keelt
Helga Dögg Sverrisdóttir
Jonas Hallgrimsson var en islandsk digter og naturforsker. Han er kendt for at være med til at styrke det islandske sprog, så det tales i dag.
Jónas Hallgrímsson er íslenskt skáld og náttúrurannsakandi. Hann er þekktur fyrir að auðga íslenska tungu.
Jonas Hallgrimsson blev født i Öxnadal i Nordisland den 16. november 1807. Han havde tre søskende.
Jónas Hallgrímsson fæddist að Hrauni í Öxnadal þann 16. nóvember 1807. Hann átti þrjú systkin.
Hans far druknede i Hraunsvand, da Jonas var 9 år. Da blev han sendt til sin tante, som boede i Eyjafjord.
Pabbi Jónasar drukknaði í Hraunsvatni þegar Jónas var 9 ára gamall og þá var hann sendur til frænku sinnar sem bjó í Eyjarfirði.
Klippesøjlen “Hraunsdrangi” er et kendemærke for gården Hraun og anses for majestætisk. Man kan gå op til Hraunsvandet og søjlen.
Hraundrangi er sérkenni bæjarnafnsins Hraun og þykir tignarlegur. Hægt er að labba upp að Hraunsvatni og dranganum.
Jonas tog til Danmark i 1823 og studerede naturvidenskab. Senere fik han støtte fra staten til at udforske naturen i Island.
Jónas fór í nám til Danmerkur árið 1832. Náttúrufræði var hans aðalgrein. Síðar fékk hann styrk frá Íslandi til að rannsaka náttúrufar Íslands.
Han udgav blandt andet et blad, som hed “Fjölnir”. Dér blev mange af hans digte og artikler udgivet.
Hann ásamt fleirum gáfu út blað sem hét Fjölnir. Þar birti hann mikið af kvæðum sínum og ritgerðum.
Jonas var en god oversætter og lavede nye islandske ord om naturen, som han var interesseret i.
Jónas var góður þýðandi og bjó til nýyrði á íslensku og sérstaklega orð sem tengdust náttúrufræði sem var hans áhugasvið.
Vi bruger stadigvæk ord, som Jonas lavede. Et af ordene - “himingeimur” (“univers”) - blev valgt som det pæneste ord. Jonas er på den islandske 10.000 kr. seddel.
Við notum enn orð sem Jónas bjó til. Eitt orða hans var valið fallegasta orðið ,,himingeimur.” Jónas er á 10.000 króna seðlinum.
Jonas havde god fornemmelse for islandsk. Vi fejrer hans fødselsdag 16. november hvert år med ,"Islands nationale sprogdag”. Elever fejrer dagen på forskellig måde, f.eks. med oplæsning og skuespil.
Jónas hafði næmi fyrir íslenskri tungu. Íslendingar halda upp á afmæli hans, 16. nóvember, á hverju ári með ,,Dagur íslenskrar tungu” og skólabörn minnast dagsins á ólíkan hátt, t.d með upplestri og leikþáttum.
Den store oplæsningskonkurrence foregår hvert år i hele landet. Elever konkurrere om, hvem som læser bedst. Denne læsekonkurrence ærer Jonas Hallgrimsson og starter på hans fødselsdag.
Stóra upplestrarkeppnin er haldinn á hverju ári í 7. bekk um allt land. Nemendur keppa um hver les best. Keppnin er til heiðurs Jónasi Hallgrímssyni og byrjar á afmælisdegi hans.
Jonas Hallgrimsson døde i København i 1945 efter en blodforgiftning, som han fik efter at han brækkede sit ben. Et mindesmærke blev sat på huset i København, hvor han sidst boede - Skt. Peders Stræde 22.
Jónas Hallgrímsson dó í Kaupmannahöfn árið 1945 eftir blóðeitrun sem hann fékk eftir að hann fótbrotnaði. Settur var minnisvarði á húsið þar sem hann bjó síðast í Kaupmannahöfn í Skt. Peders Stræde 22.
Han blev begravet i København, men senere kom hans knogler til Reykjavik. Meningen var at begrave dem i Öxnadal, men præsterne nægtede.
Hann var grafinn í Kaupmannahöfn en síðar komu bein hans til Reykjavíkur. Það átti að jarðasetja þau í Öxnadal en því neituðu prestar.
Knoglerne blev igen transporteret til Reykjavik og der blev han begravet den 16. november 1946. En statue af Jonas Hallgrimsson blev opført i Reykjavik.
Beinin voru flutt aftur til Reykjavíkur og þar var hann grafinn 16. nóvember 1946. Minnisvarði af Jónasi Hallgrímssyni var reistur í Reykjavík.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: stamps.postur.is + Déssington - 1845 S4: stamps.postur.is S6: Ron Kroetz - flickr.com S8: Helga Dögg Sverrisdóttir S10: Debivort - commons.wikimedia.org S12: Regensen - ca. 1840 . commons.wikimedia.org S14: Konráð Gíslason, Jónas Hallgrímsson, Tómas Sæmundsson, Brynjólfur Pétursson - 1835 S16: www.ylhyramalid.is S18: worldbanknotescoins.com S20+22: Síðuskóli, Akureyri S24: bibliotek.kk.dk S26: Helgi Halldórsson - flickr.com S28: Stefán Birgir Stefáns - flickr.com S30: Akureyrarstofa