Play audiofilefo
Grøn orka í Norðurlondum
Grøn orka í Norðurlondum

Unge sprogpiloter i Norden - Skulin vid Streymin (FO), Søndermarksskolen (DK), Erdal ungdomsskole (N), Kirkkokadun koulu (SF), Bratteberg Skola (S)

3
4

Grøn orka er týdningarmikil fyri veðurlagið. Men hvussu sær tann grøna orkan út, í teimum ymisku norðurlondunum?

Play audiofile 5
6

Tann mest brúkta orkukeldan í Danmark er vindorka. Síðani kemur biogassorka og sólorka. Málið hjá donsku stjórnini er, at Danmark skal ikki hava nakað CO₂ útlát eftir 2050.

Play audiofile 7
8

Tá sólin skínur á eina sólkyknu, skumpast elektronirnar frá ovara síðuni til niðara síðuna. Tá ið, elektronirnar skulu aftur, verður  streymurin skaptur. Í Danmark kemur 6,2% av streyminum av sólorku.

Play audiofile 9
10

Í Svøríki hava vit fleiri grønar orkukeldur, t.d. vatnorku, hitaorku og vindorku. Ein av okkara størstu orkukeldum er vindorka, sum er 19% av samlaðu orkuframleiðsluni hjá Svøríki.

Play audiofile 11
12

Vindorka er eitt slag av einum generator, sum framleiðir rørsluorku til el orku. Svøríki hevur ta størstu vindorkulundina á landi, í øllum Evropa, við 179 vindmyllum.

Play audiofile 13
14

Í Føroyum framleiða vit grøna orku við vindi, vatni og sól. Vindorka verður framleidd av vindmyllum, vatnorka av vatnverkum og sólorka av sólfangarum.

Play audiofile 15
16

Svenska Minesto og SEV hava gjørt eitt samstarv um tveir Deep Green drekar. Drekanir virka á tann hátt, at teir eru festir á havbotnin við einari linju, við káplum inni í. Tað ger, at streymurin, ið verður fangaður við skrúvuni, kann sendast víðari.

Play audiofile 17
18

Finnland brúkar áhaldandi orkukeldur. Tríggjar tær týdningarmiklastu orkukeldurnar eru kjarnorka, vatnorka og innflutt ravmagn. Veðurlagsmálið hjá Finnlandi er at javnvág skal verða í CO₂ útlátinum áðrenn 2025.

Play audiofile 19
20

Finnland brúkar tað mesta av kjarnorkuni til orku og ravmagns framleiðslu. Har eru trý kjarnorkuverk í Finnlandi. “Okoliuoto 3” bleiv liðugt 16. april 2023.

Play audiofile 21
22

Í Noregi brúka vit vatnorku. Hetta er tann mest brúkta orkan, og 90% av allari orkuni í landinum kemur frá vatnverkinum. Noregi hevur 1739 vatnorkuvirkir, sum er ein sættapartur av øllum vatnverkum í heiminum.

Play audiofile 23
24

Vatnorka er ein orka, sum nýtir tað rennandi vatnið. Vatnorka riggar soleiðis, at vatnið rennur ígjøgnum eina turbinu og fær hana at mala, soleiðis at hon goymir orku. Orkan, sum verður goymd, verður koyrd út til brúkararnar.

Play audiofile 25
26

Nú hevur tú fingið betur skil á grønu orkuni í teimum ymisku Norðurlondunum. Hvørja orkukeldu heldur tú vera best?

Play audiofile 27
Grøn orka í Norðurlondum

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+6: PXhere.com 
S4: Rúni Bjarkhamar
S8: Mrganso - pixabay.com 
S10: Geralt - pixabay.com
S12: Johannes Jansson - commons.wikimedia.org
S14: ©Dansk Energi
S16: ©minesto.frontify.com
S18: Rebekka Koistinen
S20: Hannu Huovila / TVO - snl.no
S22: 8moments - pixabay.com
S24: Juhele - pixabay.com
S26: Vidar Jägrud
Forrige side Næste side
X