Ruoktot
Molsso
Giela
Giela
Tråante
Þrándheimur
5. - 7. kl. Åarjel-saemiej skuvle
Jorgaluvvon íslensku Helga Dögg Sverrisdottir
4
Tråante Trööndelagesne, gaskoeh Nøørjesne. Aerebe staaren nomme Nidaros jïh dïhte lij Nöörjen åejviestaare jaepiej 1030 – 1217. Tråante lea 4. stööremes staare Nöörjesne. Daesnie 190 000 almetjh årroeh.
Þrándheimur er í þrándalögunum um miðjan Noreg. Áður hét það Niðarós og var höfuðstaður Noregs frá 1030-1217. Þrándheimur er fjórði stærsti bærinn í Noregi. Þar búa 190 þúsund manns.
6
Olav Trygvasson lij gånka Nöörjesne jaepiej 995 –1000, jïh dïhte Tråantem tseegki jaepien 997. Tråanten jarngesne statue mij lea 14 m jolle Olav Tryggvassoneste.
Olav Trygvason var konungur í Noregi frá 995-1000. Hann stofnaði Þrándheim árið 997. Á torginu í Þrándheimi stendur 14 metra há stytta af Olav Trygvason.
8
Tråanten tjïrrh stoerre jeanoe man nomme Nid-jeanoe galka. Dïhte lea 163 kijlomeeterh guhkie. Jeanoe Selbu-jaevreste båata jïh jeanoen njaelmie lea Tråantenfjovlese.
Niðarós er stór á sem rennur gegnum Þrándheim. Hún er 163 kílómetra löng. Áin kemur frá Selbusjøen og rennur út í mynni Þrándheimsfjarðar.
10
Munkholmen lea sååle fjovlesne Tråanten lïhke. Desnie klostere orreme jïh naan munkh desnie årroejin. Aerebi Munkholmen aaj geeremegåetie orreme. Giesege gellie pruvhkieh vïnhtsine dohka vuelkedh.
Munkholmen er eyja í Þrándheimsfirði utan við Þrándheim. Þar var klaustur og eitt sinn bjuggu munkar þar. Munkholmen var líka notað sem fangelsi. Á sumrin fara margir út í eyjuna á báti.
12
Nidarosdome lea akte stoerre gærhkoe gaskoeh Tråantesne. Dïhte bijjelen 720 jaepien båeries. Aejlies Olav desnie jöörteme. Dan åvteste Nidarosdomem desnie bigkin.
Niðaróskirkjan er stór kirkja í miðjum Þrándheimi. Hún er rúmlega 720 ára gömul. Olav hinn heilagi er grafinn þar. Það er ástæðan fyrir að Niðaróskirkjan var byggð þar.
14
Jaepien 1917 saemien voestes laante-tjåanghkoe Tråantesne. Desnie saemieh abpe Nöörjeste jïh aaj naan Sveerjeste gaavnedin saemiej reaktaj bïjre digkiedidh. Tjåanghkoe lij Metodist-gærhkosne staaren jarngesne.
Árið 1917 var fyrsta samíska landsmótið haldið í Þrándheimi. Þangað komu Samar frá Noregi og nokkrir frá Svíþjóð til að ræða réttindi Sama. Fundurinn var haldinn í Meþódistakirkjunni sem er í miðbæ Þrándheims.
16
Rosenborg lea Tråanten juelkietjengkere-dåehkie. Karre-dåehkie jaepien 1917 tsegkesovvi jïh dah 26 serieh jïh 12 cuph (NM) vitneme. Mænngan 2020 aaj nyjsenæjja-dåehkie man nomme Rosenborg. Lerkendal lea Rosenborgen stadiume. Desnie sijjieh 20 000 almetjidie.
Rósinborg er fótboltalið Þrándheims. Herraliðið varð til 1927 og þeir hafa unnið deildin 26 sinnum og orðið Noregsmeistarar 12 sinnum. Frá árinu 2020 heitir kvennaliðið líka Rósenborg. Lerkendal er heimavöllur liðanna. Þar er pláss fyrir 20 þúsund manns.
