Skift
sprog
Jökull hverfur- Mælingar á Sólheimajökli
IS
KL
2
Sermersuaq nunguppoq - Sólheimagletsjerip Uuttorneqarnera

8. bekkur Hvolsskóla

Oversat til grønlandsk af Hanne Christensen
3
4

Sólheimajökull er skriðjökull sunnarlega í Mýrdalsjökli og er á Suðurlandi. Hann er í Vestur- Skaftafellssýslu. Mýrdalsjökull er syðsti jökullinn á Íslandi.

Sólheimagletsjer tassaavoq sermersuup oqaa Mýrdalsjökull kujataaniittoq, Nunaviup kujataatungaaniittoq. Vesturimi Skaftafellssýslapimiittumi inissisimavoq. Mýrdalsjökull Islandimi sermersuit kujasinnerpaartarivaat.

5
6

Sólheimajökull er skriðjökull sem er um það bil 14 km langur, 1-2 km breiður og flatarmálið er um 42 km². Upptök hans eru 1505 m yfir sjávarmáli á stað sem kallast Hábunga í öskju Kötlu. Vatnið sem rennur frá honum kallast Jökulsá á Sólheimasandi.

Sólheimajökull sermersuup oqaraa.14 km missaani takissuseqartoq,1-2 km-inillu silissuseqarluni aamma kaajallannera (arealia) 42 km² missaaniippoq. Sermersuup pinngorfia immamiit 1505 meteriuvoq,. Hábunga Katlas kraterimiittup eqqaaniittumi. Imaq tassanngaanneersoq Jökulsá á Sólheimasandimik ateqarpoq.

7
8

Hlýnun jarðar og loftlagsbreytingar hafa áhrif á Sólheimajökul en hann hefur bráðnað um 408 m frá árinu 2010-2021 samkvæmt mælingum Hvolsskóla.

Nunarsuup kissakkiartornera nunarsuullu allanngoriartornerata Sólheimajökullimut sunniuteqarpoq, 408 meterimik aassimanera Hvolsskolisip uuttuinerata 2010-2021 takutippaa.

9
10

Jón Stefánsson, kennari í Hvolsskóla, er sá sem byrjaði á að mæla breytingar á jöklinum með aðstoð nemenda 7. bekkjar og síðar björgunarsveitarinnar.

Hvolsskólimi ilinniartitsisup Jón Stefánssonip sermersuup allanngornera 7. klassemi atuartut ikiortigalugit uuttorsimavaat. Kingornalu annaassiniartartut uuttueqatigisimallugit.

11
12

Nemendur í 7. bekk Hvolsskóla hafa farið á hverju ári síðan 2010 að Sólheimajökli til að mæla breytingar sem verða á jöklinum.

2010-miilli ukiut tamaasa Hvolsskólimi atuartut 7. Klassit  Sólheimajökullimukartalersimapput sermersuup allanngoriartornera uuttortariartortarlugu.

13
14

Nemendur fara með rútu að jöklinum. Gengið er að stóru skilti, en þar er settur fáni og tekinn GPS punktur. Labbað er að vörðu þar sem annar punktur er tekinn og síðan er siglt að jöklinum með GPS tækið til að taka mælinguna.

Atuartut busserlutik sermersualiartarput. Paasissutissiivissualiartarput. Erfalasorlu inissittarsimavaat aammalu GPS-ip inissisimaffia tigusarlugu. Inussummukariarlutik umiatsiarlutik sermersualiartarsimapput GPS-mik uuttuut nassarlugu uuttuiartortarsimallutik.

15
16

Árið 2010 voru 318m frá skilti að GPS punkti við jökulinn. Nemendur gátu gengið að jökulsporðinum og það var mjög lítið vatn framan við jökulinn, nema Jökulsáin.

Ukioq 2010-mi sermersuup eqqaaniittumi allagartarsuarmiit GPS-ip nalaanut 318 meteriusimavoq. Atuartut pisuffigigaangassuk annertunngitsumik sermersuup tungaa imeqartarsimavoq. Jökulsáin-imili taamaanngilaq.

17
18

Fjórum árum síðar, eða árið 2014, hafði orðið mikil breyting. Jökullinn hafði bráðnað meira og lengdin á milli GPS punktanna orðin 487 m. Komið var smá lón fyrir framan jökulinn og því þurfti bát til þess að geta gert mælingu.

