Giela
Helga Dögg Sverrisdóttir
Inälvsmat är höstmat, som lagas under slakttiden. Fram till 1970 lagade alla hem på Island blodkorv och leverkorv på hösten.
Slátur er haustmatur og er búinn til í sláturtíðinni. Fram yfir miðja 20. öld fór sláturgerð fram á hverju heimili á Íslandi.
Färre lagar inälvsmat idag, men många gör det fortfarande. Det är vanligt att familjen lagar tillsammans. Många elever lär sig att laga inälvsmat i skolan.
Sláturgerð hefur minnkað í þéttbýli þó svo margir taki slátur. Algengt er að fjölskyldur taki slátur saman. Margir nemendur búa til slátur í skólanum.
Inälvsmat innehåller mycket järn och A-vitamin, som är nödvändig, eftersom vi äter mycket pasta och ljust kött, som inte innehåller järn.
Slátur er járn- og A vítamínríkur matur sem er nauðsynleg viðbót vegna mikillar neyslu á pasta og hvítu kjöti sem inniheldur ekkert járn.
Inälvsmat är nyttig, god och billig mat. Inälvsmat kallas den mat som vi gör av blod och organ från lamm - blodkorv och leverkorv.
Slátur er hollur, góður og ódýr matur. Slátur er það kallað sem búið er til úr blóði og innyflum lamba, blóðmör og lifrapylsa.
Leverkorv är gjort av lever och njure från ett lamm, havregryn, rågmjöl, vatten, mjölk och kryddor.
Lifrapylsa er gerð úr lifur lamba, nýrum, hafragrjónum, rúgmjöli, vatni, mjólk og kryddum.
Blóðmör er gerð úr blóði, mör, rúgmjöli, hveiti, vatni og salti.
Inälvsmaten läggs i lammets magsäck. De sista åren har folk använt plastpåse, när man inte har en magsäck.
Slátrið er sett í keppi sem eru vambir lambsins. Á síðari árum setur fólk slátrið í þar til gerða plastpoka þegar vambir eru ekki til.
Följande skall användas när man lagar maten: En stor balja, en stor nål och tjockt garn. Klämmor till att stänga påsarna och fryspåsar.
Fyrir sláturgerð þarf að nota: Góðan bala. Grófa nál og sláturgarn. Klemmur til að loka pokunum. Frystipoka.
Mörinn er brytjaður í smátt en kirtlarnir eru skornir frá og þeim hent. Lifrarnar skornar niður.
Blod och leverblandningen rörs samman med händerna. Några gånger smakar den som rör, på blandningen, för att provsmaka.
Blóðmörs- og lifrapylsuhræran er hrærð með höndunum. Stundum smakkar sá sem hrærir blönduna til að finna bragðið.
När blandningen är färdig, ska man lägga den i en påse och sy ihop den eller sätta en klämma på och lägga i frysen.
Þegar búið er að setja í keppina eru þeir saumaðir saman eða sett klemma og settir í frystinn.
Slátrið er soðið áður en það er borðað. Maður borðar kartöflumús og jafningi með.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Jutta234 - commons.wikimdia.org S4: Navaro - commons.wikimedia.org S6+8+10+16+24: Borjarfjarðarskólinn á Hvanneyri S18: Ólöf Jóhannesdóttir - flickr.com S12+14++20+22+28: Þelamerkurskóli, Hörgársveit S26: Salvor Gissurardottir - commons.wikimedia.org