språk
Thomas Buhl og Vivi Mærsk
Yvyrsett åv Asta Wolles & Thordis Dahl HansenFotosynthese ist ein Prozess, indem eine Pflanze Sonnenlicht zu Energie und reinem Sauerstoff umwandelt.
Fotosyntesan er ein tilgongd, har plantan ger sólarljósið til orku og reint súrevni.
Fotosynthese findet nur in Pflanzen statt. Weil dies Sonnenlicht braucht, findet keine Fotosynthese in der Nacht statt.
Fotosynustesa fer fram í plantum. Av tí at sólarljós skal til, fer fotosyntesan ikki fram um náttina.
In Pflanzens Zellen gibt es “Choroplasten”. Das sind die, die die Pflanze grün machen. In den Choroplasten findet die Fotosynthese statt.
Í kyknunum hjá plantunum eru “grønkorn”. Tað eru tey, sum gera plantuna grøna. Tað er í grønkornunum, at fotosyntesan fer fram.
Es startet damit, dass Pflanzen Wasser aus den Wurzeln (H₂O), Licht von der Sonne und Kohlendioxid (CO₂) aus der Luft aufnimmt.
Fotosyntesan byrjar við, at plantan tekur vatn úr rótini (H₂0), ljós frá sólini og koltvísúrni (CO₂) úr luftini.
Kohlendioxid kommt in die Pflanze mit Hilfe von Schließzellen, welche kleine Öffnungen im Pflanzenblatt sind.
Koltvísúrni kemur inn í plantuna við hjálp frá varrakyknum, sum eru smá hol í blaðnum á plantuni.
In den Choroplasten wird Sonnenlicht, Kohlendioxid und Wasser zu Zucker und Sauerstoff umgewandelt. Zucker wird auch Kohlenhydrat genannt. Der Sauerstoff wird in die Luft freigesetzt, welche wir als saubere Luft einatmen.
Í grønkornunum verður sólarljós, koltvísúrni og vatn gjørt til sukurevni og súrevni. Sukurevni vera eisini nevnd kolhydrat. Súrevni verður latið út í luftina, soleiðis at vit kunnu anda fríska luft.
Da es Pflanzen sind, die den Sauerstoff der Luft schaffen, werden Regenwälder auch oft als “die Lungen der Erde” bezeichnet.
Av tí at tað eru plantur, sum gera súrevni til luftina, so verður regnskógurin ofta kallaður fyri “jarðarinnar lungu”.
In naturwissenschaftlichen Fächer kann man das auch auf diese Weise schreiben: Kohlendioxid + Wasser + Sonnenlicht = Sauerstoff + Zucker.
Í náttúrulærugreinunum kann fotosynutesan skrivast soleiðis: koltvísúrni + vatn + sólarljós = súrevni + sukurevni.
Das Weltziel 15 handelt von dem “Leben auf dem Land” - darum die Natur zu bewahren. Das bedeutet u.a., dass wir auf mehr Bäume pflanzen sollen als sie zu fällen, sodass die Luft gereinigt wird von Kohlendioxid und wir mehr Sauerstoff und saubere Luft bekommen. Also Fotosynthese!
15. heimsmálið er um “lívið á landi” - um at varðveita nattúruna. Tað merkir millum annað, at vit skulu gróðurseta fleiri trø, enn vit fella, soleiðis at luftin verður reinsað fyri koltvísúrevni, og at vit fáa meira súrevni og reinari luft. Sostatt fotosyntesan!
Heldur tú, at blóðbók (reyðbók) hevur grønkorn?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Marek Kokeš - pixabay.com
S4: Flaticon.com
S6: Adrian Pelletier - pixnio.com
S8: Hajnalka Mahler - pixabay.com
S10: Markéta Machová - pixabay.com
S12: Marc Pascual - pixabay.com
S14: Pxhere.com
S16: Ben Britten - flickr.com
S18: Stefan Nielsen
S20: Globalgoals.org
S22: Hubertus - wikimedia.org
Globalgoals.org