keelt
Tummas Rógvi J. Eliasen, Jóannes D. Mouritzen og Isak Reinert Jacobsen - Skúlin við Streymin
Tõlkija: Sara Dögg Sigmundsdóttir, Guðmundur Egilsson og Helga Dögg SverrisdóttirJudo er sett saman av ymiskum stríðshættum, sum Jigoro Kano kannaði og setti saman til eina sermerkta stríðsítrótt. Judo merkir “tann mildi vegurin”. Og Jigoro Kano gjørdi tað fyrstu Judo dojoina í 1882.
Júdó er samsetning af nokkrum bardagaíþróttum sem Jigoro Kano setti saman í eina bardagaíþrótt og kallaði mildi vegurinn. Jigoro Kano stofnaði fyrsta júdó dojoið árið 1882.
Judo kemur frá Japan, og ein venur í einari klædnadrakt, sum kallast gi. Draktirnar eru bláar ella hvítar til altjóða kappingar, men til minni, lokalar kappingar her í Føroyum brúka vit eitt reytt belti, so ein sær mun, hvør á øðrum.
Júdó kemur frá Japan en maður æfir í búningi sem kallast ,,gi.” Í alþjóðlegum keppnum er búningurinn blár eða hvítur. Í minni keppnum í Færeyjum notar maður rautt belti þannig að hægt sé að sjá mun.
Í Føroyum eru fleiri ymisk judofeløg. Sunda Judofelag Tori venur í fimleikahøllini í Skúlanum við Streymin. Og tatamimátturnar verða lagdar út til hvørja venjing og ruddaðar burtur aftur aftaná.
Í færeyjum eru mörg júdófélög. Sunda Júdófélagið Tori æfir í íþróttasalnum í Skólanum við Streymi. Æfingamotturnar eru lagðar á gólfið fyrir hverja æfingu og teknar eftir æfingu.
Slagorðið í Sunda Judofelagi er: “Judo er meira enn ítróttur”. Tað merkir, at íðkararnir eisini læra nógv annað so sum virðing fyri fólki og sær sjálvum.
Mottó júdófélagsins er ,,Judo” sem er meira en bara íþrótt. Það þýðir að maður lærir margt fleira. Maður lærir að viðra aðra og sjálfan sig.
Tey, ið venja judo, eru judoka. Tað eru 8 virðir, ið allir judoka læra beinanvegin, tey byrja at venja. Tey eru: Virðing, reinlyndi, sjálvsagi, vinalag, góðvilji, æra, dirvi og lítilæti.
Þeir sem æfa júdó eru kallaðir ,,júdókappar.” Það eru átta gildi sem allir júdókappar læra: virðing, hreinlæti, sjálfsagi, góðvild, gæska, heiður, hugrekki og auðmýkt.
Judo hevur nógvar gamlar siðir, sum tryggja, at øll kenna seg vird. Í judo verður allur kroppurin vandur, og vit gerast sterkari, fáa betri javnvág og klára at lofta okkum, um vit detta.
Júdó hefur margar fornar hefðir sem tryggja að allir finni sig metna. Júdó þjálfar allan líkamann og þú verður sterkari, öðlast betra jafnvægi og lærir að detta án þess að meiðast.
Tað er umráðandi at vísa virðing. Vit níga, tá vit fara á máttuna og stilla okkum í eina linju. Síðani níga vit fyri venjaranum áðrenn venjingina. Aftan á venjing níga vit aftur upp á sama máta sum takk fyri venjingina.
Það er mjög mikilvægt að sýna virðingu. Þú hneigir þig áður en þú stígur á mottuna og stendur í röð. Síðan hneigir þú þig fyrir þjálfaranum áður en þú byrjar. Eftir þjálfunina hneigir þú þig sem þakkir fyrir þjálfunina.
Eitt, sum er týdningarmikið at vita til venjingina, er, at um ein klappar 3 ferðir á mótstøðumannin ella á gólvið, so endar dysturin umgangandi. Tað er umráðandi at fara væl um hvør annan, og øll eru ikki á sama støði, men øll skulu kunna kenna seg trygg.
Það er mjög mikilvægt að vita á æfingu að ef andstæðingurinn klappar þrisvar sinnum stöðvast baráttan strax. Það er mikilvægt að passa hvort annað því ekki eru allir á sama stigi en verða að finna til öryggis.
Tá ið ein byrjar at venja, hevur hann/hon hvíta beltið, tað kallast 6 kyu, síðan kemur 5. kyu (gula beltið), 4. kyu (orange beltið), 3. kyu (grøna beltið), 2. kyu (blá beltið) og 1. kyu (brúna beltið).
Þú byrjar með hvíta beltið. Það kallast 6. kyu. Svo kemur 5. kyu (gula beltið) 4. kyu (appelsínugula beltið) 3. kyu (græna beltið) 2. kyu (bláa beltið) og 1. kyu (brúna beltið).
Kyu merkir næmingur, og tá ið ein er liðugur at vera næmingur, verður ein meistari, og tað kallast dan. Judo er sjálvverja, og ikki er loyvt at brúka judo ímóti nøkrum óprovokerað.
Kyu þýðir nemandi og þegar þú lýkur þjálfun sem nemandi ertu meistari. Það kallast Dan. Judó er sjálfsvarnaíþrótt og má ekki beita henni utan vallar.
Børn hava ikki fult litað belti, men hava eina litaða strípu eftir beltinum, sum vísur hvat kyu tey eru. Hetta kallast ein snipp. Hægsta beltið hjá børnum er ein brúnur snippur.
Börn eru ekki með lituð belti heldur eru þau með rönd í gegnum beltið til að sýna hvaða kyu þau eru í. Þetta er kallað snip. Hæsta beltisröðun hjá börnum er brún snip.
Jógvan Páll Kristiansen er ein tann kendasti judoíðkarin í Føroyum. Hann hevur vant judo síðan hann var 6 ára gamal. Hann hevur fleiri ferðir vunni FM og hann hevur vunnið gull á oyggjaleikunum. Hendan myndin er av honum, tá hann vann gull á oyggjaleikum á Álandi.
Jógvan Páll Kristiansen er einn þekktasti judókappinn í Færeyjum. Hann hefur æft jódó frá 6 ára aldri. Hann vann FM (Meistarakeppi Færeyja) mörgu sinnum og unnið gull á ,,Island Games.” Hér er mynd af honum eftir að hann vann gull á ,,Island Games” á Álandseyjum.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: ©Judo Føroyar
S4: Kano Jigoro, 1860 - 1938 - commons.wikimedia.org
S6+12+14+16+18+20+22: Katja Dam
S8: ©Sunda judofelag Tori
S10+26+28: Sofus Debes Johannesen
S24: Kristianna Solbjerg á Túgvu