språk
Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen
Oversatt til íslensku av Helga Dögg SverrisdóttirÅterföreningen firas överallt i Danmark år 2020. Återföreningen firas för att södra Jylland blev en del av Danmark igen efter 56 år.
Endurfundirnir eru haldnir hátíðlegir um alla Danmörku í 2020. Það er vegna þess að Suður-Jótland varð aftur hluti af Danmörku eftir 56 ár.
Södra Jylland kallas också norra Schleswig och var tillsammans med södra Schleswig, som nu är tyskt, en del av det gamla hertigdömet Schleswig.
Suður-Jótland heitir líka Norður-Slésvík og var sameinað Suður-Slésvík, sem er þýskt svæði, og hluti af hertogadæminu Slésvík.
Danmark förlorade Schleswig och Holstein till Preussen (Tyskland) år 1864. Här bodde både frisiska, danska och tysktalande invånare sida vid sida.
Danmörk tapaði Slésvík og Holstein til Prússana (Þýskaland) árið 1864. Þar bjuggu þeir sem töluðu frísnesku, dönsku og þýsku hlið við hlið.
Efter första världskriget, som Tyskland förlorade, blev det möjligt att hålla en folkomröstning i delar av Schleswig om medborgarnas tillhörighet. Det skedde 10 februari och 14 mars 1920.
Eftir fyrri heimsstyrjöldina, sem Þýskaland tapaði, var mögulegt að halda þjóðaratkvæðagreiðslu í hluta Slésvíkur um hvoru svæðinu fólk vildi tilheyra. Það gerðist 10. febrúar og 14. mars 1920.
På Valdemarsdag den 15 juni 1920 blev norra Schleswig officiellt del av Danmark igen och kallas nu södra Jylland. Gränsen flyttades från Kongeåen, söder om Kolding, ner till norr om Flensburg.
Á Valdemarsdegi 15. júní 1920 varð Norður-Slésvík opinberlega hluti af Danmörku aftur og var kallað Suður-Jótland. Landamærin færðust frá Kongeåen, suður af Kolding, aðeins niður fyrir norður Flensborg.
Södra Schleswig fortsatte att vara en del av Tyskland - från Flensburg i norr ner till Rendsburg vid floden Ejderen.
Suður-Slésvík varð áfram hluti af Þýskalandi- frá Flensborg í norðri til Rendsburg við fljótið Ejderen.
10 juli 1920 red kung Kristian X genom den gamla gränsporten vid Frederikshøj mellan Kolding och Christiansfeld. Det kommer man ihåg för att kungen plockade upp en liten flicka på sin häst, som en symbol för återföreningen.
Þann 10. júli 1920 reið Christian 10. konungur í gegnum gamla landamærahliðið við Frederikshøj milli Kolding og Christiansfeld. Menn muna það því hann tók litla stúlku upp á hestinn sem tákn fyrir sameininguna.
Det finns en minnessten på platsen. Det finns över 650 liknande minnesstenar runt om i Danmark. Sedan 1995 har det funnits ett litet återförenings och gränsmuseum vid gränsen.
Settur var upp bautasteinn á staðnum. Það finnast um 650 svipaðir steinar víðs vegar um Danmörku. Frá 1995 hefur verið lítið sameininga- og landamærasafn hér.
Efter 1920 uppstod nationella minoriteter på båda sidor av den nya gränsen. Det finns fortfarande en tysk minoritet i södra Jylland och en dansk minoritet i södra Schleswig. Därför finns det tyska skolor och föreningar i norra Schleswig / södra Jylland och danska skolor och föreningar i södra Schleswig.
Eftir 1920 komu fram minnihlutahópar beggja vegna landamæranna. Það finnst enn þýskur minnihlutahópur á Suður-Jótlandi og danskur minnihlutahópur í Suður-Slésvík. Þess vegna eru þýskir skólar og félög í Norður-Slésvík/Suður-Jótlandi og danskir skólar og félög í Suður-Slésvík.
2020 firas också söder om gränsen i Schleswig-Holstein, men här firar man 100-årsjubileet för den demokratiska folkomröstningen och den fredliga gränsöverskridande grannskapet.
Á árinu 2020 er líka fagnað sunnan megin við landamærin í Slésvík-Holstein, en því er fagnað að 100 ár eru liðin frá þjóðaratkvæðagreiðslu og friðsamlegum nágrönnum hinum megin landamæranna.
Þekkir þú önnur landamærasvæði sem hafa breytt eignarhaldi til annars lands?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com
www.genforeningsmuseet.dk