sprog
1. b - Vonsild Skole
Oversat til grønlandsk af Agapeta Skifte JensenEitt rándjór er eitt djór, sum livir av at eta onnur djór - bæði súgdjór, fiskar, fuglar, skordýr og onnur smákykt.
Uumasoq nujuartaq tassaavoq uumasoqatiminik nerisalik. Aalisagaasinnaavoq, timmiaasinnaavoq, sulliniusinnaavoq allalluunniit uumasut mikisut.
Revurin er eitt vanligt rándjór í Danmark. Hann livir mest av at eta mýs og býr í revaholum. Tað verða skotnir 40.000 revar í Danmark um árið.
Danmarkimi terianniaq uumasuni nujuartani nalinginnaanerpaajuvoq. Sisimini najugaqarluni annerusumik terissanik inuussuteqarluni najugaqarpoq. Danmarkimi ukiumut terianniat 40.000 pisarineqartarput.
Márarnir í Danmark eru húsmárar og skógarmárar. Skógarmárurin hevur gulliga bringu. Hann er sjáldsamur og er tí friðaður. Húsmárurin hevur hvíta bringu. Hann kanst tú skjóta, tí hann kann finna uppá at oyðileggja loftið í húsum hjá fólki.
“Mår” Danmarkimi illuni orpippassuarnilu nassaassaavoq. Orpippassuarniittoq sakissamigut sungaajusattumik allaqarpoq. Qaqutigoortuummat piniarneqaqqusaanngilaq. Illumiittartorli sakissamigut qaqortumik allaqarpoq. Piniarneqarsinnaavoq illut qaliaanni aserorterisarami.
Ein roysikattur (eitt hermalín) er eitt lítið rándjór, sum skiftir feld um veturin. Vanliga er hann brúnur og hvítur, men verður púra hvítur við svørtum halasnippi. Hann livir av at eta mýs, fuglar og egg.
Imminnguaq uumasuuvoq nujuartaq mikisoq. Ukiukkut meqquni taarsertarpai. Kajortumik qaqortumillu meqqoqarnera nalinginnaavoq, qaortuinnanngortarpoq pamiuata nuua qernertunngorluni. Terissat, timmissat manniillu inuussutigai.
Grevlingurin er næststørsta rándjórið í Danmark. Hann er virkin um náttina. Hann livir í flokki við upp í 30 grevlingum saman. Grevlingurin etur mest sum alt, men dámar best reyðmaðkar. Í Danmark er grevlingurin friðaður.
Kukiffaajooq Danmarkimi uumasuni nujuartani anginerup tullerivaa. Unnuakkut ulapittuuvoq. Ataatsimoortukkaat 30-it miss. uumasoqatigiipput. Kukiffaajuup qullugissat nerisannaarai (regneorme) Danmarkimi eqqissisitaavoq.
Úlvurin er størsta rándjórið í Danmark og er nú aftur í náttúruni. Hann etur millum annað rádýr, seyðir, harur og mýs. Tað eru 20-25 úlvar í Danmark.
Amaroq Danmarkimi uumasuni nujuartani anginersaavoq pinngortitamullu uternikuulluni. Tuttuusat, savat, ukallit terissallu nerisarai. Danmarkimi 20-25-nik amaroqarpoq.
Í Danmark eru fleiri uglusløg. Stór hornugla er tann størsta. Hon livir mest av at eta rottur, tindasvín og fuglar. Uglur veiða um náttina.
Danmarki uppiit assigiinngitsut arlariiupput. stor hornugle annersaraat. Teriarsuit, kapinartullit timmisallu nerineruai. Uppiit unnuakkut piniartarput.
Havørnir og kongsørnir eiga eisini í Danmark. Tær eru hóttar í náttúruni og eru tí friðaðar. Tær eta rottur, fuglar, fiskar og ræ, sum eru deyð djór.
Danmarkimi aamma nattorallit assigiinngitsut piaqqisarput. (Havørn aamma kongeørn) Nungukkiartormata eqqissisitaapput. Teriarsuit, timmissat, aalisakkat silullu nerisarivaat.
Í fleiri støðum í Danmark liva láturkópar og steinkópar fram við strendurnar. Teir føða ungar sínar á landi. Kóparnir liva mest av fiski.
Danmarkimi piffinni assigiinngitsuni puisit arlaat uumasuupput. Nunami piaqqisarput. Aalisagartortuupput.
Geddan er størsti vatnfiskurin í Danmark. Tann størsta, sum er fingin, var 26,5 kg. Geddan etur smærri fiskar, froskar, vatnrottur og dunnuungar.
Gedden Danmarkimi tatsini aalisakkat annersaraat. Oqimaannerpaaq pisarineqqarsimasoq 26,5 kg-voq. Gedden aalisakkat mikinerit, naratsit vandrotter qeerlutuuaqqallu nerisarai.
Márshundurin hoyrir ikki heima í Danmark, men sæst av og á í Jútlandi. Tú kanst skjóta hann, tí hann er eitt innræsið djór, sum oyðileggur veiðina hjá hinum rándjórunum í Danmark.
Mårhunden Danmarkimiuunngilaq, kisianni Jyllandimi naammattoorneqartarpoq. Eqqussaavoq Danmarkimilu nujuartanik piniarnermi ajoqutaalluni.
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva: S1: Tomas Huber - pixabay.com S4: József Kincse - pixabay.com S6: Unsplash - pixabay.com S8 Huhu Uet - commons.wikimedia.org S10: James Lindsey - commons.wikimedia.org + Frank Vassen - Flickr.com S12: Kallena - commons.wikimedia.org S14: Rain Carnation - pixabay.com S16: Gianfilippo Maiga - Pixabay.com S18: Juan Lacruz - commons.wikimedia.org S20: Skeeze - Pixabay.com S22: Luc Viatour - commons.wikimedia.org S24: Karlakas - commons.wikimedia.org S26: Bjørn Christian Tørrissen - commons.wikimedia.org