Skift
språk
Play audiofileda
Kan biler køre på alger? - fra alger til biodiesel
Biili quajaatinik ingerlateqarsinnaava? Quajaatiniik biodieselimut

Rebekka Hardonk Nielsen

Omsett til grønlandsk av Agapeta Skifte Jensen
3
4

Normalt når man tanker bilen, bruger man ofte benzin eller diesel, som er olie fra undergrunden. Dette kaldes fossilt brændstof. Denne form for energi er ikke god for den globale opvarmning, da der udledes meget CO₂.


Play audiofile

Biilit nalinginnaasumik benzinamik dieselimilluunniit orserneqartarput, taakku oliamit pilersinneqartarput. Taaneqarsinnaallunilu ikummatissaq nunap iluani sinnikoq. Taakkulu ikummatissat silaannaap kissatsikkiartorneranut iluaqutaanatik, tassa CO₂-mik aniatitsisarmata.

5
6

Man kan også lave diesel af raps, sojabønner og sukkerroer. Dette hedder 1. generations biodiesel. Men problemet med det er, at det også bruges som fødevarer. Det betyder, at priserne på mad stiger.


Play audiofile

Dieseliliortoqarsinnaavoq rapsit, sojat kingunissat aamma sukkerroit atorlugit. Taaneqarput kinguaariit siulliit  biodieseliannik. Ajoqutaa tassa nerisassanut ilaammata, taamaalilluni nerisassat akiinik qaffatsinermik kinguneqarsinnaammat.

7
8

Derudover kan man lave diesel af restprodukter bl.a. gammelt fritureolie, halm og noget så specielt som alger. Dette kaldes 2. generation biodiesel. Biodiesel udleder ikke CO₂. Derfor er biodiesel meget bedre for miljøet.


Play audiofile

Aamma sinnikunik allanik dieseliliortoqarsinnaavoq, soorlu qalunermut uutsivikoq, karrit allaat quajaatit. Taakkua taaneqartarput kinguaariit tulliisa biodieseliat. Biodiesel silaannarmut CO₂-mik aniatitsineq ajorpoq. Biodiesel pinngortitamut ajunnginnerujussuuvoq.

9
10

Alger findes overalt i naturen. Fx kommer der alger i søer og i havet om sommeren, når det er varmt og vindstille. Alger danner olie inde i cellerne. For at få olien ud af cellerne, skal de mases, så olien kan løbe ud.


Play audiofile

Quajaatit sumi tamaani takussaapput. Soorlu tatsini aasamilu immami, kiatsilluni anorikilligaangat pinngortarput. Quajaatit sannaminni oliamik pilersitsisarput. Oliataalu atussagaanni naqinnerisigut aniatinneqarsinnaalluni.

11
12

Man kan passe algerne i store tanke, indtil der er kommet mange og de er blevet større. Algerne er meget små, og derfor skal man tilsætte kemikalier, så de klumper sig samme og falder til bunden. Nu er det nemmere at høste dem.


Play audiofile

Quajaatit tankini angisuuni nakkutigineqarsinnaapput allitsiineqarlutik. Quajaatit mikisuararsuugamik taamaattumik akuutissamik akuneqartariaqarput ataatsimoorlutik kivinissaat tikillugit. Taamalillutik katersorneqarsinnaalissammata.

13
14

Efter algerne er høstet, skal de presses. Dette kan man gøre i en pressemaskine. Man maser algerne, så olien løber ud af cellerne. I algens olie er der også et sukkerholdigt alkohol, som hedder glycerin. Man tilsætter kemikalier for at fjerne glycerin, og så har man olie, som kan bruges som biodiesel.


Play audiofile

Quajaatit katersorneqareeraangata naqinneqartussanngortarput. Naqitsissummik naqinneqartarput oliaat aniasarpoq. Oliaa aamma tungusunnitsumik aalakoornartumik akoqarpoq glyserinimik atilimmik. Akuutisammik akullugu peerneqartarpoq. Taava biodiesel piareerpoq.

15
16

Biodiesel kan hældes direkte ned i den almindelige dieseltank. Dieselen er CO₂-neutral og er derfor en god erstatning for den almindelige diesel.


Play audiofile

Biodisel nappartanut maqinneqartarpoq. Dieselilu taanna CO₂-mik pilersitsineq ajorpoq, orsussanut allamut nalinginnarnut taartaasinnaalluarluni.

17
18

Men biodiesel er meget dyrere end almindeligt diesel, og derfor bruger man det ikke meget. Det er dyrere, fordi det kræver mange maskiner at kunne udvinde olien.


Play audiofile

Biodiesel orsussanik nalinginnarniik akisunervoq, taamaattumik atorneqarpallaanngilaq. Akisunerussutigivaa maskinarpassuit atorlugit oliap pilersinniarneqarnerani atorneqartarmata.

19
20

Verdensmål 7 handler om at udvikle bæredytig energi, som alle kan få adgang til inden år 2030. Her er 2. generations biodiesel lavet på alger en god mulighed, hvis det kan bliver billigere at producere.


Play audiofile

Nunarsuamioqatigiit anguniagaanni nr 7-mi allaqqavoq piujuartitsinermik tunngavilimmik ineriartortitsissasugut. 2030 tikitsinnagu. Aajunalu kinguaariit aappaasa biodieseliliaat quajaatinik sanaaq periarfissatsialassuaq, akisuallaanngitsumik sananeqarsinnaalersimasuuguni.

21
22

Kender du andre energikilder, eller har du andre ideer til måder at skaffe klimavenlig energi på?


Play audiofile

Nalunngisaqarpit imaluunniit isumassarsiaqarpit qanoq ililluta pinngortitamut akornutaavallaanngitsunik nukissanik pilersitsinernik?

23
Kan biler køre på alger? - fra alger til biodiesel

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+4: Piqsels.com
S6: Hippopx.com
S8+14: ©Rebekka Hardonk Nielsen
S10: ChadoNihi - pixabay.com
S12: Sandia Labs - flickr.com
S16: Mitra Sahara - flickr.com
S18: United Soybean Board - flickr.com 
S20: Verdemsaal.org
S22: DavidRockDesign - pixabay.com

Se mere på:
Globalgoals.org
Forrige side Næste side
X