Skift
språk
Play audiofileda
Genforeningen - en dansk historie (100 år - 1920-2020)
Sameiningin av nýggjum - ein donsk frásøgn (100 ár - 1920-2020)

Anne Karin Sjøstrøm & Stefan Nielsen

Oversatt til færøysk av Asta Wolles
3
4

Genforeningen fejres overalt i Danmark i 2020. Genforeningen fejres, fordi at Sønderjylland blev en del af Danmark igen efter 56 år.


Play audiofile

Sameiningin verður hátíðarhildin um alt Danmark í 2020, tí Suðurjútland aftur gjørdist partur av Danmark eftir at hava verið uttanfyri í 56 ár.

5
6

Sønderjylland hedder også Nordslesvig og var sammen med Sydslesvig, som er tysk, en del af det gamle hertugdømme Slesvig.


Play audiofile

Suðurjútland eitur eisini Norðurslesvík. Saman við Suðurslesvík, sum er partur av Týsklandi, er Norðurslesvík partur av gamla hertugadøminum Slesvík.

7
8

Danmark tabte Slesvig og Holsten til Preussen (Tyskland) i 1864. Her boede både frisisk-, dansk- og tysktalende indbyggere side om side.


Play audiofile

Í 1864 misti Danmark Slesvík og Holstein til Prussland (Týskland). Her búðu fólk, sum tosaðu frísiskt, danskt og týskt saman.

9
10

Efter 1. verdenskrig, som Tyskland tabte, blev det muligt at holde en folkeafstemning i dele af Slesvig om indbyggernes tilhørsforhold. Det skete d. 10. februar og 14. marts 1920.


Play audiofile

Tá Týskland tapti fyrra heimsbardaga var møguligt at halda eina fólkaatkvøðu í einum parti av Slesvík um, hvat land, tey skuldu verða partur av. Hetta var 10. februar og 14. mars 1920.

11
12

På Valdemarsdag den 15. juni 1920 blev Nordslesvig officielt en del af Danmark igen og bliver nu kaldt Sønderjylland. Grænsen blev flyttet fra Kongeåen, syd for Kolding, ned til lige nord for Flensborg.


Play audiofile

Valdemarsdag, 15. juni 1920, gjørdist Norðurslesvík aftur alment ein partur av Danmark og verður nú kallað Suðurjútland. Markið bleiv flutt frá Kongaánni, sunnan fyri Kolding, til beint norðan fyri Flensborg.

13
14

Sydslesvig fortsatte med at være en del af Tyskland - fra Flensborg i nord ned til Rendsburg ved floden Ejderen. 


Play audiofile

Suðurslesvík helt fram við at vera partur av Týsklandi - Frá Flensborg har norðuri til Rendsburg við ánna Ejderen.

15
16

10. juli 1920 red Kong Christian 10. gennem den gamle grænseport ved Frederikshøj mellem Kolding og Christiansfeld. Det bliver husket for, at kongen tog en lille pige op på sin hest, som et symbol på genforeningen.


Play audiofile

10. juli kom Kristian 10. kongur ríðandi gjøgnum gamla marknaliðið við Frederikshøj, sum er millum Christiansfeld og Kolding. Sum tekin um sameiningina tók kongur eina lítla smágentu upp á hestin hjá sær, og tað er eitt minni, sum enn er livandi.

17
18

Der er opsat en mindesten på stedet. Der findes over 650 lignende mindesten rundt om i Danmark. Siden 1995 har der været et lille genforenings- og grænsemuseum her.


Play audiofile

Ein minnisvarði er settur upp á tí staðnum. Tað finnast fleiri enn 650 slíkir minnisvarðar kring um í Danmark. Síðani 1995 hevur eisini eitt sameingar- og marknasavn verið her.

19
20

Efter 1920 opstod der nationale mindretal på begge sider af den nye grænse. Der findes stadig et tysk mindretal i Sønderjylland og et dansk mindretal i Sydslesvig. Derfor findes der tyske skoler og foreninger i Nordslesvig/ Sønderjylland og danske skoler og foreninger i Sydslesvig.


Play audiofile

Eftir 1920 komu tjóðskaparminnilutar at vera báðumegin markið. Enn er ein týskur minniluti í Suðurjútlandi og ein danskur minniluti í Suðurslesvík. Tí eru týskir skúlar og feløg í Norðurslesvík / Suðurjútlandi og danskir skúlar og feløg í Suðurslesvík.

21
22

2020 fejres også syd for grænsen i Slesvig-Holsten, men her fejrer man 100-året for den demokratiske folkeafstemning og det fredelige naboskab over grænsen.


Play audiofile

2020 verður eisini hátíðarhildið sunnan fyri markið í Slesvík-Holstein, men her hátíðarhalda tey, at 100 ár eru liðin síðani demokratisku fólkaatkvøðuna, og tey hátíðarhalda eisini tað góða grannalagið tvørtur um landamarkið.

23
24

Kender du til andre grænseområder, der har skiftet ejerskab til et andet land?

(Opgaver til udprint)


Play audiofile

Kennir tú til øki, sum hava skift frá at hoyra til eitt land til at hoyra til eitt annað?

25
Genforeningen - en dansk historie (100 år - 1920-2020)

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Photo:
S1: Heinrich August Emil Dohm - 1921 (1875-1940)
S4: 1920 - Kongelig Bibliotek - commons.wikimedia.org + genforeningen2020.dk
S6+14: Kulturministeriet - kum.dk
S8: Slaget ved Dybbøl - Richard Knötel (1857-1914) - commons.wikimedia.org
S10+12: Rigsarkivet - flickr.com
S16: Museum Sønderjylland - msj.dk
S18: Grænseforeningen.dk
S20: Picryl.com + commons.wikimedia.org
S22: Gemeinsam-ueber-grenzen.de
S24: Comerade King - flickr.com
www.genforeningsmuseet.dk
Forrige side Næste side
X