Skift
sprog
Play audiofileda
Play audiofilekl
Vedvarende energi
Ataavartumik tunngaveqartumik nukissiaq

4. c Brændkjærskolen - Kolding

Oversat til grønlandsk af Hanne Christensen
3
4

Vedvarende energi er el og varme, der kan vare for evigt. Det er energi, som ikke forurener miljøet.


Play audiofile

Ataavartumik tunngaveqartumik nukissiaq innaallagiaavoq aammalu kissartoq, qaqugorsuarmut piusinnaasut. Nukiuvoq avatangiisimut mingutitsinngitsoq.


Play audiofile 5
6

Vedvarende energi kaldes også alternativ energi. Det kan f.eks. være solceller, vindmøller, vandkraft, biogas, biobrændsel eller jordvarme.


Play audiofile

Ataavartumik tunngaveqartumik nukissiaq taaneqartarportaaq nukik qinigassaq alla. Soorlu ukuusinnaapput, Seqerngup qinngornerinik tigooraassut, anorisaatinit innaallagissiorneq, imermik nukissiorneq, biogassi biobrændsel immaqaluunniit nunap kiaa.


Play audiofile 7
8

Det er godt at bruge vedvarende energi, fordi det ikke laver ekstra CO₂. Man kalder det CO₂-neutralt. Kul og olie, som vi har brugt længe, forurener miljøet meget.


Play audiofile

Pitsaasuuvoq ataavartumik tunngaveqartumik nukissiaq atussallugu, pissutigalugu saniatigut CO₂-liortuunngimmat. CO₂-neutralimik taaneqartarpoq. Aamarutissaq aamma olia qangaaniilli atortakkavut avatangiisimut annertuumik mingutitsisarput.


Play audiofile 9
10

Solceller fungerer ved, at solens stråler rammer solcellerne, som omdanner lyset til strøm. Solenergi er en ubegrænset ressource og nemt at installere og let at vedligeholde.


Play audiofile

Seqerngup qinngornerinik tigooraassut atorsinnaasarpoq, seqernup qinngornerisa seqerngup qinngornerinik tigooraassutip eqqornerasigut, qaamaneq sarfannguuttarpoq. Seqernup nukinga killeqanngitsumik isumalluutaavoq aamma ajornanngitsumik ikkussorsinnaalluni  aserfallatsaaliorneqarsinnaallunilu.


Play audiofile 11
12

Vindmøller laver strøm, når det blæser. Det betyder, at den næsten hele tiden producerer strøm. I Danmark dækkes ca. 50% af landets forbrug af vindenergi.


Play audiofile

Anorleraangat anorisaatinik innaallagissiuutit sarfaliortarput. Isumaqarpoq sarfaliorusaartuaannangajattuusut. Danmarkimi anorisaatit nukinganik atuineq 50%-missaanik annertutigaaq.


Play audiofile 13
14

Vandkraft kan både være bølgeenergi eller fra strømmen i floder. Det er meget udbredt i bl.a. Norge og Sverige. I Danmark findes der kun små anlæg. Man laver bl.a. dæmninger, for at samle vandet, så man kan skabe mere energi.


Play audiofile

Imermik nukissiorfik malinnik nukiusinnaalluni immaqaluunniit kuuit sarfarnerusinnaavoq. Norgemi Sverigemilu naliginnaasorujussuupput. Danmarkimi mikisunnguanik sanaartorfiit taamaallaat nassaassaapput. Soorlu sapusiortarput imeq katersorniarlugu taamaasillluni nukissamik annerusumik pilersitsisoqarsinnaavoq.


Play audiofile 15
16

Biogas bruges til varme. Biogas dannes af f.eks. gødning, madrester eller slagteriaffald. Biomassen rådner i store tanke. Så stiger biogassen op igennem et rør. Biogassen kan derefter brænds af.


Play audiofile

Biogas kiassarnermut atorneqartarpoq. Biogas pilersinneqartarpoq naggorissaatissanit, nerisakunit immaqaluunniit toqoraaviit igitassaanniit. Taava Biogassi qaffattarpoq ruujorit iluasigut. Biogassi taamaasilluni ikuallanneqartarpoq.


Play audiofile 17
18

Biobrændsel er f.eks. træ, flis, halm og haveaffald, som kan brændes af og laves til varme. Man kan også lave det flydende og bruge det til f.eks. biler.


Play audiofile

Biobrændseli tassaavoq assersuutigalugu orpik,orpiit kanaartai aggukkat, ivikkat katersat aamma nunaammi eqqakkat ikuallanneqarsinnaasut kiassarninngorlutik. Aamma imerpalasunngortinneqarsinnaavoq kiisalu assersuutigalugu biilinut atorsinnaalluni.


Play audiofile 19
20

Geotermisk varme er energi, som man udvinder fra jordens indre. Det bruges især i Island, hvor der er meget vulkansk aktivitet. Geotermisk energi bliver også brugt i lande, hvor der ikke er vulkansk aktivitet.


Play audiofile

Nunap iluaniit imeq kissartoq nukiuvoq, nunap iluaniit pilersitsisartoq. Islandimi atorneqakkujuttarpoq, innermik anitsiffiugajuttumi. Nunap iluaniit imiup kissarnerata nukinga aamma innermik anitsisarfiunngitsuni atorneqartarsimavoq.


Play audiofile 21
22

I fremtiden bliver det endnu vigtigere at skaffe sig energi på nye måder. Derfor forsker man meget i at lave el og varme på nye måder, f.eks hvordan man kan bruge kropsvarmen til at lave strøm.


Play audiofile

Siunissami pingaartorujussuusussaavoq nukinnik nutaanik assigiinngitsutigut pissarsiniarnissaq. Taamaattumik innaallagiaq aamma imeq assigiinngitsutigut atorlugit misissuersuaarneqarpoq, soorlu timip kissassusaa qanoq sarfaliorsinnaanersoq.


Play audiofile 23
24

FNs verdensmål nr. 7 handler om ´Bæredygtig energi´. Det handler om, at alle får adgang til ren og billig energi inden 2030. Hvad kan du gøre at spare på energien?


Play audiofile

FN-ip nunarsuup anguniagaani nr. 7-imi imaraa ‘nukik atasinnaasoq’. Pineqarporlu kikkut tamarmik eqqiluinnerusumik aamma akikinnerusumik nukimmik 2030 nallertinnagu pisinnaatitaassasut. Illit qanoq iliorlutit nukimmik sipaaruteqarsinnaavit?


Play audiofile 25
Vedvarende energi

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: GCP Gray - flickr.com
S4: Jürgen from Sandesneben - commons.wikimedia.org
S6: Olearys - flickr.com
S8: Klaus-Uwe Gerhardt - pixabay.com
S10: MaxPixel.net
S12: Jens Cederskjold - commons.wikimedia.org
S14: Ulf Larsen - commons.wikimedia.org
S16: Gerald Krieseler - pixabay.com
S18: Anna Armbrust - pixabay.com
S20: Pxhere.com
S22: Itneverends - pixabay.com
S24: Globalgoals.org

Globalgoals.org
Forrige side Næste side
X