Skift
sprog
Play audiofilekl
Nanoq - Kalaallit Nunaata inuiaqatigiittut uumasuni ilisarnaataat
2
Hvítabjørnin - tjóðardjór í Grønlandi

Paarnannguaq Møller Svendsen - Efterskolen Kildevæld

Oversat til færøsk af June-Eyð Joensen
3
4

Nanoq Kalaallit Nunaata inuiaqatigiit uumasoraat aamma Kalaallit Nunaata ilisarnaataaniippoq. Canadami, Svalbardimi kiisalu Ruslandimittaaq nanoqarpoq.


Play audiofile

Hvítabjørnin er tjóðardjór í Grønlandi og er á skjaldrarmerki Grønlands. Hvítabjørnin heldur eisini til í Kanada, Svalbarði og Russlandi.

5
6

Nanoq 3 meterip missaani takissuseqalertarpoq, 1,4 meterimillu portussuseqarsinnaasarluni. 500 kg missaanilu oqimaatsigilersinnaasarpoq aammalu nunarsuarmi nanoqatigiinni tamanit anginersaalluni. Pinngortitamilu ukiunik 30-nik utoqqaassuseqalersinnaalluni.


Play audiofile

Hvítabjørn verður upp í 3 m long og 1,4 m høg. Hon vigar um 500 kg og er størsta bjarnaslag í heiminum. Í náttúruni kann hon gerast 30 ára gomul.

7
8

Nanoq inunngoraangami sivikitsumik paarineqartarpoq anaanaminit. Kingornalu namminiilertussaavoq.


Play audiofile

Eftir føðing tekur mamman sær av unganum í eina tíð. Eftir hetta skal hann klára seg sjálvan.

9
10

Nanoq inunngornerminiit qanorluunniit qallorfissatigut qaqisinnaajunnaarluni artorsartigigaluarpat nammineertinneqartarpoq. Taamaasilluni anaanaminit nukkassarneqartarpoq ilinniartinneqartarlunilu.


Play audiofile

Frá føðing lærir mamman ungan at yvirliva. Tí má hann klintra upp sjálvur, hóast tað er strævið.

11
12

Nannut inunnit uumasuniillu uloriagineqartarput. Perlileraangamik nerisassarsiorlutik illoqarfinnukarsinnaasaramik. Pulagaangata inuit illoqarfimmi aneqqusaajunnaartarput.


Play audiofile

Fólk og onnur djór meta hvítabjørnina at vera vandamikla. Tá ið tær eru svangar, leita tær inn í býirnar fyri at finna mat. Tá mugu fólkini halda seg inni.

13
14

Nannut illoqarfinni takussallugit qaqutigoortuupput. Kalaallit Nunaata Avannaani naliginnaapput takussallugit.


Play audiofile

Hvítabjarnir eru sjáldsamir gestir í flestu býum. Men í norðara parti av Grønlandi er vanligt at síggja hvítabjarnir.

15
16

Nannut sikup qaavaniitgtarput uumasunik piniagassaminnik ujarlerlutik. Piniagassaminillu naammattuuigaangami pisarinissaata tungaanut piniartarpai.


Play audiofile

Hvítabjørnin veiðir vanliga á havísinum. Tá hon umsíðir gongur seg fram á ein fong, heldur hon á at elta hann, til hon hevur fingið fatur á honum.

17
18

Nannut amerlanertigut puisitornerusarput, ukallit aammalu teriannissat. Aasakkut kuummi eqalunnik pisaqarniartarput.


Play audiofile

Hvítabjarnir eta fyrst og fremst kóp, snjóharu og hvítrev. Á sumri royna tær at fanga síl í áunum.

19
20

Nannut piniagaanerisigut  nungukkiartunngillat. Mingutitsinerulliuna, Kiisalu nannut piniarfissai annikilliartorneratigut, tamanna pissuteqarpoq nunarsuup kiatsikkiartorneranik taamaasilluni  Kalaallit Nunaata sermersua aakkiartulersimammat ukiumiit ukiumut.


Play audiofile

Tað er ikki veiða, sum hóttir hvítabjørnina, men tað ger umhvørvisdálking harafturímóti. Umhvørvisbroytingar hava við sær, at pólísurin bráðnar, sum merkir, at veiðiøkini gerast minni á hvørjum ári.

21
22

FN-ip nunarsuarmi anguniagaani normu 15-imi anguniagaavoq illersugaaneq “inuuneq nunami” Nanoq taannaaginnarpoq assoruuttoq. Qanoq eqqarsarpit qanoq iliorluta sikup nungulluni aatsinnaveersaarnissaanik?


Play audiofile

Heimsmál nummar 15 hjá ST snýr seg um at verja “Lívið á landi”. Hvítabjørnin er bara eitt av mongum djórasløgum, sum hava tað trupult. Hvat heldur tú, vit kunnu gera, so at ísurin ikki bráðnar burtur í einki?

23
Nanoq - Kalaallit Nunaata inuiaqatigiittut uumasuni ilisarnaataat

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Robynm - pixabay.com + globalgoals.org
S4: Commons.wikimedia.org
S6+18: Andreas Weith - commons.wikimedia.org
S8: Steve Amstrup - commons.wikimedia.org
S10: Alan D. Wilson - commons.wikimedia.org
S12: Monica Aulich - pixabay.com
S14: Arturo de Frias Marques - commons.wikimedia.org
S16: Peter Prokosch - flickr.com
S20: Kongelig Post - 1938
S22: Globalgoals.org

Globalgoals.org
Forrige side Næste side
X