mál
Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen
Týtt: Agapeta Skifte JensenEndurfundirnir eru haldnir hátíðlegir um alla Danmörku í 2020. Það er vegna þess að Suður-Jótland varð aftur hluti af Danmörku eftir 56 ár.
Ataatsimooqqilerneq Danmarkimi tamani 2020-mi nalliuttorsiutigineqassaaq. Nalliuttorsiutiginissaanut pissutaavoq Sønderjylland Danmarkimut ataqqilermat ukiut 56-t avissaaqqareerluni.
Suður-Jótland heitir líka Norður-Slésvík og var sameinað Suður-Slésvík, sem er þýskt svæði, og hluti af hertogadæminu Slésvík.
Sønderjylland aamma taaneqartarpoq Nordslesvig, taamani Sydslesvig tyskiusumut nunamut akimasuumut atasoq.
Danmörk tapaði Slésvík og Holstein til Prússana (Þýskaland) árið 1864. Þar bjuggu þeir sem töluðu frísnesku, dönsku og þýsku hlið við hlið.
Danmarkip Slesvig aamma Holsten 1864 Preussenimut (Tyskland) annaanikuugamigit. Tassani frisiskisut, - danskisut- tyskisullu oqaasilinnik sanileriillutik innuttaqarpoq.
Eftir fyrri heimsstyrjöldina, sem Þýskaland tapaði, var mögulegt að halda þjóðaratkvæðagreiðslu í hluta Slésvíkur um hvoru svæðinu fólk vildi tilheyra. Það gerðist 10. febrúar og 14. mars 1920.
Sorsunnersuup siulliup kingorna Tysklandi ajorsarmat, Slesvigip ilaani sumut atasussaaneq pillugu innuttaasunik taasisitsisoqarsinnaalerpoq. Tamannalu pivoq 10. Februar aamma 14. Marts 1920.
Á Valdemarsdegi 15. júní 1920 varð Norður-Slésvík opinberlega hluti af Danmörku aftur og var kallað Suður-Jótland. Landamærin færðust frá Kongeåen, suður af Kolding, aðeins niður fyrir norður Flensborg.
Valdimarip ulluani 15. juni 1920 Nordslesvig pisortatigoortumik Danmarkimut ataleqqippoq, maannakkullu taaneqartalerpoq Sønderjylland. Killeqarfik Kongeåenimiit Koldingip kujataanut Flensborgip avannaatungaanut nikisinneqarpoq.
Suður-Slésvík varð áfram hluti af Þýskalandi- frá Flensborg í norðri til Rendsburg við fljótið Ejderen.
Sydslesvig Tysklandimut ataannarpoq- Flensborgemi avannaani kujammut kuup eqqaani Ejderen Rendburgimiittumut.
Þann 10. júli 1920 reið Christian 10. konungur í gegnum gamla landamærahliðið við Frederikshøj milli Kolding og Christiansfeld. Menn muna það því hann tók litla stúlku upp á hestinn sem tákn fyrir sameininguna.
Julip qulinganni 1920 Kong Christian qulingat hiisterluni Frederikshøjip isaaffitoqaatigut Koldingip Christiansfeldillu akornatigut ingerlaarpoq. Ataatsimooqqilernermullu ilisarnaatitut eqqaamaneqaataalerpoq, taamani kunngip niviarsiaannguaq hiistiminut ikitimmagu.
Settur var upp bautasteinn á staðnum. Það finnast um 650 svipaðir steinar víðs vegar um Danmörku. Frá 1995 hefur verið lítið sameininga- og landamærasafn hér.
Eqqaassusiisoqarnikuuvoq. Danmarkimilu piffinni assigiinngitsuni 650-ni assingusunik eqqaassusiisoqarnikuulluni. 1995-imi aamma ataatsimooqqilerneq pillugu katersugaasiveerartaartoqarpoq.
Eftir 1920 komu fram minnihlutahópar beggja vegna landamæranna. Það finnst enn þýskur minnihlutahópur á Suður-Jótlandi og danskur minnihlutahópur í Suður-Slésvík. Þess vegna eru þýskir skólar og félög í Norður-Slésvík/Suður-Jótlandi og danskir skólar og félög í Suður-Slésvík.
1920-p kingorna naalagaaffiit illugiillutik killeqarfiup killingani ikinnerussuteqalerput. Suli tyskit Sønderjyllandimi ikinnerussuteqarput aamma danskit Sydslesvigimi ikinnerussuteqarput. Taamaattumik suli Nordslesvigemi/ Sønderjylland tyskit peqatigiiffeqarlutillu atuarfieqarput, aamma taamatut Sydslesvigimi danskit suli peqatigiiffeqarlutillu atuarfeqarput.
Á árinu 2020 er líka fagnað sunnan megin við landamærin í Slésvík-Holstein, en því er fagnað að 100 ár eru liðin frá þjóðaratkvæðagreiðslu og friðsamlegum nágrönnum hinum megin landamæranna.
2020-mi killeqarfiup kujataani Slesvig- Holstenimi demokratiskemik inunnik taasisitsisoqarsimanera aamma eqqissisimasumik killeqarfeqatigiinneq pillugu ukiut 100-junngornerat nalliuttorsiutigineqassaaq.
Killeqarfinnik allanik piginnittoqarsimasunik ilisimasaqarpit?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com
www.genforeningsmuseet.dk