18
Båeries staarepuvvie akte geajnoepruvvie Nid-jeanoen bijjelen. Dïhte rijries sjïdti jaepien 1861. Pruvvie aaj «læhkoen soelmehte» gohtjesåvva. Daelie åådtje barre vaedtsedh jïh sygkeldidh pruvvien bijjelen.
Gamla bæjarbrúin er ekki fyrir akandi umferð yfir Niðarósa. Hún var byggð 1861. Brúin er líka kölluð ,,gátt hamingjunnar.” Nú má bara ganga og hjóla yfir brúnna.
20
Tråanten tåarjen baalte statue man nomme Go’dagen (Buerie biejje). Anna Holm båeries gåmma gïe ‘buerie biejjie’ gaajhkesidie jeehti. Tone Thiis Schjetne statuem dorjeme.
Við hlið Þrándheimstorgs stendur styttan ,,góðan daginn.” Anna Holm var gömul kona sem bauð öllum góðan daginn. Tone Thiis Schjetne gerði styttuna.
22
Daate Kristiansten festning mij jaepien 1681 tseegkesovvi. Dïhte edtji Tråantem vaarjelidh. Jaepien 1816 orriji dam nuhtjedh. Daelie saludtem destie vuetjieh 7 biejjieh fïerhten jaepien.
Kristiansten virkið var byggt árið1681. Það átti að vernda Þrándheim. Árið 1816 var það lagt niður. Sjö daga á ári eru skotnar kveðjur frá virkinu.
24
Stiftsgården lea gåankan gåetie Tråantesne. Dïhte lea Noerhtelaanti stööremes moere-gåetie. Daennie gåetesne leah 70 tjïehtjelh. Dïhte tsegkesovvi jaepiej 1774-1778. Gåankan gåetie sjïdti jaepien 1906.
Stiftsgården er aðsetur konungsins í Þrándheimi. Það er stærsta timburhús á Norðurlöndunum. Í því eru 70 herbergi. Það var byggt á árunum 1774-1778. Það varð aðsetur konungs 1906.
26
Tyholt-tåarne lea 124 m jolle. Dïhte lea akte radio- jïh gaskesadteme-tåarne. Tåarnen sisnie aaj akte restaurante mij jårra. Destie maahtah abpe Tråantem vuejnedh.
Tyholt turninn er 124 metra hár. Það útvarps- og fjarskiptamastur. Í turninum er líka veitingastaður sem snýst í hringi. Þaðan getur þú séð allan Þrándheim.
28
Daarjoe-jarngesne datne maahtah stååkedidh jïh ovmessie lïeredh matematihken, teknologijen jïh eatnamefaagen bïjre. Luste desnie!
Í Raunvísindasmiðjunni er hægt að leika sér og fræðast um stærðfræði, tækni og raungreinar. Það er gaman þarna.
30
Rush lea akte trampolinesåafoe. Daesnie maehtebe njulhtjedh jïh stååkedidh. Gellie ovmessie trampolinh, bovretje jïh massasje-stovle gååvnesieh. Datne maahtah aaj dov reakedsbiejjiem daesnie heevehtidh.
Rush er trampolíngarður. Hér getur þú hoppað og leikið þér. Það eru margs konar trampolín, lítil sjoppa og nuddstólar. Þú getur haldið upp á afmælið þitt hér.
32
Tråante
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Michelle_Raponi - Pixabay.com
S4: Åge Hojem/Trondheim Havn - commons.wikimedia.org
S6+20: Tone Marie Larsen
S8: Rick Smit - commons.wikimedia.org
S10: Diego Delso - commons.wikimedia.org
S12: Holger Uwe Schmitt - commons.wikimedia.org
S14: Saemien Sijtes fotoarkiv/Schrøder-arkivet/Sverresborg - snl.no
S16: SSU - commons.wikimedia.org
S18: Bård Løken - ndla.no
S22: DXR - commons.wikimedia.org
S24: lex.dk
S26: Rune Gilberg Jensen - commons.wikimedia.org
S28+30: Aina Lisa Wilks
S32: Zapf - commons.wikimedia.org
© 2024 atlantbib.org
X