mál
Freja Nicolajsen, Emma Gade og Stine Sørensen - Vonsild Skole
Týtt: Augustė Baranauskaitė - Simono Daukanto GimnazijaPlast er útbreitt vandamál í höfum heimsins. Hvert ár enda um 8 milljónir tonna plast í hafinu. Eftir um 10 ár búast menn við að um 16 milljón tonn endi í hafinu.
Plastikas yra didelė problema pasaulio jūrose. Yra maždaug 8 milijonai tonų plastiko, kuris kasmet patenka į vandenyną. Manoma, kad per 10 metų kiekvienais metais bus išmesta 16 milijonų tonų.
Af þeim 8 milljónum tonna plasts, sem endar árlega í hafinu sekkur um 70% af því til botns. Í framtíðinni verður sennilega meira plast í hafi en fiskur.
Iš 8 milijonų tonų plastiko, kuris kasmet patenka į vandenyną, 70% jo nusėda į dugną. Netrukus jūroje gali būti daugiau plastiko nei žuvies.
Á vesturströnd Jótlands, í Danmörku, skolast á hverju ári rúmlega 1000 tonn af plasti á land.
Danijos vakarinėje Jutlandijos pakrantėje kasmet išplaunama daugiau kaip 1000 tonų plastiko.
Þegar plast liggur í hafi gera útfjólubláu geislar sólarinnar plastið stökkt. Plastið brotnar auðveldlega og að lokum verður það að plastögnum sem maður sér ekki. Það hverfur aldrei.
Kai plastikas yra jūroje, saulės UV spinduliai plastiką daro trapų. Tuomet plastikas lengvai lūžta ir ilgainiui virsta mikroplastika, kurios nematote. Jis niekada neišnyksta.
Plast helst í langan tíma áður en það verður að plastögnum. Sumt plast heldur sér í 500 ár áður en það verður að plastögnum.
Plastikas ilgai išlieka, kol virsta mikroplastika. Kai kurie plastikai išlieka 500 metų, kol virsta mikroplastika.
Um 100.000 spendýr og skjaldbökur og 1 milljón sjófugla deyja árlega vegna plasts. Þau halda oft að plastið sé matur. Um 95% sjófulga er með agnarsmáar plastagnir í maga.
Apie 100 000 žinduolių ir vėžlių ir 1 mln. jūrų paukščių kasmet miršta dėl plastiko. Jie dažnai mano, kad plastikas yra maistas. 95% visų jūros paukščių skrandyje yra mažų plastiko gabalėlių.
Plastagnirnar eru hættulegri en þegar plaststykkin eru stærri. Öll dýr í hafinu munu nefnilega innibyrða plastagnir úr vatninu.
Mikroplastika yra daug pavojingesnė už didelius plastiko gabalus. Visi vandenyno gyvūnai sugers mikroplastiką vandenyje.
Þegar dýr borða plast enda plastagnirnar í matnum sem við borðum. þess vegna kemur það plast sem við hendum á jörðina til með að enda í okkar eigin maga.
Kai gyvūnai valgo maistą, mikroplastikas patenka į jų organizmą, kurį mes valgome iš jūros. Dėl to plastikas, kurį mes metame ant žemės, blogiausiu atveju, patenka į mūsų pačių skrandžius.
Fræðimenn hafa fundið út að plast kemur oft frá þeim sem búa um 50 km frá ströndinni, því plastið fýkur og endar í hafinu.
Tyrėjai nustatė, kad daugiausia plastiko dažniausiai gauna žmonės, gyvenantys 50 km atstumu nuo kranto, nes plastikas pučia aplink vandenyną.
Heimsmarkmið 14 fjallar m.a. um að minnka mengun í hafinu. Hugsar þú um hvað þú gerir við plastið þegar þú hendir því?
14 darnaus pasaulio vystymo tikslas, be kita ko, numato jūros taršos mažinimą. Ar galvojate apie tai, ką darote iš savo plastiko atliekų, kai jas išmetate?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: photolib.noaa.gov S4: Brian Merrill - pixabay.com S6: Kevin Krejci - flickr.com S8: Sandra Altherr - pixabay.com S10: Kein - commons.wikimedia.org S12: MaxPixel.net S14:Stefan Leijon - flickr.com S16: Thue - commons.wikimedia.org S18: John Brookes - pixabay.com S20: RitaE - pixabay.com S22: QuinceMedia - pixabay.com