SV
IS
Molsso
Giela
Play audiofilesv
Þefa til lífsins!
SV
IS
2
Lukta för livet!

Ester Alsholm, Laith Juma och Nova Depta - Östergårdsskolan ÖG07M

3
4

Lyktarskynið er eitt af skilningarvitum okkar. Menn eru með um 20 milljónir lyktarfrumur í nefinu. Við getum fundið meira en 40.000 mismunandi lyktir.

Luktsinnet är ett av våra sinnen. Människorna har omkring 20 miljoner luktceller i näsan. Vi kan fånga upp mer än 40.000 olika dofter.


Play audiofile 5
6

Það svífa ósýnileg efni í loftinu. Lítil ósýnileg efni er t.d. ilmur af sítrónu. Lyktin berst til viðkvæmra lyktarviðtaka sem sitja efst í nefinu.

Det svävar osynliga ämnen i luften. De små osynliga ämnena är dofterna som till exempel: doften av citron. Doften följer med upp till de känsliga luktmottagarna som sitter längst upp i näsan.


Play audiofile 7
8

Taugafrumurnar í nefinu eru settar saman í eina tegund viðtaka. Þegar þú þefar nær lyktin að lyktarfrumunum. Það breytir lyktinni í veik rafmagnsmerki sem taugarnar senda til heilans.

Alla nervceller i näsan är ihopsatta till en typ av receptor. När man luktar kommer lukten fram till luktcellerna. Det gör om doften till svaga elektriska signaler som sedan skickas med nerver upp till hjärnan.


Play audiofile 9
10

Lyktin skiptir reyndar máli hvernig eitthvað smakkast. Ef þú heldur fyrir nefið þegar þú smakkar eitthvað getur þú ekki fundið muninn á ólíkum hlutum sem þú smakkar.

Lukten gör faktiskt en skillnad på hur det smakar. Ifall man håller för näsan när man smakar någonting så kan man inte känna skillnad på de olika saker man smakar på.


Play audiofile 11
12

Það eru mismunandi grunnbrögð, salt, sætt, beiskt, súrt og umamí. Beiskt bragð getur verið viðvörun fyrir eitruðum plöntum og þörungum. Fólk getur fundið fleiri ilmi en lyktir.

Det finns olika grundsmaker, salt, sött, beskt, surt och umami. Beskt smak kan vara en varning för giftiga växter och alger. Människan kan känna lukt på så många olika sätt än smaker.


Play audiofile 13
14

Sum lykt er ekki góð til innöndunar. Dæmi um slíka lykt er reykur og eitruð gufa eins og bensín og dísel.

Vissa lukter är inte bra för dig att andas in. Exempel på sådana lukter är rök och giftiga gaser som bensin och diesel.


Play audiofile 15
16

Til eru hundar sem geta fundið lykt af sjúkdómum og konu sem er þunguð. Hundar hafa miklu betri lyktarskyn en menn.

Det finns hundar som kan lukta sig fram till sjukdomar eller om en kvinna är gravid. De har mycket bättre luktsinne än människor.


Play audiofile 17
18

Í dag notar fólk hunda til að finna eiturlyf og önnur hættuleg efni.

Människan använder idag hundar för att lukta fram droger och andra kemikalier som kan vara farliga.


Play audiofile 19
20

Þú gætir fengið blóðnasir. Maður fær blóðnasir þegar litlar æðar springa í nefinu og byrja að blæða. Æðarnar springa þegar slímhúðin verður þurr og eyðileggst, til dæmis vegna þurrka og kulda.

Det kan hända att du får näsblod. Näsblod får man när små blodkärl brister och börjar blöda. Blodkärl brister när slemhinnan blir torr och skadad av exempelvis för torrt och kallt väder.


Play audiofile 21
22

Getur hárið í nefi mannsins vaxið?

Kan håret växa i människans näsa?


Play audiofile 23
Þefa til lífsins!

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Dennis Wong - flickr.com
S4: Patrick J. Lynch - commons.wikimedia.org
S6: Lukas - pxhere.com
S8: Sabine Zierer - pixabay.com
S10: Reine Rahmé
S12: Pixabay.com
S14: Piqsels.com
S16: Nicooografie - pixabay.com
S18: Af.mil
S20: Peretz Partensky - flickr.com
S22: Piotr Siedlecki - publicdomainpictures.net
Forrige side Næste side
X