gielav
Stefan Åge Hardonk Nielsen
Sámegiellaj jårggåluvvam dárogiella Lisa BorgströmNokolai Frederik Severin Grundtvig er eitt af mikilvægustu ljóðskáldum frá Danmörku. Grundtvig fæddist árið 1783 í Udby og lést árið 1872 í Kaupmannahöfn. Hann varð 79 ára gamall.
Nikolai Frederik Severin Grundtvig är en av de viktigaste poeterna från Danmark. Grundtvig föddes 1783 i Udby och dog 1872 i Köpenhamn. Han blev 79 år gammal.
Þegar Grundtvig var 9 ára var hann sendur til Thyregod, sem var langt frá heimili hans. Þar fékk hann einkakennslu og fór í latinuskóla. Seinna varð hann prestur, höfundur, fræðimaður, alþingismaður og sálmahöfundur.
Som 9-åring blev Grundtvig skickad långt hemifrån. Här fick han privatundervisning och kom in på latinskola. Han blev senare både präst, författare, pedagog, politiker och psalmförfattare.
Hann samdi ca. 1500 sálma. Nokkrir þessara sálma eru sungnir á öllum Norðurlöndunum, m.a: ,,Ó, hve dýrleg er að sjá’’.
Han skrev cirka 1500 psalmer. Några av dessa psalmer sjungs i hela Norden, bla julpsalmen “Himlen är så härligt blå”.
,,Ó, hve dýrleg er að sjá
alstirnd himinfesting blá,
þar sem ljósin gullnu glitra,
glöðu leika brosi’ og titra
:,: og oss benda upp til sín :,: “.
“Himlen är så härligt blå,
underbar att titta på.
Många tusen stjärnor blinkar,
och de säger, när de vinkar:
/:Kom till oss och hälsa på!:/”
Grundtvig er gjarnan talinn vera sá sem fann upp ,,svarta skolann”. Hann hefur haft mikil áhrif á hvernig við sjáum skólann og kennsluna í Danmörku. Slagorðið hans var ,,skólinn fyrir lífið”.
Grundtvig får ofta beröm för att vara den som avskaffade "svarta skolan". Han har haft stort inflytande på hur vi ser på skola och utbildning i Danmark. Hans motto var “Lära för livet”.
Grundtvig giftist þrisvar. Hann giftist fyrst þegar hann var 35 ára, konu sem hét Lise. Þegar hann var 65 ára giftist hann Marie og 75 ára giftist hann Asta.
Grundtvig lyckades att bli gift tre gånger. Han gifte sig första gången då han var 35 år gammal med en som hette Lise. Som 65- åring med Marie och igen som 75-åring med Asta.
Senare kunde man också se Grundtvig på danska frimärken.
Hann hefur nefnt margar kirkjur. Grundtvigskirkjan i Kaupmannahöfn er sú stærsta í Danmörku. Byggingu kirkjunnar lauk árið 1940.
Han har lånat sitt namn till flera kyrkor. Grundtvigskyrkan i Köpenhamn är Danmarks största. Hela kyrkan var färdigbyggd 1940.
Grundtvig är begravd på en kulle i Køge på Själland.
Känner du till andra psalmer som Grundtvig har gjort?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1: Ad. Lønborg - 1872/ SN S4: Constantin Hansen - 1862 S6+14: Grundtvig.dk S8: Rise-a-mui - Pixabay.com S10: Unsplash - Pixabay.com S12: Danmarks Lærerforening S16: Claus Achton Friis/ Post Danmark S18: Bococo - commons.wikimedia.org S20: dvl-bornholm.dk/H.M S22: Fra P. Hansens "Illustreret Dansk Litteraturhistorie"