allanngortiguk
Stefan Åge Hardonk Nielsen
Nutserisoq: Silje JerpstadÍ Norðurlondum hava flestu londini havt sítt egna gjaldoyra (valuta) leingi. Valuta merkir “virði”, men verður brúkt, tá ið tosað verður um pengarnar í einum landi. Her er ein gamal íslendskur seðil frá 1928.
I Norden har dei fleste land hatt eigen valuta i lang tid. Valuta betyr “verdi”, men ordet brukast om eit land sine pengar. Her er ein gamal islandsk setel frå 1928.
Tað, sum flestu norðurlendsku londini, hava til felags, er, at tey brúka krónur og oyru. Einaferð høvdu Norðurlond felags gjaldoyra, men nú á døgum eru tey ikki eins og hava ikki sama virði.
Felles for dei fleste nordiske land er at ein bruker kroner og øre. En gang hadde landene i Norden felles valuta, men i dag er dei ikkje like og ikkje like mykje verde.
Í Danmark og Grønlandi verður danska krónan (DKK) brúkt. Tey hava virðir úr 50 oyrum í myntum upp í 1000 kr. í seðlum.
I Danmark og på Grønland brukast danske kroner (DKK). Ein har verdiar frå 50 øre i myntar opp til 1000 kr i setlar.
Føroyska krónan (DKK) er ikki eitt sjálvstøðugt gjaldoyra, men er heft at donsku krónuni og hevur sama virði. Í Føroyum brúka vit føroyskar seðlar, meðan myntirnar eru tær somu sum í Danmark.
Færøyske kroner (DDK) er ikkje ein sjølvstendig valuta, men er bundne til den danske krona og har same verdi. På Færøyane brukast færøyske kroner i setlar, men myntane er dei same som i Danmark.
Í Svøríki brúka tey svenskar krónur (SEK). Tey hava myntir úr 1 kr. upp í 1000 kr. seðlar. Í 2011 fingu tey nýggjar seðlar við myndum av svenskum mentafólkum og svensku náttúruni.
I Sverige brukast svenske kronor (SEK). Ein har myntar frå 1 kr og opp til 1000 kr i setlar. I 2011 kom det nye setlar med bilder av svenske kulturpersonar og svensk natur.
Í Noregi brúka tey norskar krónur (NOK). Í Noregi hava tey brúkt krónur síðani 1875. Tey hava myntir úr 1 kr. upp í 1000 kr. í seðlum.
I Norge brukast norske kroner (NOK). I Norge har ein brukt kroner sidan 1875. Ein har myntar frå 1 kr og opp til 1000 kr i setlar.
Í Íslandi eita pengarnir íslendskar krónur (ISK). Tað eru myntir úr 1 krónu upp í 10.000 krónur í seðlum.
På Island heiter pengane islandske kroner (ISK). Det finst myntar frå 1 kr opp til 10 000 kr i setlar.
Í Finnlandi og á Álandi hava tey brúkt evrur (€ - EUR) síðani 2002. Fyrr í tíðini brúktu tey finskar markar. Tað eru myntir úr 2 sentum upp í € 500. Evrur verða brúktar í flestu londunum í Evropa. Tær hava størri virði enn krónur hava.
I Finland og på Åland har ein brukt Euro (€ - EUR) sidan 2002. Tidlegare brukte ein finske mark. Det finst myntar frå 2 cent til € 500. Euro brukast i dei fleste europeiske landa. Dei er meir verde enn kroner.
Setlar fortel ofte ei historie om landet. Kva er det på setlane i ditt land?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1+8: ASSY - pixabay.com S4: Central Bank of Iceland S6: Ukendt S10: Thordis Dahl Hansen S12: Lisa Borgström S14: Connie Isabell Kristiansen S16: Margrét Þóra Einarsdóttir S18: Avij - commons.wikimedia.org S20: Sara E dk - Flickr.com