DA
FO
Skipta um
tungumál
Play audiofileda
Kongernes Jelling
DA
FO
2
Konganna Jelling

Stefan Åge Hardonk Nielsen

þýtt á færeyska frá June-Eyð Joensen
3
4

I byen Jelling står Jellingestenene. Stenene er fra Vikingetiden - cirka år 935. Det var dengang Danmark gik fra at tro på Odin og Thor til at blive et kristent land.


Play audiofile

Í býnum, Jelling, standa Jellingssteinarnir. Steinarnir eru úr víkingaøldini - umleið 935. Tað var, tá ið Danmark fór frá at trúgva uppá Óðin og Tór til at gerast eitt kristið land.

5
6

På Jellingestenene er Danmark første gang nævnt som ét land. Stenene er rejst til ære for Gorm den Gamle og Tyra Danebod.


Play audiofile

Á Jellingssteinunum er Danmark fyrstu ferð umtalað sum eitt land. Steinarnir eru settir upp til heiðurs fyri Gorm Gamla og Tyru Danabót.

7
8

Den store Jellingesten kaldes Danmarks dåbsattest, fordi den fortæller om, hvordan Harald Blåtand samlede Danmark og gjorde danerne kristne. Kongernes Jelling er et museum, som ligger tæt ved stenene.


Play audiofile

Stóri Jellingssteinurin verður nevndur Danmarkar dópsváttan, tí hann sigur frá, hvussu Haraldur Blátonn savnaði Danmark og kristnaði danir. Konganna Jelling er eitt savn, sum liggur tætt við steinarnar.

9
10

På museet kan man sidde ved ilden og høre gamle fortællinger. Vikingetiden varede fra ca. 700-tallet til 1066.


Play audiofile

Á savninum kanst tú sita við eldin og hoyra gamlar søgur. Víkingaøldin vardi úr uml. 700-árunum til 1066.

11
12

De nordiske vikinger sejlede langt omkring. De nåede helt til Island, Middelhavet, Tyrkiet og Amerika.


Play audiofile

Teir norrønu víkingarnir sigldu víða. Teir náddu heilt til Íslands, Miðjarhavið, Turkalands og Amerika.

13
14

Vikingerne var gode krigere, men alligevel døde mange af dem i kamp. På museet kan du se, hvor lang tid det tog for en viking at dø, når han blev ramt af de forskellige våben.


Play audiofile

Víkingarnir vóru góðir stríðsmenn, men kortini lótu nógvir lív í bardaga. Á savninum kanst tú síggja, hvussu langa tíð tað tók einum víkingi at doyggja, tá ið hann varð raktur av einum av ymsu vápnunum.

15
16

Vikingerne var også kendt for deres kunst med drager og slanger.


Play audiofile

Víkingarnir vóru eisini kendir fyri list teirra við drekum og ormum.

17
18

På museet kan du opleve overgangen fra liv til død, når en kriger døde i kamp. Så blev han kriger i Asgård, som var gudernes verden.


Play audiofile

Á savninum kanst tú uppliva skiftið frá lívi til deyða, tá ið ein stríðsmaður doyði í bardaga. So gjørdist hann stríðsmaður í Ásgarði, sum var gudanna heimur.

19
20

Når du går gennem rummet med flammer på museet, kan du høre om vikingernes liv, rejser og krige.


Play audiofile

Tá ið tú gongur gjøgnum rúmið við eldslogum á savninum, kanst tú hoyra um lívið hjá víkingunum, um ferðir og bardagar teirra.

21
22

Mange af ugens dage er opkaldt efter de nordiske guder – Tyr (tirsdag), Odin (onsdag), Thor (torsdag) og Frigg (fredag). Mange danske byer er også opkaldt efter de nordiske guder.


Play audiofile

Nógvir av vikudøgunum eita eftir norrønu gudunum: Týr (týsdagur), Óðin (ónsdagur (mikudagur)), Tór (tórsdagur (hósdagur)) og Frigg (fríggjadagur). Nógvir danskir býir eita eisini eftir teimum norrønu gudunum.

23
24

På et interaktivt kort kan man se, hvordan Jelling har udviklet sig fra år 900 til 2015 ved at dreje på en knap.


Play audiofile

Á einum samvirknum korti kanst tú síggja, hvussu Jelling hevur ment seg frá árinum 900 til 2015 við at snara einum knøtti.

25
26

Det moderne Bluetooth, som man bruger til dataoverførsel er opkaldt efter Harald Blåtand, som regerede Danmark fra Jelling.


Play audiofile

Tað nútímans Bluetooth, sum verður brúkt til at flyta dátu, eitur eftir Haraldi Blátonn, sum stýrdi Danmark úr Jelling.

27
28

Vikingerne ristede runer - det betyder de skrev med rune-bogstaver på sten, ligesom på Jellingestenene. De er nu på UNESCOs verdensarvsliste. Kan du skrive dit navn med runer?


Play audiofile

Víkingarnir ristu rúnir - tað vil siga, at teir skrivaðu rúnir á steinar sum á Jellingssteinunum. Steinarnir eru nú á heimsarvslistanum hjá UNESCO. Dugir tú at skriva títt navn við rúnum?

29
Kongernes Jelling

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1-28: Stefan Åge Hardonk Nielsen
S4: vejdirektoratet.dk
S6: Ajepbah - commons.wikimedia.org

Kongernes Jelling
Forrige side Næste side
X