Ukiut sisamat qaangiuttut ukioq 2014-mi annertuumik allanngortoqarsimavoq. Sermersuaq aangaatsiarsimavoq. Uuttuutip GPS-ip nalaa 487 meteriinnanngorsimammat. Sermersuup saavatigut tasinngortaqalersimavoq. Taamaattumik umiatsiaqarnissaq pisariaqalersimalluni uuttuiartorniaraanni.

19
20

Að hausti árið 2021 hafði orðið mikil breyting. Lengd á milli punkta var orðin 726 m og jökullinn því búin að bráðna um 408 metra frá fyrstu mælingu. Djúpt lón er fyrir framan jökulsporðinn.

Ukioq 2021 ukiakkut allannguuteqarujussuarsimavoq. Takissutsimi uuttuivinni 726 meteriusimavoq aamma sermersuaq taamaasilluni 426 m-imik aassimalluni uutuinermi siullermi. Massakkut sermersuup oqaata saavani itisuumik tasinngortaqalersimavoq.

21
22

Reynt er að mæla dýpi lónsins í ferðunum og er þá bandi með einhverju þungu í endann sökkt niður. Fyrst þegar það var gert þurfti lengra band til að ná í botninn. Dýpi lónsins er allt að 60 m dýpi.

Sermersuup tasinngortaqalersimavoq arlaleriarlugu angalanerni uuttorniartarsimagaluarpaat. Tasinngortap sinaatigut allunaasamik oqimaaloqutsikkamik ningitsisarput. Siullermik ningitsigamik allunaasamik takinerusumik ujarlertariaqarsimapput naqqa attorniarlugu. Tasinngortap itissusaa 60 meteorit missaaniissimavoq.

23
24

Síðustu ár hefur Björgunarsveitin Dagrenning á Hvolsvelli aðstoðað nemendur við mælingar því jökulsporðurinn er nú út í stækkandi lóninu og aðeins hægt að komast með bát.

Ukiut kingulliit annaassiniartartut atuartut ikiortarsimavaat sermersuup oqaata tasinngortaanik uuttuileraangata. Tasinngortaq alliartuinnarsimavoq ullumikkullu umiatsiaqqaartariaqalersimallutik.

25
26

Þegar byrjað var að taka mælingarnar var hægt að ganga að jökulsporðinum svo þessi breyting sýnir vel hversu mikið jökullinn hefur bráðnað.

Uuttuisinnaalermata sermersuup oqaanukarnissaq ajornannginnerulerpoq. Taamaasilluni allannguinerup takutissinnaalerpaa Sermersuup qanoq aatsigisimanera.

27
28

Verkefnið hefur hlotið ýmis verðlaun: Náttúruverndarviðurkenningu Sigríðar í Brattholti og tilnefnt sem „Varðliðar umhverfisins“ fyrir mælingarnar.

Projektip nersornaatit assigiinngitsut pissarsiarisimavaat: Nunamik illersuiniaqatigiit Sigríður í Brattholtimiit akissarsitinneqarput aamma "Nunap paarsisaatut" toqqarneqarsimallutik uuttuisarnertik pillugu.

29
30

Árið 2019 kom þýski forsetinn, Frank Walter og fylgdarlið hans, í opinbera heimsókn með forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni og fylgdist með mælingunum.

2019-mi tyskit præsidentiat Frank Walter ingiallortaalu tikeraarsimapput Islandip præsidentia Guðni Th. Jóhannesson ilagalugu uuttuinerit isiginnaarsimavaat.

31
32

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna nr. 13 snýst um loftslagsmál. Hvernig getum við stöðvað hlýnun jarðar svo ísinn bráðni ekki. Hvað heldur þú að sé hægt að gera?

FN-ip silarsuup anguniagaata nr. 13-iat Silap pissusaanut tunngavoq. Qanoq isilluta kissakkiartorneq unikaallatsissinnaavarput kiisalu sermersuup aannginnissaanut tunngapput. Illit qanoq isiorsinnaavit?

33
Jökull hverfur- Mælingar á Sólheimajökli

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1+8+10+12+14+16+18+20+22+24+26+28+30:: Jón Stefánsson, Hvolsskóli
S4: Αντιγόνη - commons.wikimedia.org
S6: Diego Delsa - commons.wikimedia.org
S22: LBM1948 - commons.wikimedia.org
S32: Global goals.org
Forrige side Næste side
X