Tjaeledh
gïele
Christiansfeld - ein danskur heimsarvur
Christiansfeld - Qallunaat nunarsuarmioqatigiinnut kingornussassarititaat

Hanna Kruse og Silke Fyhn Heinze - Vonsild Skole

Jarkoestamme Agapeta Skifte Jensen
3
4

Christiansfeld er býur í Suðurdanmark millum Kolding og Haderslev. Har búgva umleið 3000 fólk. Christiansfeld er kendur fyri sína serstøku søgu og hunangskøkur.

Christiansfeld Danmarkip kujataani Kollingip Haderslevillu akornanni illoqarfiuvoq. 3000-t missaanni inoqarpoq. Christiansfeldip immikkuullarissumik oqaluttuarsartaqarnini honningkagellu tusaamasaassutigai.

5
6

Herrnhutarnir stovnaðu Christiansfeld í 1773. Christian 7. bjóðaði teimum at byggja ein øðrvísi bý í Danmark. Herrnhutarnir komu úr Týsklandi og keyptu jørðina frá kongi.

Christiansfeld 1773-mi noorlernik (Herrnhuttinik) tunngavilerneqarpoq, taakkua kunngimit Christian arfineq aappaanik qaaquneqarlutik allaanerusumik Danmarkimi illoqarfilioqquneqaramik. Noorliit Tysklandimiit aggerput kunngimillu nunamik pisillutik.

7
8

Christiansfeld varð uppkallaður eftir konginum. Herrnhutarnir høvdu ein einfaldan og symmetriskan byggistíl, har øll hjálptust at. Herrnhutarnir verða eisini róptir Brøðrameinigheitin.

Christiansfeldi atserneqarpoq kunngi atsiullugu. Sanariaaseq assigiissaartoq piuminartorlu ikioqatigiillutik sanariaaserivaat. Noorliit aamma taaneqartarput qatanngutigiinnianik.

9
10

4. juli 2015 gjørdist Christiansfeld UNESCO heimsarvur. Ein UNESCO heimsarvur er stað, ið hevur so stórt virði, at tað eigur at verða varðveitt og sum hevur týdning fyri landsins søgu. Fleiri hús eru í dag friðað.

4. juli 2015 Christiansfeld UNISCOp nunarsuarmioqatigiinni kingornussassaanut ilanngunneqarpoq. UNISCOp kingornussassanngortittarpai piffiit eriaginarluinnartuusut nunallu oqaluttuarisaaneranut pingaarutillit. Illorpassuit ullumikkut eqqissisimatitaapput.

11
12

Mitt í býnum liggur kirkjan. Brøðrahúsið er í syðra endanum og systrahúsið í norðara endanum. Í miðjuni er stórt springvatn. Langar beinar gøtur føra út úr miðbýnum.

Illoqarfiup qeqqani inissisimavoq oqaluffik. Qatanngutigiit angutit (Brødrehuset) kujataata tungaani  qatanngutigiit arnat (søsterhuset) avannaata tungaani inissisimapput. Illoqarfiup qeqqaniit aqquserngit narlusuujupput.

13
14

Kirkjan hjá Brøðrameinigheitini er øðrvísi enn aðrar danskar kirkjur. Hon er stórt rúm uttan myndir, og presturin stendur mitt í kirkjuni. Sitið verður á langum røðum. Í kirkjuni kunnu vera upp í 1000 fólk.

Qatanngutigiinniat oqaluffii danskit ilagiivisa oqaluffiinit allaanerupput. Inerujussuuvoq assilialersugaanngitsoq palasilu inip qeqqaniittarpoq. Issiaviit takisuujupput. Inuit 1000-t missaat oqaluffimmiissinnaapput.

15
16

Kirkjugarðurin verður rópt “gudsveltan”. Har liggja rík og fátøk lið um lið eftir deyðadag teirra. Allir steinarnir eru eins, tí øll eru líka yvir fyri Guði. Brøðurnir (menninir) liggja á vestursíðuni og systrarnar (kvinnurnar) liggja á eystursíðuni. Kirkjugarðurin varð friðaður í 1988.

Iliveqarfik taaneqartarpoq “Gudsageren”. Tassani pisuut piitsullu immikkoortinnagit toqugaangata sanileriiaallugit ilineqartarput. Ujarattaat tamarmik assigiipput tassa guutimut inuit tamarmik assigiimmata. Angutit kitaata tungaani arnallu kangiata tungaani ilineqartarput. Iliveqarfik 1988- mi eqqissisinneqarpoq.

17
18

Christiansfeld er eisini kendur fyri sínar hernhutt-stjørnur (christiansfeldsstjørnur). Tær verða tendraðar í býnum í jólamánaðinum. Stjørnurnar verða framvegis gjørdar í býnum Herrnhut í Týsklandi.

Christiansfeldip tusaamaneqassutigisaasa ilagaat ullorissat (Herrnhut stjerner) Christiansfeldip ulloriai. Juullip qaammataani illoqarfimmi ikiterneqartarput. Ullorissat suli Tysklandimi illoqarfimmi Herrnhutimi sananeqartarput.

19
20

Kemur tú til Christiansfeld, MÁST tú royna hunangskøkur. Christiansfeld er víðagitin fyri sínar køkur, sum stava frá 1783. Í teimum er hunangur, siroppur og nógv kryddaríir.

Christiansfeldemukassagaanni ussertariaqarluinnarput honningkagit. Christiansfeldip kaagiutini tusaamaneqaatigilluinnarpai, taakkua 1783-mili sananeqartalersimapput. Igutsaap tungusunnitsuanik, mamangaamik mamarsaatinillu akoqarluartuuvoq.

21
22

Veitst tú um onnur støð, sum eru á heimsarvslistanum hjá UNESCO?

UNISCOp nunarsuarmioqatigiinnut kingornussassanngortitaanik allamik ilisimasaqarpit?

23
Christiansfeld - ein danskur heimsarvur

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Villy Fink Isaksen + Ajepbah - commons.wikimedia.org + Honningkagehuset.dk
S4: Ole Akhøj - christiansfeldcentret.dk
S6: OTFW + Balthasar Denner (1685–1749) - commons.wikimedia.org
S8: A.S. Arndt - 1797
S10: Vejdirektoratet.dk
S12+14: Villy Fink Isaksen - commons.wikimedia.org
S16: Ajepbah - commmons.wikimedia.org
S18: Uschi - pixabay.com
S20: Honningkagehuset.dk
S22: Wikiwand.com

Christiansfeldcentret.dk
Forrige side Næste side
X