Broyt
mál
Jökull hverfur- Mælingar á Sólheimajökli
IS
NN
2
Ein isbre forsvinn - målingar på Sólheimabreen

8. bekkur Hvolsskóla

Týtt: Linda Eide Ellingsen
3
4

Sólheimajökull er skriðjökull sunnarlega í Mýrdalsjökli og er á Suðurlandi. Hann er í Vestur- Skaftafellssýslu. Mýrdalsjökull er syðsti jökullinn á Íslandi.

Sólheimabreen er ein isbre i den sørlege delen av Mýrdalsjøkulen i Sydlandet. Den er i Vestur - Skaftafellssýsla (amt). Mýrdalsjøkulen er den sørlegaste breen på Island.

5
6

Sólheimajökull er skriðjökull sem er um það bil 14 km langur, 1-2 km breiður og flatarmálið er um 42 km². Upptök hans eru 1505 m yfir sjávarmáli á stað sem kallast Hábunga í öskju Kötlu. Vatnið sem rennur frá honum kallast Jökulsá á Sólheimasandi.

Sólheimajøkulen er ei bretunge som er omlag 14 km lang og 1-2 km brei. Opphavet hennar er 1505 meter over havet, på ein plass som ein kallar Hábunga i Katlas krater. Vatnet som kjem frå ho heiter Jökulsá á Sólheimasandi.

7
8

Hlýnun jarðar og loftlagsbreytingar hafa áhrif á Sólheimajökul en hann hefur bráðnað um 408 m frá árinu 2010-2021 samkvæmt mælingum Hvolsskóla.

Global oppvarming og klimaendringar påverkar Sólheimajøkulen, som er smelta med 408 meter frå 2010-2021 i følgje målingar frå Hvolsskoli.

9
10

Jón Stefánsson, kennari í Hvolsskóla, er sá sem byrjaði á að mæla breytingar á jöklinum með aðstoð nemenda 7. bekkjar og síðar björgunarsveitarinnar.

Global oppvarming og klimaendringar påverkar Sólheimajøkulen, som er smelta med 408 meter frå 2010-2021 i følgje målingar frå Hvolsskoli.

11
12

Nemendur í 7. bekk Hvolsskóla hafa farið á hverju ári síðan 2010 að Sólheimajökli til að mæla breytingar sem verða á jöklinum.

Elevane i 7. klasse på Hvolsskóli har kvart år sidan 2010 drege til Sólheimajøkulen for å måle endringar på breen.

13
14

Nemendur fara með rútu að jöklinum. Gengið er að stóru skilti, en þar er settur fáni og tekinn GPS punktur. Labbað er að vörðu þar sem annar punktur er tekinn og síðan er siglt að jöklinum með GPS tækið til að taka mælinguna.

Elevene dreg med buss til breen. Dei går til eit stort informasjonsskilt, der dei plasserar eit flagg og tek eit GPS-punkt. Dei går til ein steinvarde, der dei tek eit nytt punkt, og så seglar dei til breen med GPS-målaren for å gjere sjølve målinga.

15
16

Árið 2010 voru 318m frá skilti að GPS punkti við jökulinn. Nemendur gátu gengið að jökulsporðinum og það var mjög lítið vatn framan við jökulinn, nema Jökulsáin.

I år 2010 var det 318 meter frå skiltet til GPS-punktet ved breen. Elevane kunne gå til bretunga, og det var veldig lite vatn foran breen, med unntak av Jökulsáin (breelva).

17
18

Fjórum árum síðar, eða árið 2014, hafði orðið mikil breyting. Jökullinn hafði bráðnað meira og lengdin á milli GPS punktanna orðin 487 m. Komið var smá lón fyrir framan jökulinn og því þurfti bát til þess að geta gert mælingu.

Fire år seinare, i år 2014, var det skjedd ei stor endring. Breen hadde smelta mykje, og avstanden mellom GPS-punktane var no 487 meter. Det var komen ein liten lagune foran breen, og difor trong ein båt for å kunne gjere målinga.

19
20

Að hausti árið 2021 hafði orðið mikil breyting. Lengd á milli punkta var orðin 726 m og jökullinn því búin að bráðna um 408 metra frá fyrstu mælingu. Djúpt lón er fyrir framan jökulsporðinn.

Hausten 2021 var det skjedd ei stor endring. Lengden mellom punktane var no 726 meter, og breen var difor smelta 426 meter frå den fyrste målinga. Det var no ein djup lagune foran bretunga.

21
22

Reynt er að mæla dýpi lónsins í ferðunum og er þá bandi með einhverju þungu í endann sökkt niður. Fyrst þegar það var gert þurfti lengra band til að ná í botninn. Dýpi lónsins er allt að 60 m dýpi.

Ein prøver å måle kor djup lagunen er på turane. Ein senkar ei snor med noko tungt i enden ned i vatnet. Fyrste gong ein forsøkte måtte ein finne ei lengre snor for å nå botnen. Lagunen er omkring 60 meter djup.

23
24

Síðustu ár hefur Björgunarsveitin Dagrenning á Hvolsvelli aðstoðað nemendur við mælingar því jökulsporðurinn er nú út í stækkandi lóninu og aðeins hægt að komast með bát.

Dei siste åra har redningskorpset Dagrenning frå Hvolsvöllur hjelpt elevane med målingane fordi bretunga ligg i vatnet som blir større og større, og no kun er tilgjengeleg frå båt.

25
26

Þegar byrjað var að taka mælingarnar var hægt að ganga að jökulsporðinum svo þessi breyting sýnir vel hversu mikið jökullinn hefur bráðnað.

Då ein byrja å gjere målingane var det moleg å gå til bretunga, så denne endringa viser kor mykje breen har smelta.

27
28

Verkefnið hefur hlotið ýmis verðlaun: Náttúruverndarviðurkenningu Sigríðar í Brattholti og tilnefnt sem „Varðliðar umhverfisins“ fyrir mælingarnar.

Prosjektet har motteke ulike prisar: Naturbeskyttelsesprisen frå Sigríður i Brattholt, og er blitt nominert som “Miljøets voktere” for målingane.

29
30

Árið 2019 kom þýski forsetinn, Frank Walter og fylgdarlið hans, í opinbera heimsókn með forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni og fylgdist með mælingunum.

I 2019 kom den tyske presidenten, Frank Walter og følget hans, på eit offentleg besøk saman med presidenten på Island, Guðni Th. Jóhannesson, for å observere målingane.

31
32

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna nr. 13 snýst um loftslagsmál. Hvernig getum við stöðvað hlýnun jarðar svo ísinn bráðni ekki. Hvað heldur þú að sé hægt að gera?

FN sitt verdsmål nr. 13 handlar om klimaet. Korleis vi får bremsa temperaturstigninga, slik at isen ikkje smeltar. Kva tenkjer du ein kan gjere?

33
Jökull hverfur- Mælingar á Sólheimajökli

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+8+10+12+14+16+18+20+22+24+26+28+30:: Jón Stefánsson, Hvolsskóli
S4: Αντιγόνη - commons.wikimedia.org
S6: Diego Delsa - commons.wikimedia.org
S22: LBM1948 - commons.wikimedia.org
S32: Global goals.org
Forrige side Næste side
X