme sein.

7
8

Tað er gott at brúka varandi orku, tí hon framleiðir ikki CO₂. Tað verður nevnt CO₂-neutralt. Kol og olja, sum vit hava brúkt leingi, dálka umhvørvið illa.

Es ist gut erneuerbare Energie zu benutzen, weil es nicht extra CO₂  erzeugt. Man nennt das CO₂-neutral.Kohle und Öl, welche wir seit langer Zeit gebrauchen, verschmutzt die Umwelt sehr.

9
10

Sólsellur virka á tann hátt, at sólargeislarnir skýna á sólsellurnar, sum so gera ljósið til streym. Sólorka er eitt óavmarkað tilfeingi og er lætt at seta upp og lætt at halda við líka.

Solarzellen arbeiten dadurch, dass Sonnenstrahlen auf die Solarzellen treffen, welche das Licht in Strom verwandeln. Sonnenenergie ist eine unbegrenzte Ressource und ist einfach zu installieren und leicht zu erhalten.

11
12

Vindmyllur framleiða streym, tá ið tað er vindur. Tað merkir, at tær næstan alla tíðina gera streym. Í Danmark kemur áleið 50% av streymnýtsluni frá vindorku.

Windmühlen machen Strom, wenn der Wind weht. Das bedeutet, dass sie fast immer Strom produzieren. In Dänemark wird circa 50% des Landesverbrauchs von Windenergie gedeckt.

13
14

Vatnorka kan bæði vera alduorka og frá rákinum, sum er í áunum. Hetta er heilt vanligt í til dømi Norra og Svøríki. Í Danmark er bara heilt lítil vatnverk. Man ger til dømis vatnbyrgingar, so til ber at fáa meira orku.

Wasserkraft kann sowohl Wellenenergie als auch Strom in Flüssen sein. Es ist unter anderem weit verbreitet in Norwegen und Schweden. In Dänemark gibt es nur kleine Anlagen. Sie bauen unter anderem Dämme, um das Wasser zu sammeln, damit Sie mehr Energie erzeugen können.

15
16

Biogass verður brúkt til hita. Biogass verður gjørt úr millum øðrum tøðum,, matleivdum ella avroðum frá sláturhúsum. Lívfrøðiliga tilfeingið rotnar í stórum tangum. So fer gassið upp ígjøgunm eitt rør. Nú ber til at brenna gassið.

Biogas wird für Wärme verwendet. Biogas wird z.B Düngemittel, Speisereste oder Schlachtabfälle. Die Biomasse verrottet in großen Tanks. Dann steigt das Biogas durch ein Rohr auf. Das Biogas kann dann verbrannt werden.

17
18

Lívvirkið brenni er til dømis viður, spónur og urtagarðsburturkast, sum kann brenna og gerast til hita. Tað kann eisini gerast flótandi og brúkast til til dømi til bilar.

Biokraftstoffe sind z.B. Holz, Holz, Stroh und Gartenabfälle, die werden verbrannt und werden zu Wärme. Man kann es auch flüssig machen und zum Beispiel für Autos verwenden.

19
20

Jarðhiti er orka, sum verður tikin úr jørðini. Tað verður nógv brúkt í Íslandi, har tað er nógv gosvirksemi í jørðini. Jarðhiti verður eisini framleiddur í londum, har einki gosvirksemi er í jørðini.

Erdwärme ist Energie, die aus dem Erdinneren gewonnen wird. Es wird besonders in Island verwendet, wo es viel vulkanische Aktivität gibt. Geothermische Energie wird auch in Ländern genutzt, in denen es keine vulkanische Aktivität gibt.

21
22

Í framtíðini gerst tað uppaftur týdningarmeiri at fáa sær orku við nýggjum hættum. Tí verður nógv granskað í at gera streym og hita upp á nýggjar mátar, til dømis hvussu kropshiti kann gerast til streym.

In der Zukunft wird es noch wichtiger sein, Energie auf neue Weisen zu gewinnen. Deswegen wird viel nachgeforscht, wie Strom und Wärme auf neue Weisen erzeugt werden können, beispielsweise wie man Körperwärme zur Stromerzeugung nutzen kann.

23
24

Heimsmál nr. 7 hjá ST snýr seg um Viðvarandi orku. Tað snýr seg um, at øll fáa atgongd til reina og bíliga orku innan ár 2030. Hvat anst tú gera fyri at spara orku?

FNs Weltziel Nr. 7 handelt von “Erneuerbare Energie”. Das handelt davon, dass alle Zugang zu sauberen und billigen Energie vor 2030 bekommen. Was kannst du tun um Energie zu sparen?

25
Varandi orka

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: GCP Gray - flickr.com S4: Jürgen from Sandesneben - commons.wikimedia.org S6: Olearys - flickr.com S8: Klaus-Uwe Gerhardt - pixabay.com S10: MaxPixel.net S12: Jens Cederskjold - commons.wikimedia.org S14: Ulf Larsen - commons.wikimedia.org S16: Gerald Krieseler - pixabay.com S18: Anna Armbrust - pixabay.com S20: Pxhere.com S22: Itneverends - pixabay.com S24: Globalgoals.org
Forrige side Næste side
X