Giela
Stefan Åge Hardonk Nielsen
Jorgaluvvon íslensku Margrét Embla ReynisdóttirNikolai Frederik Severin Grundtvig är en av de viktigaste poeterna från Danmark. Grundtvig föddes 1783 i Udby och dog 1872 i Köpenhamn. Han blev 79 år gammal.
Nokolai Frederik Severin Grundtvig er eitt af mikilvægustu ljóðskáldum frá Danmörku. Grundtvig fæddist árið 1783 í Udby og lést árið 1872 í Kaupmannahöfn. Hann varð 79 ára gamall.
Som 9-åring blev Grundtvig skickad långt hemifrån. Här fick han privatundervisning och kom in på latinskola. Han blev senare både präst, författare, pedagog, politiker och psalmförfattare.
Þegar Grundtvig var 9 ára var hann sendur til Thyregod, sem var langt frá heimili hans. Þar fékk hann einkakennslu og fór í latinuskóla. Seinna varð hann prestur, höfundur, fræðimaður, alþingismaður og sálmahöfundur.
Han skrev cirka 1500 psalmer. Några av dessa psalmer sjungs i hela Norden, bla julpsalmen “Himlen är så härligt blå”.
Hann samdi ca. 1500 sálma. Nokkrir þessara sálma eru sungnir á öllum Norðurlöndunum, m.a: ,,Ó, hve dýrleg er að sjá’’.
“Himlen är så härligt blå,
underbar att titta på.
Många tusen stjärnor blinkar,
och de säger, när de vinkar:
/:Kom till oss och hälsa på!:/”
,,Ó, hve dýrleg er að sjá
alstirnd himinfesting blá,
þar sem ljósin gullnu glitra,
glöðu leika brosi’ og titra
:,: og oss benda upp til sín :,: “.
Grundtvig får ofta beröm för att vara den som avskaffade "svarta skolan". Han har haft stort inflytande på hur vi ser på skola och utbildning i Danmark. Hans motto var “Lära för livet”.
Grundtvig er gjarnan talinn vera sá sem fann upp ,,svarta skolann”. Hann hefur haft mikil áhrif á hvernig við sjáum skólann og kennsluna í Danmörku. Slagorðið hans var ,,skólinn fyrir lífið”.
Grundtvig lyckades att bli gift tre gånger. Han gifte sig första gången då han var 35 år gammal med en som hette Lise. Som 65- åring med Marie och igen som 75-åring med Asta.
Grundtvig giftist þrisvar. Hann giftist fyrst þegar hann var 35 ára, konu sem hét Lise. Þegar hann var 65 ára giftist hann Marie og 75 ára giftist hann Asta.
Seinna komu út dönsk frímerki með mynd af Grundtvig.
Han har lånat sitt namn till flera kyrkor. Grundtvigskyrkan i Köpenhamn är Danmarks största. Hela kyrkan var färdigbyggd 1940.
Hann hefur nefnt margar kirkjur. Grundtvigskirkjan i Kaupmannahöfn er sú stærsta í Danmörku. Byggingu kirkjunnar lauk árið 1940.
Grundtvig er grafinn við Køge á Sjálandi.
Þekkir þú aðra sálma sem Grundtvig orti?
Foto/ Myndir: S1: Ad. Lønborg - 1872/ SN S4: Constantin Hansen - 1862 S6+14: Grundtvig.dk S8: Rise-a-mui - Pixabay.com S10: Unsplash - Pixabay.com S12: Danmarks Lærerforening S16: Claus Achton Friis/ Post Danmark S18: Bococo - commons.wikimedia.org S20: dvl-bornholm.dk/H.M S22: Fra P. Hansens "Illustreret Dansk Litteraturhistorie"