gielav
Aila Guldager - Efterskolen Kildevæld
Sámegiellaj jårggåluvvam dánskagiella Hanne ChristensenUkioq 1700-kut missaani Kalaallit Nunaanni kalaallisuut siulliit atorneqartalersimapput.
Nationaldragterne på Grønland, Kalaallisuut, stammer helt tilbage fra omk. år 1700.
Kalaallit assuutitik ataqqisorujussuaat, pissutigalugu kalaallit namminneq assuutit pigigamikkit sanaaralugillu. Assuutit kalaallisuut oqortuupput aasakkut ukiukkullu atorneqarluarsinnaallutik. Assuutit annoraartaqarput, qarlittaqarlutik aammalu kamittaqarlutik amernik sanaajullutik.
Grønlændere er meget stolte af deres nationaldragt. De syer dem selv. Nationaldragten er lavet, så den kan bruges både om vinteren og om sommeren. Den består af en anorak, bukser og kamikker, som er skindstøvler.
Kalaallisuut kusanartorujussuupput qalipaatigeqalutillu sanalluagaallutik. Qangaanerusoq ullumikkullu assaannarmik mersorlugit sananeqartarput.
Nationaldragten er meget fin og farverigt og omhyggeligt lavet. Både i gamle dage og i dag syr man dragten i hånden.
Kalaallit Nunaanni assuutinik assigiinngitsunik peqarpoq sumiinneq apeqqutaalluni. Tunumi, kitaani kiisalu Avannaarsuarmi assuutit assigiinngillat.
I Grønland er nationaldragterne forskellige alt efter, hvor de kommer fra. I Nordgrønland, Østgrønland og i Vestgrønland er dragterne forskellige.
Kalaallit Nunaata avannaarsuani qarliit kamiillu nannup amianik sanaajupput. Tunumi assuutit puisip amianik sanaajunerupput. Kitaanilu allapalaagaapput, sapannganillu qalipaatigissunik, annoraaminermik, puisip qimmillu amianik sanaajusarlutik.
I Nordgrønland er bukserne lavet af isbjørnepels og hvide kamikker. I Østgrønland er dragten lavet mest af sælskind. I Vestgrønland er den broderet med farverige glasperler, stof, sælskind og hundeskind.
Arnat annoraavi assigiinngitsunik qalipaasersorneqartarput ukiortussuseq naapertorlugu. Niviarsiaqqat kalaallisuuisa annoraartaata qalipaataa aappalaarujuttuukkajunnerusarput, arnat inuusuttuaqqat aappaluttoq qaamasoq, arnat inersimasut aappaluttoq taartoq kiisalu arnat utoqqaat tungujortoq immaqaluunniit tunguusamik qalipaateqartarlutik.
Kvindernes anorak har forskellige farver. Farverne er opdelt efter alder. Pigers anorak er lyserøde, unge pigers er røde, voksne kvinders er mørkerøde og ældre kvinders er enten blå eller lilla.
Assuutit atorneqartarput ulluni pingaarutilinni soorlu junip 21-ani Inuiattut ullorsiornermi, apersortinnermi, atualeqqaarnermi, katinnermi, ilisinermi aammalu kuisitsinermi.
I dag bruges nationaldragten ved særlig festlige lejligheder og højtider. F.eks. på nationaldagen d. 21. juni, første skoledag, til barnedåb, konfirmation, bryllup og begravelse.
Ullumikkut Kalaallit Nunaanni kalaallisuut ilaarlugit nutarterilernikuupput, soorlu kalaallisuut ilusaat ilaarlugit kjoleliarineqartarlernikuullutik.
I dag ser man også moderne nationaldragter i Grønland. Her er faconen anderledes og den kan også være lavet som en nationaldragt-kjole.
Ullumikkut angutit assuutaat ukuukkajunnerupput, annoraaq qaqortoq, qarliit qernertut kiisalu kamisat.
Mændenes nationaldragter er i dag hvide anorakker, sorte bukser og kamikker.
Kalaallit Nunaanni assuutit assigiinngitsut katersugaasivimmi takuneqarsinnaapput, ullumikkut assuutit kiisalu qanga Kalaallit assuutaat.
På flere museer kan man se forskellige nationaldragter. Både moderne nationaldragter og gamle grønlandske nationaldragter.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1+22+24: ©Melody Adams - Visit Greenland
S4: Leo Christiansen - 1935 - Det Kongelige Bibliotek - kb.dk
S6: Helga Guldager
S8: ©Lola Akinmade Åkerström - Visit Greenland
S10: Stamps.gl
S12+18+20: ©Mads Pihl - Visit Greenland
S14: David Stanley - flickr.com
S16: Kim Hansen - commons.wikimedia.org