Kartaflan var uppgvötuð af indjánunum í Andesfjöllum í Perú og Chile. Kartöfluplantan er um 25-100 cm há jurt, sem er ræktuð vegna rótarávaxtar sem er mjölvainnihaldsríkur.

IS

DA SV NB LT

Kartaflan kom til Evrópu árið 1537. Það voru spænskir hermenn sendir af Karli Spánarkeisara sem komu með hana heim ásamt stolnu inka-gulli.

IS

DA SV NB LT

Í kringum 1700 var kartaflan orðin þekkt á Norðurlöndunum.

IS

DA SV NB LT

Árið 1845 sýkti mjög hættulegur sveppasjúkdómur allar kartöflur í Írlandi. Öll kartöfluuppskeran sýktist sem leiddi til hungursneyðar, þar sem u.þ.b 1 milljón manna lést.

IS

DA SV NB LT

Árið 2013 borðuðu um það bil 68,1 prósent af jarðarbúum kartöflur.

IS

DA SV NB LT

Kartaflan er þriðja mest ræktaða jurt heimsins á eftir hrísgrónum og hveiti. Kartöflugrasið er eitrað og þess vegna má ekki borða það.

IS

DA SV NB LT

Hægt er að nota kartöflur til að gera soðnar kartöflur, kartöfluflögur, franskar, brennivín og margt fleira.

IS

DA SV NB LT

Kartöflur hafa mikið næringargildi og innihalda næstum öll vítamín. Þær innihalda sérstaklega mikið magn af C-vítamíni og trefjum.

IS

DA SV NB LT

Kartöflur innihalda aðeins helminginn af kaloríunum sem eru í hrísgrjónum og pasta og þess vegna er hún ekki jafn fitandi.

IS

DA SV NB LT

Árið 2010 borðaði hver dani að meðaltali 200 kg af kartöflum á ári.

IS

DA SV NB LT

Í Danmörku er bæði kartöflu safn og kartöfluráð. Í Danmörku er haldin landsmeistarakeppni í kartöluræktun.

IS

DA SV NB LT

Árið 2014 varð „steikt svínakjöt með steinseljusósu“ að þjóðarrétti Danmerkur. Kartöflur eru alltaf hafðar sem meðlæti.

IS

DA SV NB LT

Í Danmörku er orðatiltæki sem segir: „Þú ert heppin kartafla”. Það þýðir að þú sért mjög heppinn.

IS

DA SV NB LT

Heimsins stærsta kartafla, samkvæmt heimsmetabók Guinness, vegur 4,98 kg.

IS

DA SV NB LT

Finnst þér kartöflur góðar? Hvernig kartröfluréttir finnst þér bestir?

IS

DA SV NB LT