kalbą
Kea Kröber
Išversta į danų iš Kea KröberKoronavirus er eitt nýtt virus, sum á fyrsta sinni varð uppdagað í Kina í 2019. Tað elvdi til eina farsótt har. Virusið líkist einum kransi og eitur tí Korona. Tað er latín og merkir kransur ella krúna.
Coronavirus er en ny virus, som første gang blev opdaget i Kina i 2019. Det blev en epidemi der. Virussen ligner en krans og hedder derfor “Corona”. Det er latinsk for “krans” eller “krone”.
Tá virusið ger okkum sjúk, eitur tað COVID-19. Tað er ein ensk stytting fyri “Corona virus desease 2019”. Enn finst einki koppingarevni móti tí.
Når Coronavirussen gør os syge, hedder den COVID-19. Det er en engelsk forkortelse for “Corona virus disease 2019”. Der findes ikke en vaccine endnu.
Koronavirus hevur spjatt seg sera skjótt til Evropa og allan heimin. Tí eitur tað nú ein alheimsfarsótt ella ein pandemi. Mong eru vorðin sjúk. Summi fáa eingi sjúkueyðkenni, tey flestu gerast eitt sindur sjúk, og onnur gerast álvarsliga sjúk.
Coronavirus har spredt sig hurtigt til Europa og til hele verden. Derfor hedder den nu en pandemi. Mange mennesker bliver syge. Nogle får ingen symptomer, de fleste lidt syge og andre bliver alvorligt syge.
Børn eru ikki í vandabólki. Gomul fólk og onnur, sum eru veik av tí, at tey hava aðrar sjúkur, kunnu gerast álvarsliga sjúk. Sjúkueyðkennini minna um beinkrím við t.d. hosta, fepri og at hava ilt við at draga andan.
Børn er ikke i risikogruppen. Gamle mennesker og dem, som er svækket af sygdom i forvejen kan blive alvorligt syge. Symptomerne ligner lidt en influenza fx hosten, feber og vejrtrækningsproblemer.
Fólk, sum hava fingið staðfest koronasmittuna, verða sett í sóttarhald. Tað merkir, at tey antin skulu vera heima við hús ella verða sett í sóttarhald onkra aðra staðni.
Mennesker, der er blevet testet positiv med Coronavirus, kommer i karantæne. Det vil sige, at de enten skal blive hjemme hos sig selv eller kommer i karantæne et andet sted.
Vit kunnu verja okkum sjálvi og onnur við at halda nakrar einfaldar ásetingar.
Vi kan beskytte os selv og andre mod smitte ved at overholde nogle simple regler.
Vaska tær væl um hendurnar við sápu í 30 sekund og brúka spritt. Syng sangin Dovni Jákup tvær ferðir ímeðan. Ger tað, áðrenn tú fert til borðs og aftaná, tá tú hevur verið á vesi, og tá tú hevur snýst tær.
Man skal vaske hænder med sæbe grundigt i 30 sekunder og bruge sprit. Syng sangen “Mester Jacob” to gange imens. Man skal gøre det før og efter spisning, efter toiletbesøg, efter man har pudset næse.
Hosta og njósa inn móti arminum við albogan og ansa eftir øðrum við at hava fjarstøðu.
Man skal hoste og nyse ind i armen ved albuen og tage hensyn til sine medmennesker ved at holde afstand til hinanden.
Hav ikki tætt samband við onnur, t.d. við at taka í hondina, mussa ella klemma. Har fleiri fólk ganga, er neyðugt at gera reint oftari.
Man skal undgå tæt kontakt med andre mennesker fx håndtryk, kindkys og krammere. Man skal gøre oftere rent, hvor der færdes mennesker.
Tann, sum kennir seg sjúkan, skal halda seg heima við hús og ringja til lækna, um hann fær nógvan fepur og fær ilt við at anda.
Hvis man føler sig syg, skal man blive hjemme og ringe til lægen, hvis det bliver slemt med feber og vejrtrækningen.
Í mars 2020 lótu mong lond skúlar, barnagarðar og handlar aftur, og tað varð bannað at savnast í stórum tali, hetta fyri at seinka sjúkuni at spjaða seg.
I marts 2020 blev der i mange lande lukket skoler, børnehaver og butikker og det blev forbudt med store forsamlinger for at forsinke sygdommen i at sprede sig.
Um øll verða sjúk samstundis, hava sjúkrahúsini ikki nóg mikið av seingjarplássum. Eisini eru landamørkini millum fleiri lond stongd.
Hvis alle bliver syge på en gang, er der ikke plads på sygehusene. Grænserne mellem mange lande blev også lukket.
Heimsmál nr. 3 eitur “Góð heilsa og vælvera” og snýr seg um, at øll menniskju í øllum londum eiga rætt til góða heilsu innan 2030. COVID-19 er bert ein av mongum farsóttum í heiminum. Tí er umráðandi, at heilivágur altíð er nóg bíligur hjá øllum.
Verdensmål nr. 3 hedder “Sundhed og Trivsel” og handler om, at alle mennesker i alle lande skal sikres et godt helbred inden 2030. COVID-19 er bare én ud af mange epidemier i verden. Derfor er det vigtigt, at medicin altid er billig for alle.
Hóast kreppan kann kennast ófrættakend ella óhugnalig, er umráðandi at trúgva, at tað verður gott aftur. Tað er umráðandi at tosa við ein vaksnan um sínar hugsanir.
Selvom krisen kan føles uhyggelig, er det vigtigt at bevare troen på at det bliver godt igen. Det er vigtigt at tale med en voksen om sine tanker.
Hugsar tú um, hvussu tú kanst ansa eftir tær og øðrum? Veitst tú onkran annan sang, sum varir umleið 30 sekund, sum tú kanst syngja, meðan tú vaskar tær um hendurnar?
Tænker du på, hvordan du passer på dig selv og andre? Kender du en anden sang, der varer ca. 30 sekunder, som man kan synge, imens man vasker hænder?
(Opgaver til udprint)
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Photo:
S1+4: iXimus - pixabay.com + NIAID - flickr.com
S6: U.S. Air Force Graphic by Rosario "Charo" Gutierrez - minot.af.mil
S8+24: Alexey Hulsov - pixabay.com
S10: Alexandra Koch - pixabay.com
S12: Congerdesign - pixabay.com
S14: sst.dk
S16: Hatice EROL - pixabay.com
S18: Clogsilk - flickr.com
S20: CDZ - pixabay.com
S22+30: Mohamed Hassan - pxhere.com
S26: besser-im-blick.de
S28: Globalgoals.org
S32: Succo - pixabay.com